شریفی‌ها برای لغو سنوات بسیج شدند/ پول زور نمی‌دهیم!

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، روزهای پایانی تابستان، معمولاً روزهای آرامی برای دانشگاه‌هاست. دانشجویان در تکاپوی انتخاب واحداند و مسئولین دانشگاه، درحال تدارک مقدمات پذیرایی از ورودی‌های جدید. اما انتشار یک خبر عجیب، که مانند سطلی از آب یخ روی سر دانشجویان دانشگاه شریف ریخته شد، تابستان آرام این دانشگاه را متلاطم کرد، شبیه یک روز ابری در دل پاییز!

خبر از این قرار بود:«هزینه اسکان سنوات ترم ۹ کارشناسی و دکتری و ترم ۵ کارشناسی ارشد که امسال طبق ابلاغیه صندوق رفاه نباید از دانشجویان کارشناسی (و سایر مقاطع)  دریافت شود، نه تنها حذف نشده است، بلکه نسبت به سال گذشته افزایش نیز داشته است تا دانشگاه صنعتی شریف در اعمال فشار اقتصادی به دانشجویان و پولی کردن آموزش همچون اعتبار علمی خود سرآمد کشور باشد! درترم ۹ هزینه تغذیه دانشجویان سنواتی کارشناسی ۳ برابر شده و این دانشجویان بایستی در هنگام «فارغ التحصیلی» شهریه ترم ۹ را نیز پرداخت نمایند.»

در واقع پس از این ابلاغیه، دانشجویانی که تا ترم قبل، مانند بقیه دانشجویان بودند و مثل آنها از خدمات دانشگاه بهره مند می‌شدند؛ با  دیوار قطور «هزینه سنوات» از دوستانشان جدا می‌شوند و باید هزینه‌های چند برابری را برای غذا و خوابگاه پرداخت کنند. بحث هزینه‌های اسکان و غذا، موضوعی است که در اعتراضات صنفی دانشجویان شریف و تربیت مدرس، که این روزها سردمدار اعتراض به قوانین عجیب اخذ هزینه سنوات هستند، مشترک است. اما موضوع شگفت آور کسر نمره و اخذ شهریه تحصیل  ترم 9؛ اتفاق بی سابقه یا لااقل کم سابقه‌ای است که در یکی دو هفته اخیر، صدای اعتراض دانشجویان شریفی را بلند کرده است.

جلسه‌ای با مسئولین آموزشی دانشگاه و با غیبت معاون آموزشی، دکتر میرعمادی، برگزار می‌شود تا معترضین از خواسته‌های خود بگویند. دانشجویان حاضر در جلسه روز سه شنبه شانزده شهریور با مسئولین معاونت آموزشی دانشگاه  اما می گویند:«متاسفانه  با عدم همکاری مجموعه آموزش مواجه شدیم و این جلسه نیز مانند جلسات سابق با آموزش دانشگاه به نتیجه نرسید. نتیجه‌ای که حق دانشجو در آن تضییع نشده باشد.»

ماجرای مصوّبات هیات امنا

دانشگاه شریف، به صورت هیات امنایی اداره می‌شود این یعنی، بنابر مصوبات وزارت علوم، هیات امنای دانشگاه می‌تواند درباره نحوه اجرای آیین نامه‌های آموزشی ابلاغی از جانب وزارتخانه، تصمیمات متفاوت و خاص خود را بگیرد. مثلاً در شریف، سقف واحد مجاز برای دانشجویان در هر ترم، با سایر دانشگاه‌های کشور متفاوت است. و یا قوانین «معرفی به استاد» در برخی دروس یا دستورالعمل‌های مرتبط به مردودی، در شریف، خاص این دانشگاه است و الزاماً منطبق بر آیین نامه‌های وزارت علوم نیست. در بحث اخذ هزینه‌های سنوات هم، شریف به دلیل همین  هیات امنایی بودن می‌تواند تصمیمات متفاوتی بگیرد. طبق ماده 15 «آیین نامه تحصیل در دوره‌های کارشناسی» وزارت علوم، سنوات مجاز تحصیل در مقطع کارشناسی پیوسته 4  سال است که بنا به تشخیص دانشگاه، می‌تواند تا دو نیمسال افزایش یابد.  در ماده 13 آیین نامه مصوب سال 91 هیات امنای دانشگاه شریف هم آمده است:«حداکثر مدت مجاز تحصیل در دوره‌های کاردانی و کارشناسی ناپیوسته 2 سال و در دوره کارشناسی پیوسته 5 سال است.» اما حالا، مسئولین شریف، یا برخلاف آیین نامه خودشان و یا بنا به تشخیص جدیدی، تصمیم گرفته‌اند سال پنجم کارشناسی و دکترا، و  ترم پنجم کارشناسی ارشد را از مدت سنوات مجاز حذف کنند و با اعمال جرائمی مثل کاهش نمره، احذ شهریه و افزایش هزینه اسکان، دانشجویان را تحت فشار قرار دهند.

