پایانی زرد برای احسان علیخانی و جوکر؟ / نقش ضد رسانه سوسن پرور و چند سوال روابط زناشویی!
به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو، برنامه «جوکر» به کارگردانی احسان علیخانی، یکی از پروژه‌های تلویزیونی اخیر است که با هدف سرگرمی و ایجاد رقابت طنزآمیز میان شرکت‌کنندگان طراحی شده است. این برنامه فضایی را ایجاد می‌کند که افراد باید برای خنداندن یکدیگر تلاش کنند، بدون اینکه خودشان بخندند. با این حال، فارغ از جذابیت بصری و فرمت بین‌المللی، برخی نکات انتقادی درباره این برنامه مطرح می‌شوند.
برنامه «جوکر» در ابتدای مسیر خود توانست با فرمت تازه و جذابی که ارائه داد، توجه زیادی جلب کند و مخاطبان را به خود جذب کند. با معرفی چالش‌های طنز و رقابت، بسیاری از مردم از این سبک جدید برنامه‌سازی استقبال کردند. حضور چهره‌های شناخته‌شده نیز به موفقیت اولیه برنامه کمک قابل توجهی کرد. با این حال، به مرور زمان، برنامه دچار افت جذابیت شد. با گذشت فصل‌ها و قسمت‌های مختلف، نوآوری و تنوع در طرح چالش‌ها و رفتار شرکت‌کنندگان کاهش یافت. این مسئله موجب شد تا جذابیت اولیه برنامه برای مخاطبان کم‌رنگ شود.
سیر نزولی «جوکر» چگونه طی شد؟
جوکر که در ابتدا مورد توجه بسیاری از مخاطبان قرار گرفت حالا سیر نزولی را طی می‌کند. اگرچه فرمت «جوکر» در ذات خود طنز و سرگرمی است، اما عدم وجود لایه‌های فرهنگی یا اجتماعی بیشتر موجب شد مخاطبان به مرور از برنامه فاصله بگیرند. برنامه‌ای که فقط تکیه بر طنز دارد، ممکن است در بلندمدت نتواند توجه مخاطبان را حفظ کند.
احسان علیخانی یکی از چهره‌های برجسته در عرصه تولید و اجرای برنامه‌های تلویزیونی در ایران است. او با تجربه بالا و توانایی در شناسایی نیاز‌های مخاطبان، توانسته است برنامه‌هایی موفق و پرمخاطب را بسازد. اما در عین حال، سبک کاری او با نقد‌هایی همراه بوده است، خصوصاً در ارتباط با استفاده از فرمت‌های خارجی در برنامه‌سازی.
ویژگی شاخص احسان علیخانی که تبدیل به ضعفش شد!
یکی از ویژگی‌های شاخص کارنامه احسان علیخانی، تمایل او به بهره‌گیری از فرمت‌های موفق جهانی است. این رویکرد باعث شده است که برنامه‌هایش از نظر ساختار شباهت‌هایی با نمونه‌های بین‌المللی داشته باشند. پیش از «جوکر» هم برنامه «عصر جدید» را ساخت.
سرچشمه برنامه «جوکر» کجاست؟
«عصر جدید» که به عنوان مسابقه استعدادیابی طراحی شده است، شباهت‌های واضحی با برنامه‌های مشهور جهانی مانند «America's Got Talent» یا «Britain's Got Talent» دارد. ساختار «جوکر» همانند «عصر جدید» بیشتر به یک نسخه‌برداری نزدیک است تا یک طراحی منحصر‌به‌فرد! سرچشمه برنامه «جوکر» از همان مسابقه داکیومنتال ژاپن آمده و کاملا شبیه به آن هستند.
البته ناگفته نماند در ابتدای پخش برنامه «جوکر» نامی از احسان علیخانی نبودحتی در تیتراژ پایانی هم حضور او به عنوان کارگردان و یا تهیه کننده دیده نمی‌شد، به محض این که برنامه مورد توجه مخاطبان قرار گرفت و همه توجه ویژه‌ای به آن داشتند، احسان علیخانی با نامی پر غرور وارد شد، حتی اجرای این برنامه را هم به دست گرفت و با موجی از انتقاد‌ها با سیامک انصاری خداحافظی کرد.
