راهکارهای پاس کردن واحدهای درسی!/‌ از معجزه‌های غذایی تا شیوه‌های مطالعه

اخبار دانشگاهی را از «کانال اخبار دانشگاهی SNN.ir» دنبال کنید

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، به نظر می‌رسد از میان تمامی ماه‌های سال؛ دی، خرداد و تیر در تاریخ تحصیل دانش‌آموزان و دانشجویان به ماه‌های نچسبی تبدیل شده باشد، دلیل آن هم قرارگرفتن امتحانات و ماروتن طاقت فرسای کنکور در این ماه‌هاست.

شاید از این حیث که اکثر دانشجویان درس خواندن را منحصر به شب امتحان می‌دانند، فصل امتحانات برای اغلب دانشجویان یادآور روزها و خاطرات خوشی نبوده است. دانشجویانی که با توسل به قرص‌های ضد خواب می‌خواهند در فرصتی دوهفته‌ای یک ترم درس نخواندن را جبران کنند. عده‌ای که در طول ترم حالی برای باز کردن کتاب و جزوات نداشتند و اغلب وقت خود را در حیاط دانشگاه در حال معاشرت اجتماعی و یا در سلف پای میزگردهای تحلیلی حول محور وقایع اخیر دانشگاه گذراندند، اگر هم تصمیم به مطالعه و پیشبرد اهداف عالیه در تحصیل خود داشته‌اند از شیوه صحیح مطالعه و یا حتی نوع تغذیه در این ایام بی اطلاع بودند.

در بررسی دقیق‌تر نبود مطالعه تدریجی در طول ترم و اطلاع نداشتن از مهارت و شیوه مطالعه در امتحانات، دو دلیل مهم و غیر قابل انکار در کاهش کیفیت امتحانات پایان ترم وجود دارد. در سال‌های اخیر افزایش استفاده از قرص‌های ضد خوابی همچون ریتالین برای دانشجویان شب امتحانی، آمارهای نگران کننده‌ای را در پیش داشته است.

به گفته قائم مقام دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر در شب‌های امتحان فروش ریتالین 50 درصد افزایش می‌یابد. برخی دانشجویان برای تقویت حافظه و شب‌بیداری از ریتالین استفاده می‌کنند. در گزارش‌هایی که از داروخانه‌های مجاور خوابگاه دانشجویان آمده است، مصرف ریتالین با مناسبت‌های موضوعی نظیر فصل امتحانات و کنکور به نوعی ارتباط مستقیم دارد و مصرف این دارو را ناگهانی افزایش می‌دهد.

داروی ریتالین باید فقط با تشخیص پزشک متخصص مصرف شود و فروش این دارو بدون نسخه پزشک مجاز نیست. با این حال در برخی از داروخانه‌ها این دارو به عنوان داروی آزاد با قیمت بالاتری به فروش می‌رسد. این دارو به غیر از مصارف پزشکی برای مقاصدی مانند کشیک‌های طولانی‌مدت در شب یا به عنوان محرک نیز استفاده می‌شود، اما بیشتر مصرف آن در میان دانشجویان است؛ تا جایی که این دارو نام‌های دیگری با عنوان قرص شب امتحان و قرص دانشجویی به خود گرفته است. به نظر می رسد استقبال دانشجویان از قرص های این چنینی به خاطر تبلیغات غلط و از روی ناآگاهی است.

دکتر جواد رزاقی، سرپرست مرکز بهداشت دانشگاه خواجه نصیر الدین طوسی در خصوص استفاده دانشجویان از قرص‌های ضد خواب و به اصطلاح هوشیارکننده می گوید: اقدام دانشجویان برای مصرف چنین قرص‌هایی یک برداشت اشتباه است، چرا که اگر دانشجویان برنامه صحیح درسی و مستمری در طول ترم داشته باشند، شب امتحان برای مطالعه دچار مشکل نخواهند شد. اکثر دانشجویانی که به مصرف چنین قرص‌هایی روی می‌آورند، از جمله کسانی هستند که لای کتاب‌های خود را در طول ترم باز نکردند و یک شب امتحان را برای حجم عظیمی از مطالب جدید که تا به حال آنها را نخوانده اند، اختصاص می‌دهند. قهوه، نسکافه، کافئین، ریتالین از جمله موادی هستند که دانشجویان برای بیدار ماندن خود در شب‌های امتحانی به آنها وابسته می‌شوند.

مرگ ناگهانی بعضی دانشجویان در شب‌های امتحانی!

وی ادامه می‌دهد: در مواردی دیده شده که بعضی دانشجویان به خاطر مصرف این داروها دچار مرگ ناگهانی نیز شده‌اند. بعضی نسبت به این داروها حساسیت نشان دادند و بعضی به خاطر استفاده بی محابا از آنها، اعتیاد پیدا کرده‌اند. مصرف این داروها برای کسانی که سابقه بیماری قلبی، فشار خون، استرس و افسردگی دارند، باعث تداخلات دارویی بسیار خطرناکی می‌شود.

