بسته های خروج از رکود چه کرد که بسته حمایتی صادرات بکند؟

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، محمدرضا سبزعلیپور رئیس مرکز تجارت جهانی ایران و رئیس شورای سیاستگذاری اقتصاد مقاومتی و بخش خصوصی در جمع تعدادی از مدیران و فعالان اقتصادی طی ایراد سخنانی نسبت به ابلاغ احتمالی دستورالعمل بسته حمایت از صادرات غیر نفتی واکنش نشان داد و گفت: با کمال افتخار و به دور از هر شعاری میتوان گفت که ما در کشوری زندگی میکنیم که بواسطه موقعیت جغرافیایی و منطقه ای، آب و هوایی، پتانسیل ها و نعمات گرانبها و بی نظیر خدادادی، قدیمی ترین تمدن های باستانی جهان ، نیروی انسانی جوان و... دهها مورد دیگر یکی از برجسته ترین کشورهای جهان بوده که داشتن چنین کشوری با تمام مزیت های ذکر شده آرزوی همه جهانیان میباشد، از سویی دیگر همسایگی با 15 کشور کوچک و بزرگ که بازار مصرفی بزرگی حدود 600 میلیون نفر را برایمان ایجاد کرده و ایران را در موقعیت تأمین کننده منابع طبیعی، کالاهای صنعتی و مصرفی و صادرکننده خدمات فنی و مهندسی قرار داده نیز خود امتیاز بزرگی را برایمان ایجاد کرده که خیلی از کشورهای جهان هم از این مزایای خدادادی بی بهره اند.

وی افزود: در چنین شرایطی و با موقعیت فعلی ایران، کشورمان نیازمند دولتی دلسوز، قدرتمند، کاردان، مدیر و مدبر، فراجناحی، هماهنگ و دارای پشتوانه ملی میباشد تا مسائل و امورات کشوری را بطور انقلابی حل و فصل و اداره نماید. از طرفی لازمۀ مدیریت کشور، عزم ملی، شجاعت، تدبیر و برنامه ریزی است. زیرا اگر شجاع نباشیم، قطعاً نمیتوانیم مدیریت جهادی داشته باشیم. 38 سال از عمر نظام جمهوری اسلامی میگذرد و در این مدت تهدید های زیادی علیه ایران صورت گرفته که هر یک از این تهدید ها اگر نظام دیگری را هدف گرفته بود، قطعاً آن نظام را تاکنون سرنگون میکرد. لکن آنچه که سبب شده تا کشور ایران تا به امروز با قدرت و قوت مسیر خودش را علیرغم تهدیدات گسترده ادامه دهد، این بوده که دشمنان خود را خوب شناخته و شجاعت لازمه را در برخورد با آنان داشته است پس با شجاعت و اعتماد به نفس میتوانیم مشکلات و نابسامانی های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و بین المللی را هم سریعاً مرتفع و از برابر خود برداریم.

علیپور با طرح این سوال که چرا علیرغم همه تهدیدات، جنگها و تحریم های داخلی و خارجی توانسته ایم ایران اسلامی را نزدیک به 4 دهه از تمامی پیچ و خم ها و فراز و نشیب ها به سلامتی عبور داده و کشوری استوار و سربلند در جهان داشته باشیم اما چند سال است که از غلبه بر مشکلات و معضلات اقتصادی ایران عاجزیم و از پس ساماندهی اقتصاد و بهبود معیشت مردم عزیزمان برنمی آییم گفت: برای پاسخ به این سؤال، ابتدا باید اشاره کوتاهی به اوضاع اقتصادی حال حاضر کشورمان بکنم و سپس به دلایل ضعف و راهکارها بپردازم: متأسفانه اقتصاد ایران طی یک دهه گذشته، عمداً یا سهواً دچار امراض متعددی شده و امروز کار بجایی رسیده که نه تشخیص درستی از دلایل این مرض ارائه میگردد و نه داروی لازمه برای درمان آن تجویز میشود!! اقتصادی مریضی با این مشخصات: منقبض، رخنه بیش از حد دولت، راکد، رشد روز به روز قیمتها، بحران تولید و ورشکستگی کارخانجات، افزایش بیش از حد بیکاری، رشد سرسام آور نقدینگی، بانکهای متورم و بحران زده، گسترش اقتصاد دلالی و افزایش کمی و مبلغی قاچاق کالا، تحت فشارهای بین المللی، تراز منفی تجاری، کاهش ارزش پول ملی، نوسان شدید قیمت ارز، بلاتکلیفی فعالان اقتصادی، افت شدید شاخصهای بورس و نابسامانی سیستم مالیاتی کشور، کاهش امنیت اقتصادی و افزایش رانت خواری و اختلاس، رشد وحشتناک چکهای برگشتی، بدهی کلان دولت به بانکها، پیمانکاران و شرکتهای خصوصی، تهی شدن سفرهای مردم و سختی گذران زندگی و... دهها مورد دیگر!!! بله فعلاً اقتصادی با مشخصات ذکر شده گریبان ما را گرفته که اصلی و ابدا لایق ایران و ایرانی نیست.

