حج و ظرفیت بازسازی قدرت امت اسلامی/ برائت از مشرکین؛ فرصت امت سازی در پرتو وحدت

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو - مطهره سادات کاظمی، در روزگاری که مسئله فلسطین به حساس‌ترین و دردناک‌ترین مرحله‌ی خود رسیده و اشغال‌گری و نسل‌کشی رژیم صهیونیستی با پشتیبانی آشکار آمریکا، کشور‌های غربی و حتی همکاری کشور‌های منطقه ادامه دارد، بیش از هر زمان دیگری ضرورت وحدت، هم‌صدایی و اقدام جمعی امت اسلامی احساس می‌شود. وحدتی که بارزترین تجلی آن باید در مهم‌ترین و مقدس‌ترین اجتماع سالانه مسلمانان جهان، یعنی حج، جلوه‌گر شود. جای خالی مراسم برائت از مشرکین آن تدبیر راهبردی و هوشمندانه امام خمینی (ره) در حج امروز به شدت احساس می‌شود گویی امت اسلامی از یک فرصت بزرگ برای فریاد حق‌طلبی و هم‌پیمانی علیه باطل محروم شده است. به فرموده امام خمینی ره «اگر مسلمانان در خانه ناس و خانه خدا از دشمنان خدا اظهار برائت نکنند، پس در کجا مى‏توانند اظهار نمایند؟ و اگر حرم و کعبه و مسجد و محراب، سنگر و پشتیبان سربازان خدا و مدافعان حرم و حرمت انبیا نیست، پس مامن و پناهگاه آنان در کجاست؟»

پیام امام (ره) به مسلمانان جهان در ایام حج سال ۱۳۶۶، یکی از صریح‌ترین بیانیه‌های اسلامی پیرامون ماهیت سیاسی، اجتماعی و الهی حج است. در ادامه نگاهی داریم به فراز‌هایی از این پیام و دیگر پیام‌های هر ساله امام که در موسم حج خطاب به مسلمین ایران و جهان منتشر می‌شد:

حج؛ عبادتی با بعد سیاسی

امام همواره با صراحت تأکید می‌کند که حج از روز پیدایش خود، تنها یک عبادت فردی و معنوی نبوده بلکه دارای بعد سیاسی‌ای هم‌سنگ و مکمل بعد عبادی است و هشدار می‌دهد که دستگاه‌های تبلیغاتی دشمن تلاش کرده‌اند تا این بعد سیاسی را کمرنگ یا محو کنند و متأسفانه در میان برخی مسلمانان این تحریف اثر گذاشته است.

«یکی از فلسفه‌های بزرگ حج قضیه بعد سیاسی اوست که دست‌های جنایتکار از همه اطراف برای کوبیدن این بعد در کار هستند و تبلیغات دامنه دار آنها مع الأسف در مسلمین هم تاثیر کرده است که مسلمین سفر حج را بسیاریشان یک عبادت خشک خالی بدون توجه به مصالح مسلمین میدانند حج از آن روزی که تولد پیدا کرده است اهمیت بعد سیاسی اش کمتر از بعد عبادی اش نیست بعد سیاسی علاوه بر سیاستش خودش عبادت است.» ۲۵/۵/۶۲

برائت از مشرکین رکن توحیدی و واجب سیاسی حج

در پیام سال ۶۶، امام بر این نکته تأکید دارد که اعلان برائت از مشرکان نه‌تنها شعار سیاسی، بلکه رکن اساسی توحید است و تجلی لا اله الا الله در عمل سیاسی و اجتماعی مسلمانان و معتقد است راهپیمایی برائت از مشرکین باید با صلابت، وحدت و شکوه در موسم حج برگزار شود و همه حاجیان، اعم از ایرانی و غیرایرانی، با هماهنگی کامل در آن مشارکت کنند. امام ضمن اشاره به برخی شبهه‌افکنی‌ها، به مقابله با نگرش‌هایی می‌پردازد که برگزاری مراسم برائت را مخالف قداست کعبه می‌دانند و می‌فرمایند که کعبه خانه امن الهی است و باید محل اعلام بیزاری از هرگونه ظلم، ستم، استثمار و بت‌پرستی باشد. برائت از مشرکین، ادامه سنت پیامبر اسلام در «یوم الحج الاکبر» است و تکرار آن در هر عصر، نشانه بیداری امت اسلامی است.