سونامی شریفی ها در تلگرام

جلسه با معاونت آموزشی دانشگاه که به بن بست می‌رسد، موج بزرگ دانشجویان شریف شکل می‌گیرد. «کمپین حذف هزینه سنوات دانشگاه شریف» به سرعت تشکیل می‌شود و با راه اندازی یک کانال و گروه تلگرامی اعلام موجودیت می‌کند. گروه تلگرامی «حذف بدون قیدوشرط سنوات» در عرض چند ساعت بیش از هزار نفر را به خود جذب می‌کند و میزبان بحث‌های داغ دانشجویان می‌شود. تعدادی از دانشجویان تربیت مدرس و سایر دانشگاه‌هایی که طعم تلخ هزینه سنوات را چشیده‌اند، در گروه بچه‌های شریف جمع می‌شوند و عزم خود برای حل مشکل را به نمایش می‌گذارند.

برخی از تشکل‌های دانشگاه شریف هم وارد صحنه می‌شوند و حمایت خود از حرکت دانشجویان را اعلام می‌کنند. انجمن اسلامی دانشجویان مستقل، طی پیامی در کانال تگرام خود می‌نویسد:«ضمن حمایت از پویش‌ها و اقدامات دانشجویان برای لغو قانون ظالمانه‌ی اخذ هزینه سنوات از دانشجویان سال پنجم کارشناسی و سال سوم کارشناسی ارشد؛ از مسئولین محترم دانشگاه می‌خواهیم هرچه زودتر به مطالبات برحق دانشجویان رسیدگی کرده و از اخذ این هزینه ظالمانه خودداری کنند.» و ادامه می‌دهد:«انجمن اسلامی دانشجویان مستقل  تلاش خود برای پیگیری این موضوع و کمک به یافتن راه حل را انجام خواهد داد.»

فضای بحث‌های دانشجویی درباره این موضوع، میان شریفی‌ها داغ شده است. محمد، در واکنش به طرح جدید دانشگاه نوشته است:«جالبه شریف نه تنها توی تابستون هیچ درس پایه یا تخصصی ارائه نمیکنه حتی قبول نمیکنه که اون درسا رو از دانشگاه دیگه‌ای برداری! فقط دروس عمومی رو قبول میکنه که اونم تا جایی  که میدونم نمرش وارد کارنامه نمیشه و فقط کردیت میشه نمی‌دونم چطور انتظار دارن همه کارشناسی رو 4 ساله تموم کنن». بیش از 70 درصد دانشجویان عضو این پویش، گفته‌اند که هزینه‌های سنوات را پرداخت نخواهند کند.  حسین، که از دانشجویان قدیمی دانشگاه است می‌نویسد:«دانشگاه میگه من وقتی میگم ۵۰۰۰ دانشجو دارم. دولت پول اون ۱۰۰۰ دانشجویی که سال پنجم هستند رو نمی‌ده. در نتیجه تو تهیه غذا و ... و حتی هزینه‌های جاری دانشگاه به مشکل می‌خورم. سؤال اینجاست که خب دولت که پول کارمند و اینها رو که نمیشه نده. به نظرم اگه دانشگاه پول و بودجه نداره به یاد شفاف به گه. خیلی از خانواده‌های بچه‌ها احتمالاً بتونند از دانشگاه حمایت کنند. یا حداقل دانشجوهایی که پول ندارند می‌تونند به مدیریت و اداره دانشگاه کمک کنند.» و پیشنهاد می‌دهد:«به جای تمرکز روی معاونت آموزشی که به نظرم داره سعی میکنه قانون رو اجرا کنه بهتر یکم روی استادها فشار به یاریم تا حداقل غیر مستقیم بفهمند که با کم کاری چه سختی به بچه‌هایی میدن که آینده ساز این کشور هستند.» حسین همچنین یک طرح پیشنهادی برای حل مشکل درنظر دارد:

این طرح البته مخالفان و موافقان زیادی دارد. عده زیادی معتقدند حذف هزینه سنوات باید «بی قیدوشرط» باشد و این طرح و طرح‌های مشابه را نمی‌پذیرند. اما عده دیگری هستند که از طرح پیشنهادی، که حد زیادی از عملگرایی در خود دارد، استقبال کرده و می‌خواهند روی آن کار کنند. یکی از دانشجویان تند و عصبانی شریف در جواب به طرح پیشنهادی می‌نویسد:«مسلماً اینجا جمع شدیم برای "حذف بدون قید و شرط هزینه‌ی سنوات" نه شنیدن این دست قصه‌های کودکانه.» او همچنین این طرح را «مبتذل، توهین آمیز و خنده آور» می‌خواند.