وی در ادامه تأکید کرد: بخشی از این معضلات و نابسامانی های اقتصادی حاصل تحریمها و فشارهای بین المللی بوده اما بخش اعظم آن متأسفانه محصول بی تدبیری و سوء مدیریت دولتها و گرفتن ماهی توسط برخی از مسئولین از آبهای گل آلود ایجاد شده میباشد. در این راستا دولتهای گذشته و حال وعدۀ ساماندهی اوضاع اقتصادی را به کرات داده اند اما در عمل نه تنها هیچ اتفاق مثبتی رخ نداده بلکه روز به روز وضعیت بدتر نیز شده است!! بهبود اوضاع اقتصادی و عبور از بیماری هلندی در کوتاه مدت نیازمند فاکتورهای خاصی میباشد که با سواد نصفه نیمۀ خودم بارها به دولتمردان عزیز توضیح داده ام ولیکن موارد را مجدداً تکرار میکنم شاید مفید به فایده باشد. 1- حذف بوروکراسی های زائد اداری2- ارتباط تنگاتنگ دولتمردان و فعالان اقتصادی3- ایجاد جذابیت برای سرمایه گذاریهای جدید و ارائه خدمات خاص و جذاب به مشتاقان سرمایه گذاری4- حذف انحصارات و محدود کردن فعالیت شبه دولتی ها و درگیر کردن شرکتهای مختلف در پروژه های اقتصادی 5- تسهیل و تشویق صادرات و صادرکنندگان6- راه اندازی مراکز جامع صادراتی ایران در بازارهای هدف ایران در خارج (که قبلاً طرح آن به دولت قبل داده شده ولیکن درحال خاک خوردن است) 7- ایجاد اعتماد بین فعالان اقتصادی و سازمان امور مالیاتی کشور از طریق انضباط دهی و کاهش مالیات 8- در اختیار گذاردن سرمایه درگردش به صاحبان صنایع ورشکسته ای که توان احیاء شدن را دارند و استمهال بدهی آنها 9- رفع ممنوع الخروجی صاحبان صنایع و فعالان اقتصادی که از طریق بانکها و سازمان مالیاتی محدود شده اند10- همکاری با سازمانهای بین المللی اقتصادی جهان (از جمله مراکز تجارت جهانی) که توان ایجاد شوک در اقتصاد ایران را دارند 11- حفظ رقابت‌پذیری بنگاه‌های داخلی12- بهبود فضای کسب و کار13- جمع کردن بساط شرخرهای حقوقی که اصلاً زیبنده نظام اسلامی و دولت تدبیر و امید نیست14- تثبیت نرخ ارز و افزایش نرخ ریال در برابر سایر ارزها با ایجاد جو مثبت روانی در جامعه15- بازگرداندن اعتماد مردم به دولت و خوشبین کردن آنان به آینده زندگی اشان16- توسعه صنعت گردشگری با ایجاد زیر ساختها و ابزارهای مورد نیاز حضور توریست در ایران 17- ارائه تسهیلات مادی و غیر مادی به انبوه سازان و برج سازان جهت افزایش ساخت و ساز در سراسر ایران18- اعمال جامع و کامل سیاستهای اقتصاد مقاومتی19- ارتقاء سطح مشتری مداری و جهت ‌گیری بانکها به سمت قراردادهای کوتاه مدت و یکساله20- بهبود وضعیت بانکها از نظر مطالبات معوق و بالا بردن قدرت اعطاء تسهیلات آنها21- توسعه صنایع پایین دستی انرژی و.... مواری دیگر.

