وقتی بورس کالا دفتر فروش فولاد مبارکه می شود

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، چوب خط این هفته به بررسی انحصار در صنعت فولاد کشور پرداخته است و این موضوع را بررسی کرده که چرا فولاد مبارکه ورق های تولیدی خود را با قیمتی بیشتر از آنچه در بازارهای جهانی عرضه کرده به صنایع داخلی بفروش می رساند.

در برنامه این هفته به بررسی این موضوع سوال برانگیزپرداخته ایم که چرا فولاد مبارکه ورق های خویش را با قیمت کمتر از قیمت جهانی در بازارهای صادراتی عرضه می کند و بابت همین موضوع نیز به عنوان انجام عمل دامپینگ توسط اتحادیه اروپا جریمه می شود، ولی در بازار داخلی قیمتی بالاتر از قیمت جهانی را مد نظر دارد تا جایی که مصرف کنندگان داخلی ورق های فولادی مجبور به واردات ورق مورد نیاز کارخانجات خویش می شوند.

در همین راستا در این قسمت از برنامه چوب خط از مهندس امیرحسین کاوه عضو هیات رئیس سندیکای تولید کنندگان لوله و پروفیل فولادی کشور دعوت به عمل آوردیم تا برای بیان توضیحات بیشتر در استدیوی پخش زنده برنامه حضور یابد، تلاش ما اما برای دعوت از نماینده فولاد مبارکه یا وزارت صنایع که تا دقایقی قبل از آغاز پخش زنده برنامه نیز ادامه داشت، به نتیجه نرسید.

عضو هیات رئیسه سندیکای تولید کنندگان لوله و پروفیل فولادی کشور گفت: سندیکای ما 50 سال سابقه دارد، یعنی سال ها قبل از اینکه مجموعه های تولید کننده فولاد در کشور ساخته شوند سندیکای ما فعالیت و تولید داشته است و هم اکنون شامل 200 کارخانه می باشد که از لوله های یک اینچ تا بالاتر از 56 اینچ را تولید می کنند و به نوعی استخوان بندی صنایع کشور محسوب می شوند.

وی افزود: ورق فولاد وارد این مجوعه ها شده و سپس در بیش از 600 گروه کالایی طیف گسترده ای از صنایع کشور را خدمات رسانی می کند، در این حوزه ظرفیت اسمی بیش از 18.5میلیون تن ثبت شده است که کمتر از 40 درصد آن فعال است و مابقی به سبب رکود موجود در کشور کار نمی کنند.

کاوه بیان کرد: برای تامین مواد اولیه سال قبل سه میلیون تن ورق از خارج وارد کشور شده است، این در حالیست که فولاد مبارکه در سال 94 بالغ بر 4 تا 5 میلیون تن ورق صادر کرده است، ما به سایزهای خاصی از ورق گرم نیاز داریم که فولاد مبارکه مدعی است سالانه توان تولید یک تا دو میلیون تن از این نوع ورق را دارد، البته تاکنون سابقه نداشته سالانه بیش از 500-600 هزار تن از این نوع ورق در اختیار ما قرار دهد.

اگر نیاز نبود پس چرا مجبور به واردات شدیم

وی ادامه داد: مدعی هستند که سال 94 اولویت خویش را بر صادرات گذاشته اند، آیا نباید تامین نیاز داخل برای آنان اهمیت داشته باشد، 1.8 میلیون تن محصول مورد نیاز داخل را تا قیمت تنی 180 دلار ارزان تر از فروش داخل، صادر کرده اند با این بهانه که می گویند در داخل مصرفی نبوده است، اگر نبود پس چرا مجبور به واردات سه میلیون تن از همان جنس ورق شدیم.

عضو هیات رئیسه سندیکای تولید کنندگان لوله و پروفیل  گفت: ورق های آنان اگر نتوانست در داخل به فروش برسد به سبب قیمت غیر واقعی بود که در بورس کالا کشف قیمت شد، سال 94 قیمت جهانی حدود 300 دلار بوده ولی فولاد مبارکه در بورس کالا با قیمت 430 تا 450 دلار می فروخت، تولید کننده داخلی اگر مواد اولیه گران بخرد نمی تواند صادرات کالا و ارزش افزوده داشته باشد لذا به واردات با قیمت مناسب روی آورده است.