خبرهای خوش از نهاد رهبری

گفتگوهای دانشجویان شدت گرفته و آنها از نظرگاه‌های مختلف، موضوع را مورد بحث قرار می‌دهند. علی، که از اعضای شورای صنفی دانشگاه شریف است می‌گوید:«شورا چندین ماهه که پیگیر هزینه سنواته و اگه الان دیگه راه تعامل رو شکست خورده میبینه علتش تعامل بی پاسخ ٧،٨ ماهه با مسئولینه، لذا شما فقط به این توجه کنید که این هزینه‌ی گزاف قراره گرفته به شه و مسئولین آموزشی ما بر خلاف سایر دانشگاه‌هایی که سختی آموزشی آنها حتی خیلی کمتر از شریفه حاضر به انعطافی در این قضیه نیستند. از دوستانی که ایده‌ها و طرح‌های خودشون رو برای به نتیجه رسیدن بیان میکنن تشکر می‌کنیم اما خواهشم آینه که  صرفاً پیشنهاد بدید اما نه اصرار برای قبولاندن آن طرح، چرا که طرح‌های بسیاری از طرف شورا ارائه شده اما همه با مخالفت روبرو شده.» از  صحبت‌های علی  اینطور بر می‌آید که معاونت آموزشی شریف، راه هر نوع تعامل را سد کرده است. در مقابل اما، خبرهای خوشی از همراهی معاون پژوهشی و مسئول نهاد رهبری دانشگاه شنیده می‌شود. علی ادامه می‌دهد:«روز یکشنبه دبیر شورای صنفی با معاونت دانشجویی و نماینده‌ی ولی فقیه در دانشگاه جلسه‌ای پیرامون مسائل اخیر و درخواست‌های شما دانشجویان گرامی داشتند که خوشبختانه این عزیزان بر خلاف مجموعه معاونت آموزشی دید خوب و منطقی نسبت به قضیه داشتند و قول همکاری دادند.» اما انگار کسی قصد ندارد پس از هشت ماه مذاکره بی نتیجه، دوباره باب مذاکره با دانشگاه را باز کند و اکثر آنها که عضو پویش «حذف بی قید و شرط هزینه  سنوات» شده اند، حاضر نیستند ذره‌ای از این خواسته خود کوتاه بیایند و قصد «سازش» با دانشگاهی که معتقدند به آنها «زور» می گوید، ندارند. این، آخرین پیام دانشجویان  به دانشگاه  است:«در دانشگاه (بخوانید بنگاه اقتصادی) شریف هیچ کس، هیچ پولی تحت عنوان سنوات نخواهد داد. همه با هم هستیم و پول زور نمی‌دهیم!»

استاد دانشگاه شریف: دانشجو خطاکار بی گناه است. چرا باید از او جریمه بگیریم؟

دکتر سیدمحمدباقر ملائک، استاد برجسته دانشکده هوافضای دانشگاه شریف، درباره این موضوع می‌گوید: «به دلیل برخی سیاست‌های خاص در دوره‌های گذشته، دانشگاه‌ها با مشکلات مالی زیادی مواجه شدند و مجبور شدند به بهانه‌های مختلف از دانشجویان پول بگیرند. این بحث اخذ هزینه سنوات هم در همین راستاست و بهانه‌ای است برای پول گرفتن از دانشجو! مگر یک دانشجو، با چند ماه بیشتر در دانشگاه ماندن چقدر هزینه ایجاد می‌کند؟ این، باری روی دوش  دانشگاه نیست. البته من قبول دارم باید یک نظمی باشد ولی سؤال این است که چرا باید از دانشجو پول گرفت؟»

دکتر ملائک ادامه می‌دهد:«من معتقدم قطعاً این اخذ  هزینه سنوات خوب نیست. ما باید ابتدا بفهمیم چرا زمان تحصیل دانشجو طولانی‌تر می‌شود. باید از او بپرسیم و بعد تصمیم بگیریم که پول بگیریم یا نه. این جمله که می‌خواهم بگویم، جمله سختی است اما متاسفانه ما اعضای هیات علمی تنبل شده‌ایم و دوست داریم با یک قانون ساده همه چیز را تمام  کنیم! دانشجو «خطاکار بی گناه» است. ممکن است خطا کرده باشد ولی گناهکار نیست. چرا باید او را مجازات کنیم؟ وقتی ما به دانشجو به مثابه یک سربار نگاه می‌کنیم نه یک سرمایه، در نتیجه از او به بهانه‌های مختلف پول می‌گیریم!»

گروه دانشجویان شریفی ِ معترض به هزینه‌های سنوات، هرروز شلوغ‌تر می‌شود. تعداد اعضا تا لحظه نگارش این گزارش 1400 را رد کرده و احتمالاً به اعداد بیشتری خواهد رسید. دانشجویان حاضر به پذیرش قوانین و مصوبات جدید دانشگاه نیستند و تا حذف بدون قیدوشرط هزینه‌های سنوات، اعتراض خود را خاتمه نمی‌دهند. احتمالاً با آغاز سال تحصیلی جدید دانشگاه شریف در روز شنبه 27 شهریور، این اعتراض تلگرامی به دنیای واقعی هم کشیده خواهد شد و آخرین روزهای تابستان داغ 95  را، برای شریفی‌ها متلاطم خواهد کرد.