محتوایی که برای خیلی‌ها مناسب نیست
یکی از بیشترین انتقاد‌ها به محتوای جوکر استفاده از کلمات و شوخی‌های رکیک در میان آقایان بود که با سری اول جوکر بانوان این روند دچار تغییر و تحول شد و سری اول جوکر بانوان توانست توجه‌های بسیاری را به خود جلب کند و از لحاظ محتوایی هم کمی بهتر از آقایان عمل کند! البته یکی دیگر از موضوعات مورد توجه در جوکر آقایان رقص‌های بسیار آن‌ها در فضا‌هایی بود که به عنوان خلاء محتوایی از آن استفاده می‌کردند؛ درست در جایی که مخاطب از شوخی‌ها خسته می‌شد آقایان دست به رقص می‌زدند و این رقص پای ثابت بسیاری از قسمت‌های جوکر شده بود که با حضور بانوان این بخش هم به دست حذف رسید
«جوکر» به دلیل محبوبیتش در میان کودکان و نوجوانان، تأثیرگذاری گسترده‌ای دارد. محتوای برنامه، که گاه شامل جملات رکیک یا شوخی‌های منشوری است، نمی‌تواند با معیار‌های اخلاقی و فرهنگی جامعه همخوانی داشته باشد. این مسئله به‌ویژه در محیط‌های خانوادگی که برنامه توسط گروه‌های سنی مختلف دیده می‌شود، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
از سوی دیگر، سوالاتی درباره نحوه نظارت و ارزیابی محتوای این برنامه توسط نهاد‌های مسئول، از جمله وزارت ارشاد، مطرح شده است. چگونه برنامه‌ای با این نوع محتوا توانسته است مجوز پخش دریافت کند؟
شوخی‌های جنسیتی و جسمی در بخش نهایی جوکر بانوان در فصل دوم
البته قسمت دوم بخش نهایی جوکر بانوان هم انتقاد‌هایی برای خود به همراه داشت. شوخی‌های مکرر با اضافه وزن نعیمه نظام دوست و نیز سناریوی علاقه نظام دوست به علیخانی موضوعی شده بود که مخاطب را از خود خسته می‌کرد.
در ابتدا شاید جذاب به نظر می‌رسید، اما در روند محتوایی خیلی نتوانست قوی عمل کند با این حال احسان علیخانی در ابتدای سری فینال جوکر بانوان اعلام کرد که این انتقاد‌ها را شنیده و نعیمه نظام‌دوست هم در خصوص اینکه با اندام و اضافه وزن او شوخی می‌کردند توضیحاتی را داد و اعلام کرد که از این شوخی‌ها ناراحت نشده و در عوض از اینکه بقیه شرکت کننده‌ها با او راحت بودند و توانستند شوخی کنند، خوشحال می‌شد
سوالات خصوصی و به اصطلاح "زرد" سوسن پرور
در قسمت جدید برنامه «جوکر ۲»، اتفاقی رخ داد که نه تنها جنجال‌آفرین شد، بلکه بحث‌های جدی درباره نقش رسانه و اخلاق حرفه‌ای را به میان آورد. در این قسمت، سحر ولدبیگی، بازیگر شناخته‌شده، در واکنش به سوالات خصوصی و به اصطلاح "زرد" سوسن پرور، واکنش تندی نشان داد. این سوالات که به زندگی شخصی ولدبیگی مربوط می‌شد، از جمله موضوعاتی، چون فرزندآوری و روابط زناشویی، نه تنها فضای برنامه را متشنج کرد، بلکه به نوعی به نقش رسانه نیز توهین کرد.
ایفای نقش رسانه‌ای یا ضد رسانه؟ و دامن زدن به اخبار زرد فرهنگی!
اینکه سوسن پرور در طول برنامه اعلام کرد که «من نقش رسانه را بازی کردم»، سوالات مهمی را درباره تعریف واقعی رسانه و مسئولیت‌های آن مطرح می‌کند. آیا وظیفه رسانه پرسیدن سوالات خصوصی و بی‌اساس است؟ آیا رسانه باید به جای پرداختن به مسائل مهم و اجتماعی، به دنبال جنجال‌آفرینی و انتشار اخبار زرد باشد؟ این نوع رفتار، نه تنها به اعتبار رسانه آسیب می‌زند، بلکه به نوعی توهین به مخاطبان نیز محسوب می‌شود.
توهین به رسانه
فینال بانوان تنها به توهین در خصوص رسانه ختم نشد و یکی دیگر از موضوعات مورد توجه استفاده از متن و موسیقی‌های غیر مجازی بود که تاکنون نمونه‌های دیگری از آن در شبکه نمایش خانگی و سریال‌هایی که اخیراً تولید می‌شود و همچنین آثار سینمایی روی پرده دیده می‌شد، اما استفاده از اینها در جوکر از محدودیتی برخوردار نبود و سعی داشت از طریق عبور از ممنوعه‌هایی که تاکنون برای پلتفرم‌های و یا تولیدات نمایش خانگی مشخص شده است، توجه مخاطب را جلب کند. دقیقا استفاده از همان تکنیکی که نسبت به زرد بودنش انتقاد داشت! برنامه‌هایی مانند «جوکر» که مخاطبان گسترده‌ای دارند، باید به مسئولیت‌های اخلاقی خود توجه بیشتری نشان دهند.