این تولید کننده یادآور شد: سالی که به ما از 300 تا 370 دلار در واحد عرضه می کردند همان ورق را به قیمت 250 تا 310 دلار در واحد به بازارهای خارجی فروختند ولی حاضر نشدند قیمت را در داخل کشور پایین بیاورند که صنایع تشویق شوند از اینها بخرند.

کاوه افزود: توجیه شان نیز اینست که اهداف صادراتی را در نظر گرفته ایم و به بدنبال برجام فولادی هستیم، باید اول نیاز داخلی را بر طرف کنید بعد به فکر صادرات باشید، وقتی فولاد مبارکه به قیمت 300 دلار ورق صادر می کند، فقط ورق نیست آب زاینده رود را نیز دارد صادر می کند.

صادرات سیب زمینی سودآورتر بود

وی با بیان توضیح بیشتر در این خصوص گفت: برای این میزان صادرات بالغ بر 20 تا 25 میلیون مترمکعب آب شیرین زاینده رود، برق ارزان قیمت یارانه ای، نیروی کار ارزان قیمت و موارد دیگری مصرف شده است، اگر سیب زمینی صادر کرده بودند بیشتر سود می کردند.

عضو هیات رئیسه سندیکای تولید کنندگان لوله و پروفیل بیان کرد: داخل کشور برای صنایع صف سه ماهه درست کرده اند و گفتند چون واردات کردید مجبورتان می کنیم همین ورق گران را از داخل بخرید و از ابزار تعرفه واردات استفاده کردند.

کاوه یادآور شد: قبلا قیمت گذاری توسط خود فولاد مبارکه صورت می گرفت، الان ابزارهای قانونی وجود دارد و تلاقی شرکت های بالادستی و پایین دستی در بورس کالا سبب کشف قیمت می شود، ولی در این مورد خاص روند کشف قیمت به صورت واقعی انجام نمی شوند زیرا عرضه کننده بصورت انحصاری فولاد مبارکه می باشد، قانونا شرکت دوم می تواند وارد شود ولی شرکت دومی وجود ندارد، لذا آنها با عرضه قطره چکانی قیمت را کنترل می کنند، بورس کالا به دفتر فروش فولاد مبارکه تبدیل شده است.

وی با ذکر مثالی در این خصوص گفت: برای پنجم مهر توافق به دست آمده بود که این توافق نیز با توسل به نمایندگان مجلس بویژه آقایان فولادگر و موسوی لارگانی حاصل شد مبنی بر اینکه فولاد مبارکه را مجبور کردند مواد اولیه را به میزان تا ماهی صد هزار تن ورق دو میل در اختیار ما قرار دهند.

این صنعتگر ادامه داد: در عمل اتفاقی که افتاد این بود که در اولین عرضه در تاریخ 5 مهرماه درخواست ما میزان 39 هزار تن بود که عدد خیلی کم هم محسوب می شود ولی آنها تنها 15 هزار تن عرضه کردند تا در اثر عرضه کمتر از تقاضا خود به خود قیمت بالا برود و کیلویی 90 تومان بالا رفت، در نظر داشته باشید که در حوزه فولاد تغییر قیمت کیلویی 2 تا 5 تومان می تواند یک صنعتگر را به عرش برده یا به فرش بنشاند.

در ادامه این گفتگو حمیدرضا فولادگر نماینده مردم اصفهان و عضو کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی نیز بصورت تلفنی در استدیوی پخش زنده حضور یافت و توضیحاتی را ارائه کرد.

این نماینده مجلس دهم گفت: حمایت از تولید داخلی، اقتصادی کردن تولید و داشتن بازارهای صادراتی موارد هستند که باید توام در نظر گرفته شوند، سال های گذشته نوسان های اقتصادی در مقطعی قیمت صادرات را از قیمت عرضه در داخل بیشتر کرد، سال هایی هم بر عکس این موضوع شد همچون سال گذشته، اگر بخواهیم در سال هایی که قیمت صادرات پایین می آید بازار خارجی را رها کنیم صادرات از دست خواهد رفت.

وی با بیان توضیح بیشتر در خصوص ویژگی های قیمت جهانی فولاد گفت: برخی همچون چینی ها که 40 درصد از کل تولید فولاد دنیا را در اختیار دارند، توان لازم برای اثرگذاری در بازار را دارند و با ابزارهایی همچون دامپینگ با خرید و فروش قیمت ها را دستکاری می کنند.