«حاشا که خلوص عشق موحدین جز به ظهور کامل نفرت از مشرکین و منافقین میسر شود و کدام خانه‏اى سزاوارتر از کعبه و خانه امن و طهارت و ناس که در آن به هر چه تجاوز و ستم و استثمار و بردگى و یا دون‏صفتى و نامردمى است عملا و قولا پشت شود و در تجدید میثاق الست بربکم، بت آلهه‏ها و اربابان متفرقون شکسته شود و خاطره مهمترین و بزرگترین حرکت سیاسى پیامبر ـ صلى‏الله علیه و آله ـ در و اذان من‏الله و رسوله الى الناس یوم الحج الاکبر زنده بماند و تکرار شود.»

فلسطین، امت و رسالت حج در عصر ما

امام فریاد برائت از مشرکین در حج که حاجیان ایرانی را به آن سفارش می‌کردند، نه‌تنها صدای مردم ایران بلکه صدای اعتراض همه ملت‌های تحت ستم می‌دانستند. از لبنان و فلسطین گرفته تا هر نقطه‌ای از جهان اسلام که زیر چکمه اشغالگران و دستبرد ابرقدرت‌ها نفس می‌کشد:

«فریاد برائت ما، فریاد برائت مردم لبنان و فلسطین و همه ملت‌هایی است که آمریکا و اسرائیل به آنان چشم طمع دوخته‌اند و سرمایه‌شان را به غارت برده‌اند و از فواصل هزاران کیلومتر راه به سرزمینهاى آنان چنگ انداخته و مرزهاى آبى و خاکى کشورشان را اشغال کرده‏اند... نمی‌خواهند صدای خشم و نفرتشان برای ابد در گلوهایشان خاموش خاموش و افسرده بماند و اراده کرده‏اند که آزاد زندگى کنند و آزاد بمیرند و فریادگر نسل‌ها باشند.»

در شرایطی که امت اسلامی بیش از همیشه نیازمند تمرکز اراده‌ها، هم‌صدایی و صف‌بندی حقیقی در برابر جبهه ظلم و اشغال است، حج می‌تواند و باید به جایگاه احیای عزت و فریاد آزادگی بازگردد.

مراسم برائت از مشرکین، نه یک شعار سیاسی بلکه یک فریضه اسلامی و اخلاقی است و امروز که خون فلسطینیان، کودکان غزه و ملت‌های مظلوم منطقه بر زمین ریخته می‌شود جای این فریاد بیش از هر زمان دیگری در کنار کعبه خالی است. پیام امام خمینی ره دعوتی است برای بازگشت به فلسفه راستین حج: عبودتی در سایه آگاهی، اراده، ظلم ستیزی و نفی طاغوت.

خطر سکولاریزه شدن حج؛ مناسک بدون مقاومت

آن‌چه امروز به چشم می‌خورد تضعیف فریضه‌ای است که باید قلب تپنده وحدت امت باشد. تلاش برای تبدیل حج به آیینی شخصی و بی‌اثر در عرصه عمومی تحریفی نگران‌کننده و بخشی از پروژه خلع‌سلاح معنوی مسلمانان است. حج بی‌برائت علامت مرگ یک هوشیاری تاریخی است.

رهبر معظم انقلاب نیز در پیام حج امسال با اشاره به آیه «لِیَشْهَدُوا مَنَافِعَ لَهُمْ» صریح و روشن فرمودند که بزرگ‌ترین منفعت حج امروز برای امت اسلامی اتحاد است. اتحادی که اگر تحقق یابد، فاجعه‌هایی مانند غزه، یمن و فلسطین دیگر رخ نمی‌دهد. اتحادی که امنیت می‌آورد، هم‌افزایی می‌آورد، پیشرفت می‌آورد، و در برابر مطامع رژیم‌های استعماری سد می‌سازد.

«اگر امّت اسلامی با هم متّحد باشند... غزّه اتّفاق نمی‌افتد، فلسطین اتّفاق نمی‌افتد... وقتی اتّحاد بود، امنیّت می‌آید؛ وقتی اتّحاد بود، پیشرفت می‌آید؛ وقتی اتّحاد بود، هم‌افزایی می‌آید.»

در نگاه رهبری حج را باید با چشم میدان اتحاد امت اسلامی نگریست؛ جایی برای هماهنگی، یاری متقابل و شکل‌گیری صف مشترک علیه استکبار و اشغال.