شاید اگر به دانشجویان این آگاهی داده شود که مصرف این گونه قرص‌ها برای موفقیت در امتحانات به قیمت اعتیاد آنها خواهد بود، وضع فرق کند.

داشتن تغذیه سالم یکی از عوامل بسیار مهم و تاثیرگذار در این ایام خواهد بود و شاید استفاده از توصیه‌های طب سنتی ایرانی به مراتب بهتر از داروهای شیمیایی تجویز شده باشد، اما دانشجویان ما با تاکنون کمتر با طب سنتی مانوس بوده اند.

دکتر وحید تفضلی، دکترای طب سنتی و استاد دانشگاه علوم پزشکی شیراز در خصوص توصیه‌های طب سنتی برای ایام امتحان دانشجویان می‌گوید: تقویت مغز و ذهن باعث افزایش توانایی تمرکز، حافظه و قدرت استدلال و محاسبه می‌شود که همگی برای گرفتن نتایج رضایت بخش از امتحانات ضروری هستند. در این زمینه چند خوراکی خوش هضم و مقوی توصیه می‌شود که شامل بادام درختی، انجیر و گردو، نخود‌چی کشمش، زرده تخم‌مرغ عسلی، شله زرد و فالوده سیب است. این خوراکی‌ها علاوه بر تقویت مغز و افزایش توان ذهنی برای دستگاه گوارشی بار اضافی نیستند. همچنین در افراد بد غذا نیز می‌توان به عنوان میان‌وعده‌ متنوع و مقوی از آنها استفاده کرد. نکته مهم این است که در مصرف این غذاها افراط نشود. علاوه بر این اغلب مواد معدنی نظیر آهن و کلسیم و فسفر در بادام هم موجود هستند. طبع بادام معتدل رو به گرم و برای اغلب مزاج‌ها قابل تحمل است. یکی از نوشیدنی‌های خوشمزه‌ای که می‌توان به راحتی از بادام تهیه کرد شیر بادام است.

راهکارهای تقویت ذهن برای امتحانات؛ چه بخوریم؟

دکترای طب سنتی بر این باور است که فالوده سیب در فصل تابستان برای دانشجویان موجب ایجاد حس فرحبخشی و نشاط می‌شود. همچنین شربت جُلّاب یا همان شربت گلاب طب سنتی برای رفع خستگی، تقویت معده و بهبود هضم و همچنین تقویت حافظه و تمرکز موثر است. برای خواندن طرز تهیه این دستورات اینجا را کلیک کنید.

میلاد وحیدی، محقق طب سنتی نیز به خوردن 21 مویز بدون هسته برای تقویت بیشتر حافظه معتقد است و می گوید: در ماه مبارک رمضان برای اینکه سیستم بدن ضعیف نشود، دانشجویان می‌توانند روزی هفت عدد بادام درختی را بین وعده افطار، شام و یا سحر خود بگنجانند. همچنین دانشجویان عزیز می توانند به جای چای در وعده سحر خود از دم کرده زعفران استفاده کنند که بسیار نشاط بخش و فرح بخش است.

وی همچنین یکی دیگر از توصیه‌های تاثیرگذار در ارتقای کیفیت فصل امتحانات برای دانشجویان را مطالعه آنها بعد از سحر عنوان کرد و گفت: یکی از نکته‌هایی که من از استاد خود به یادگار دارم این است که بعد از سحری بیشترین زمانی که شخص می‌تواند خوب مطالب را حفظ و به حافظه بسپارد، بین الطلوعین است. از دیدگاه طب سنتی بیداری بین الطلوعین یا بلغم از حافظه، مغز و قوای ایمنی بدن مراقبت می‌کند.

مطالعه مدام و بدون فاصله از هم مشکل بعدی دانشجویان است. احتمالا تصویر صف‌های عریض و طویل مقابل انتشارات دانشگاه و کافی نت های کنار آن برای کپی کردن جزوات در ذهن اکثر دانشجویان وجود دارد، اما چیزی که اینجا ایجاد مشکل می کند، صف عریض و طویل اطلاعات درسی است که وارد کردن همه این اطلاعات پشت سر هم بدون وقفه و استراحت به مغز چیزی است که نه تنها مفید نبوده، بلکه موجب ایجاد مشکل برای حافظه کوتاه مدت نیز می‌شود.

مدیریت زمان، خواب کافی، نداشتن عجله و چند نکته دیگر...