رئیس شورای سیاستگذاری اقتصاد مقاومتی و بخش خصوصی اظهار داشت:  با وجود مواردی که خدمتتان عرض کردم تابستان سال 93 دولت محترم از بستۀ اولیه خروج از رکود بدون تورم پرده برداری کرد که بدون هیچ حاصلی، بسته دوم خروج از رکود بدون تورم را نیز در دیماه سال 94 ارائه نمود!! هر چند که رئیس جمهور محترم در چندین سخنرانی خود در مشهد و شهرهای دیگر، علناً اعلام کردند که از رکود عبور کرده ایم اما علیرغم فرمایشات مکرر ایشان هنوز سایه رکود همراه با تورم بر سر اقتصاد ایران بیش از پیش سنگینی میکند!!. بسته خروج از رکود بدون تورم تحت عنوان یک لایحه جهت بررسی توسط نمایندگان محترم مجلس و تصویب نهایی به مجلس فرستاده شد که دیگر از عاقبت آن نیز خبری ندارم. علی ایحال حدود دو سال از پرده برداری بستۀ اولیه خروج از رکود بدون تورم میگذرد ولیکن هر دو بستۀ ارائه شده بدون تصویب مجلس و اجرای دولت، رفته رفته به ورطه فراموشی سپرده شدند و دیگر هیچ دولتمردی و صاحب نظری یادی از آنها نمیکند.

البته در بستۀ اولیه خروج از رکود بدون تورم برای نجات اقتصاد ایران و خروج از رکود طی ماههای پیش رو به موانعی جدی اشاره شده که کاملاً درست و قابل قبول است اما کامل نبوده زیرا موانع دیگری نیز بر سر راه موفقیت دولت در برون رفت از رکود و تورم و سایر مشکلات اقتصادی وجود دارد که به تعدادی از آنها ذیلاً اشاره میشود.

1- عدم هماهنگی و حمایت قوای دیگر از دولت

2- عدم هماهنگی وزارتخانه ها و دستگاههای اجرائی کشور با هم بطوریکه هر یک از مجموعه های دولتی و غیر دولتی بدون در نظر گرفتن مشکلات کشور، فقط به فکر منافع خود و رفع مشکل دستگاه خویش هستند حال در این مسیر هر اتفاقی که برای کشور و مردم میخواهد بیافتد، برای آنان مهم نیست.         

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        3- تکتازی بانکهای خصوصی و دولتی به جهت کسب منافع بیشتر حتی به قیمت نابودی کشور، مردم و فعالان اقتصادی.

4- سوء مدیریت و بی تعهدی برخی از مسئولین و دولتمردان بنحوی که ظاهر آنها با باطنشان کاملاً متفاوت بوده و علیرغم اینکه ظاهراً خود را خادم کشور و مردم میخوانند اما در باطن اصلاً توجهی به منافع ملی نداشته و فقط منافع شخصی، حزبی و دوستان خود را مد نظر دارند.

5- وجود انحصار در فعالیتهای اقتصادی یکی دیگر از موانع و آفتهای پیش رو در رفع رکود و بیماری هلندی میباشد، یعنی در حالیکه صدها شرکت ایرانی بیکارند و درحال ورشکسته شدن میباشند، اما برخی از مجموعه های بزرگ اقتصادی و شبه دولتی ها، به اندازه فعالیت هزاران شرکت بزرگ و متوسط پروژه های صنعتی، معدنی، خدماتی و... در اختیار دارند!! چرا؟

6- و دهها مورد دیگری که جای طرح آن اینجا نیست و از حوصله این یادداشت خارج است. 