فولادگر بیان کرد: در ارزیابی میان از دست ندادن بازارهای صادراتی، حمایت از تولید داخلی، بهینه کردن بهره وری تولید و البته تکمیل زنجیره ارزش که از همه موارد قبلی با اهمیت تر است باید به کلیه موارد دقت کرد.

نماینده مردم اصفهان با بیان این مطلب افزود: از تولید ملی باید حمایت کنیم ولی صادرات هم یکی از مولفه های اقتصاد مقاومتی است، باید زنجیره ارزش را حفظ کنیم از سنگ آهن تا پروفیل این زنجیره ادامه دارد و باید حفظ شود.

تعرفه واردات نباید تبدیل به رانت شود

وی تصریح کرد: تعرفه ابزاری است در دست دولت که برای تنظیم بازار استفاده می شود، تعرفه را پایین می آورند تا تولید کننده آسیب نبیند جایی همه تعرفه را بالا می برند، نباید رانتی در تغییر تعرفه باشد بگونه ای که به سود عده ای و به ضرر عده دیگر تمام شود.

فولادگر خاطرنشان کرد: در خصوص برخی مشکلات کالاهای انحصاری در بورس نیز جلسه ای با مسئولان سازمان بورس بزودی برگزار خواهد شد، به هر حال هدف از عرضه محصولات در بورس جلوگیری از رانت و انحصار بوده است، ذوب آهن محصولات خود را از طریق بورس به فروش می رساند ولی فولاد مبارکه فقط در بورس کشف قیمت می کند، علت هم همین انحصاری بودن است.

این عضو کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: مجلس از ابزارهای نظارتی خود برای ورود به چنین مواردی استفاده خواهد کرد، چنانچه شبیه این موضوع برای پتروشیمی ها هم هست و عده زیادی معتقد اند برای جلوگیری از رانت خواری، پتروشیمی ها باید به بورس بروند.

تعرفه ما را بر عکس پلکانی کردند که از عجایب است

در بخش دیگری از این گفتگوی زنده تلویزیونی امیر حسین کاوه مهمان حضوری برنامه چوب خط گفت: تعرفه ها باید روند پلکانی داشته باشند، به این معنا که تعرفه مواد اولیه پایین تر و تعرفه مواد ساخته شده بالاتر باشد که در این مورد بخصوص تعرفه ها بصورت برعکس پلکانی شده اند که از عجایب است، یعنی مواد ساخته شده به نسبت مواد خام تعرفه واردات کمتری دارند.

این فعال صنعتی افزود: مورد عجیب دیگر اینست که معاونت فلزی وزارت صنعت و معدن که مسئول تعیین چنین تعرفه هایی هست را کنار گذاشته اند و معاونت معدنی را مسئول این موضوع کرده اند، معاونت معدنی نیز تصمیمات غیر عادلانه گرفته است.

وی با بیان توضیحات بیشتر در این خصوص افزود: تعرفه واردات مواد اولیه ما که ورق است 20 درصد در نظر گرفته شده ولی تعرفه لوله و پروفیل که محصول ماست 5 تا 10 درصد در نظر گرفته شده است، که به معنای تشویق به واردات کالای ساخته شده می باشد.

بهروی پایین کارخانه را با قیمت انحصاری جبران می کنند

عضو هیات رئیسه سندیکای تولید کنندگان لوله و پروفیل یادآور شد: از سال 88 تا سال 93 تعرفه 4 واردات درصد بود، یک دفعه 15 درصد شد، سال بعد 10 درصد و الان 20 درصد شده است، به سبب بهره وری پایین کارخانه های خصولتی که ورق تولید می کنند، می خواهند با ابزار تعرفه واردات گران فروشی آنها را توجیه کنند.

کاوه ادامه داد: امروز صبح در وزارت صنایع در خصوص تعرفه لوله و پروفیل بحث بود، گفتیم ما مشکلی با حتی تعرفه واردات پنج درصد هم نداریم، زیرا می توانیم تولید رغابتی داشته باشیم ولی باید مواد اولیه را با قیمت عادلانه که همان قیمت جهانی است به ما عرضه کنند، اگر اینگونه باشد دیگر کسی نمی تواند از ترکیه پروفیل وارد کند.