طبق بررسی‌های صورت گرفته روش صحیح این است که دانشجویان مطالعه خود را به بخش‌های مختلف تقسیم کنند و در صورت تمایل از آنها نت بردارند و پس از اتمام بخش‌ها به مرور یادداشت‌های خود بپردازند؛ البته باید توجه داشت که وقفه زیادی بین مطالبه بخش‌های درسی نیندازند چرا که از مطالب و یادگیری آنها دور خواهند شد.

مدیریت هوشمندانه زمان یکی دیگر از توانایی هایی است که هر دانشجویی آن را دارا باشد، برگ برنده دست او خواهد بود. دانشجویان بهتر است به دنبال هر 30 تا 50 دقیقه مطالعه 10 دقیقه استراحت کرده و از این زمان برای ورزش و تغذیه استفاده کنند نه انجام بازی‌های کامپیوتری و تماشای تلویزیون، چرا که این کارها سوخت و ساز مغزی زیادی نیاز دارند و این مسئله موجب می شود مطالبی که می خوانند به خوبی جذب مغز نشود. همچنین در صورتی که اطلاعات دریافتی 24 ساعت پس از مطالعه دوباره مرور شوند، 60 درصد بهتر و بیشتر در ذهن باقی می‌مانند.

مطالعاتی که از سوی موسسه Applied cognitive psychology در سال 2010 میلادی انجام شده نشان می‌دهد افرادی که در حین درس خواندن به موسیقی گوش می‌دهند در امتحانات حفظی نتایج بدتری دارند. دلیل اصلی این مشکل ترانه‌های آهنگ هستند که باعث می‌شوند ذهن از آنچه می خواند دور شود به همین خاطر محدود کردن موضوعاتی که موجب حواس پرتی می شوند از جمله وظایف دانشجویان در این ایام خواهند بود.

خواب عامل بعدی و موثر در کیفیت سلامت و بازدهی دانشجویان در جلسات امتحانی است چیزی که به گفته مختصصین همیشه قربانی امتحانات دانشجویان می‌شود. سیداحمد جلیلی، مشاور عالی انجمن روان شناسان ایران در این خصوص معتقد است: متاسفانه اکثر دانشجویان ما این اشتباه را می‌کنند که شب امتحان تا پاسی از شب بیدار می‌مانند و سیستم منظم خوابشان دچار تداخل می‌شود تا جایی که خوابشان را فدای مطالعه می‌کنند. حتی بعضی از دانشجویان برای بیدار ماندن در شب امتحان به مصرف قرص‌هایی که موجب بیدار ماندن بیش از حد می‌شود، متوسل می‌شوند و این در حالی است که خواب مسئله بسیار مهمی است و کاهش ساعات آن موجب کاهش تمرکز و راندمان یادگیری دانشجویان می‌شود.

وی یادآور می‌شود: یکی از یادگاری‌های خوبی که از اساتید دوران دانشجویی خود دارم، این است که هر گاه هنگام درس خواندن احساس کردید خوابتان می‌آید، کتابتان را مثل بالش زیر سرتان بگذارید و بخوابید؛ او می‌گفت خواب و خوراک را هیچ گاه نباید فدای امتحان کنیم.

نکته حائز اهمیت دیگر نداشتن عجله در دانشجویان است. یادگیری باشتاب و تندخوانی یکی از کم‌ اثرترین شیوه‌های یادگیری است. با این شیوه بسیاری از افراد تنها بخش آغازی و پایانی یک فصل طولانی را یاد می‌گیرند، در حالی که بسیاری از مباحثی که در این میان است از دست می‌روند. پس وقتی شش ساعت پشت سرهم و با شتاب درس می‌خوانید و به جلسه امتحان می‌روید احتمال اینکه بیشتر چیزهایی را که خوانده‌اید به خاطر نیاورید، بیشتر است.

دانشجویانی که نمی‌خواهند فله‌ای واحد پاس کنند

ایام امتحانات چیز بدیهی است که برای همه دانشجویان در ایام تحصیلشان وجود دارد و داشتن آگاهی از نکاتی که به آن اشاره شد، می‌تواند علاوه بر بازدهی قابل قبول و خوب در امتحانات، سلامت جسم و روان آنها را نیز به خطر نینداخته بلکه تضمین نیز بکند. شب امتحانی بودن؛ طی این سال‌ها ثابت کرده که فقط به درد گرفتن یک نمره بخور و نمیر از استاد و پاس کردن واحدها به صورت فله‌ای می‌‌خورد، اما کسانی که برای فعالیت و کار در جامعه با علاقه رشته تحصیلی خود را در دانشگاه انتخاب کرده‌اند و درس‌های مربوط به آن را با دقت و تحقیق و بررسی می‌خوانند قطعا نمی‌خواهند تلاش چهار تا هشت ساله خود را با برچسب‌هایی مثل مهندس بیسواد، دکتر قلابی و ... زیر سوال ببرند.