وی گفت: با وجود فراموش شدن بسته های خروج از رکود بدون تورم1 و2، سه روز پیش وزیر صنعت،‌معدن و تجارت اعلام کرد که  دستورالعمل بسته حمایت از صادرات غیر نفتی تهیه شده که پس از امضاء دستگاههای ذیربط به زودی ابلاغ خواهد شد. حال این بسته چیست و چه دردی از دردهای اقتصاد ایران حل و فصل خواهد کرد خدا میداند و یا کی به آن دو بسته قبلی خواهد پیوست، باز هم خدا میداند. همچنانکه بارها عرض کرده ام، بهبود اوضاع اقتصادی ایران به برنامه ریزی صحیح و عمل نیاز دارد نه تدوین کردن بسته های پی در پی. زیرا بسته های اقتصادی دولت بنوعی احیاء برنامه شکست‌ خورده تعدیل اقتصادی دهه هفتاد است، ضمناً مشکل اساسی اقتصاد ایران، دولتی بودن اقتصاد و همچنین بینش دولتها نسبت به اقتصاد است که از حدود سه دهه پیش حاکم بوده و آن سیاست تعدیل ساختاری است که باید نسبت به اصلاح این نگرش تلاش کرد.

رئیس مرکز تجارت جهانی ایران در پایان تصریح نمود: با این تیم بزرگ اقتصادی که دولت یازدهم در اختیار دارد، انتظار بر این بود تا سریعاً اکثر مشکلات و نابسامانی ها رفع و اوضاع اقتصادی کشور بهبود یابد اما پس از گذشت سه سال از عمر دولت تدبیر و امید علیرغم کارهای انجام شده نه تنها اوضاع اقتصادی بهتر نشده بلکه ناهماهنگی، بی برنامگی و سردرگمی های غالب اعضاء تیم اقتصادی دولت مشهودتر میباشد بطوریکه نه برنامه ای درست و مدون برای مسئولیتی که برعهده شان میباشد دارند و نه قول و قرار و حرفها و پیش بینی های آنها درخصوص اوضاع اقتصادی کشور درست از آب در می آید!! بلاتکلیفی و سردرگمی تیم اقتصادی، این واقعیت و سوال را مطرح میسازد که اختیار اقتصاد ایران در دست کیست ودر نهایت چه کسی خط و خطوط را تعیین میکند و تصمیم آخر را چه کسی میگیرد؟ همین کنجکاوی که چرا مشکلات اقتصادی رفع نمیشود و چرا کارها سر و سامان نمی یابد ما را بر آن داشت تا بررسیهای خود را به دقت حول و حوش این موضوع انجام دهیم و حلقه یا حلقه های مفقوده ای که نه تنها نمی گذارند کارهای اقتصادی کشور روبراه شده بلکه روز به روز گره مشکلات را کورتر و کار سایر اعضاء تیم اقتصادی دولت را خراب تر میکنند را پیدا کنیم و آن بی تدبیری ها و تصمیم گیری گروهی غیر اقتصادی برای تیم اقتصادی دولت میباشد.

اجرا و تحقق همه وعده های داده شده و سر و سامان دادن به اوضاع اقتصادی ایران آنهم در 12 ماه باقیمانده از عمر دولت یازدهم دیگر کار ساده ای نیست و باید کار انقلابی در این زمینه صورت پذیرد و انقلاب کردن هم آدمهای خاص خودش را به همراه برنامۀ درست میخواهد تا بتوان در کوتاه ترین زمان ممکن تحولی اساسی در اقتصاد بوجود آورد، از همین رو مردم ایران همه و همه منتظر تحولی اساسی در زمینه اقتصاد ایران میباشند و هیچ حرکت سیاسی دیگری از جانب دولت، آنان را ارضاء نخواهد کرد. اما با تمام این موانع، اعتقاد اینجانب بر این است که باز هم میتوان قدمهای مثبتی در جهت رفع مشکلات اقتصادی و زدودن سایه رکود برداشت به شرط اینکه سنگ اندازیهای دوست و دشمن متوقف شده و دستگاههای مختلف دولتی نیز ساز ناهماهنگ نزنند. پس در این راستا به آقای روحانی پیشنهاد میکنم تا در این مدت کوتاه باقی مانده از عمر دولت یازدهم، اولاً خودشان تصمیمات کلان اقتصادی کشور را اخذ کنند و ثانیاً با بهره مندی از مدیران قوی و دلسوز و برنامۀ درست، انقلابی وسیع و گسترده را در عرصه اقتصاد ایران برپا کنند هر چند اجرای سریع و صحیح سیاستهای تبیین شده اقتصاد مقاومتی، خود انقلاب اساسی را در بدنه اقتصاد کشورمان بوجود خواهد آورد.