وی با بیان این مطلب بیان کرد: اما وقتی مواد اولیه تولیدی در ایران و مورد نیاز ما را 200 دلار ارزان تر از چیزی که به ما می دهید به کشور همسایه بفروشید، طبیعی است که همان را پروفیل می کنند و وارد کشور خواهند کرد، آن موقع تعرفه واردات هم کاری از پیش نخواهد برد، تعرفه گذاری ها بر اساس واقعیت های توان تولید داخل باید انجام شوند.

برجام فولادی

در بخش دیگری از برنامه و در پاسخ به سوال مجری راجع به معنای برجام فولادی، نیز پس از آنکه فولادگر اظهار بی اطلاعی کرد، کاوه گفت: اگر به ویژه نامه ای که اخیرا در حوزه صادرات فولاد منتشر شد مراجعه کنید، در صفحات میانی آن عبارت برجام فولادی استفاده شده است، همچنین این عبارت چندین بار در مصاحبه های مسئولان فولاد مبارکه مورد استفاده قرار گرفته است، منظورشان هم اینست که می خواهیم نشان دهیم راه ها باز شده است و می توانیم صادرات کنیم.

عضو هیات رئیسه سندیکای تولید کنندگان لوله و پروفیل در ادامه این مطلب افزود: ما مخالف صادرات نیستیم، مجموعه تولیدی خود من سال گذشته صادر کننده نمونه ملی شد، ولی صادراتی که ارزش افزوده داشته باشد، فولاد مبارکه سال گذشته نزدیک به دو میلیون تن ورق صادر کرده به ارزش کمتر از 600 میلیون دلار، ما نیز 130 هزار تن لوله گاز صادر کرده ایم که 200 میلیون دلار ارزش داشته است.

خام فروشی یعنی صادرات یارانه انرژی و آب کشور

کاوه تصریح کرد: میزان ارزش صادرات فولاد مبارکه نسبت به حجم خیلی ناچیز است چون خام فروشی کرده اند، در واقع آب و یارانه انرژی کشور را صادر کرده اند، این مشکلات پیش می آید بخاطر اینکه تولید انحصاری است.

این فعال صنعتی یادآور شد: در عین حال که از ورود نمایندگان مجلس تشکر می کنیم، در عملکرد معاونت معدنی وزارت صنایع اثری از هوشمندی و برنامه ریزی ندیدیم، تصمیمات آنها زنجیره تامین فولاد کشور را به هم ریخته است، قبلا یک ستاد فولاد داشتیم که این موارد را با یکدیگر تنظیم می کرد، الان بخشی نگری شده است.

وی ادامه داد: مشکل دیگری تخصیص شانزده هزار میلیارد تسهیلات برای فعالان این بخش است که ابتدا قرار بود به دو هزار واحد اختصاص یابند ولی الان 57 هزار واحد ثبت نام کرده اند، باید بازار و کار ایجاد کنیم، وام با بهره زیاد نمی تواند صنعتگر کوچک را نجات دهد.

این وام اثر واقعی نخواهد داشت بلکه یک کار تبلیغی است

عضو هیات رئیسه سندیکای تولید کنندگان لوله و پروفیل گفت: کسی که کلا پنج کارگر در کارگاهش دارد برای خرید سه میلیارد تومان مواد اولیه باید حدود یک میلیارد تومان هزینه تعرفه واردات بدهد، بعد 300 میلیون تومان وام 18 درصد به وی می دهند، این کار چه نتیجه ای خواهد داشت.

کاوه تصریح کرد: باید بازار تعریف شود، پروژه تعریف شود تا صنایع کوچک، بزرگ و متوسط با هم کار کنند، با پخش کردن 16 هزار میلیار تومان بین 50 هزار متقاضی، نفری 200-300 میلیون وام می گیرند و هیچ اتفاقی نخواهد افتاد، لذا باید گفت یک حرکت تبلیغاتی است و کار اصولی نیست که نتیجه دهد و فضا را از رکود خارج کند.   

چوب خط برنامه ای ترکیبی با موضوع اقتصاد ایران است که در هر قسمت به موضوعات مختلفی پیرامون فرصت ها، آسیب ها و موانع پیش روی اقتصاد ایران با حضور کارشناسان، نمایندگان مجلس و مسئولان سابق و فعلی می پردازد.