ورشکستگی بانک‌ها در پیش است

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، روزنامه حامی دولت آرمان از ورشکستگی قریب‌الوقوع بانک‌ها خبر داده است: روز گذشته بار دیگر هشدارهایی درباره وضعیت نظام بانکی مطرح شد؛ هشدارهایی که وقتی از جانب مسئولان داده می‌شود بیشتر به موسسات مالی غیر مجاز مربوط می‌شود و زمانی که کارشناسان آن را مطرح می‌کنند، بحران در نظام بانکی را به بانک‌های مجاز نیز تسری می‌دهند. سال‌هاست که کارشناسان این نظر را مطرح می‌کنند که نظام بانکی ایران دچار مشکلات عدیده‌ای شده است؛ مشکلاتی که در سال‌های اخیر نه تنها رفع نشده که دامنه آن گسترش نیز یافته است. عمده مساله بانک‌ها عدول از رسالت خود و تبدیل شدن به بنگاه‌های اقتصادی است. بنگاه‌داری بانک‌ها مشکلاتی از این دست را به وجود می‌آورد که آنها مجبور به جذب سپرده‌های بیشتر شده و برای این کار مجبورند سودهای کلانی را بپردازند. سودهای پرداختی گاه با انجام فعالیت اقتصادی در حوزه صنعت یا حتی مسکن نیز جبران نمی‌شود و این مساله ممکن است به ورشکستگی بانک‌ها بینجامد. در سال‌های اخیر و در شرایطی که بانک‌های مجوز دار نیز شرایط خوبی نداشته اند و صورت‌های مالی آنها که بر اساس استانداردهای بین‌المللی تهیه شده نشان از زیان‌ده بودن آنها دارد، تعداد قابل توجهی موسسه مالی غیر مجاز اعلام ورشکستگی کرده‌اند؛ ورشکستگی‌هایی که منجر به زیان و ضرر سپرده‌گذاران شده است. نظام بانکی ایران بیمار است و آنطور که مسئولان و کارشناسان هشدار می‌دهند احتمال سکته مالی وجود دارد.

فعالیت موسسات مالی غیر مجاز و خسارت زدن آنها به سپرده‌گذاران موضوعی است که دیگر کاملا با آن آشنایی داریم. در سال‌های اخیر بارها اخباری درباره موسساتی که توانایی بازپرداخت پول مشتریان خود را ندارند منتشر شده است. با وجود اینکه بارها وعده داده شده موسسات مالی غیر مجاز ساماندهی می‌شوند، اما همچنان شاهد فعالیت تعداد زیادی از این موسسات هستیم. این موسسات به انواع و اقسام روش‌ها به دنبال جذب سپرده‌ها هستند و در شرایطی که سود سپرده‌گذاری در ایران کاهش یافته است، آنها سودهای بالایی را پیشنهاد می‌کنند. در هشداری جدید رئیس بانک مرکزی با تاکید بر اینکه مردم فریب نرخ‌های بالای سود برخی بانک‌ها و موسسات اعتباری را نخورند، عنوان کرد که بانک‌ها و موسساتی که سود بالاتری می‌دهند، نهادهای در حال ورشکستگی هستند که سود بیشتر می‌دهند تا زمان بخرند. ولی ا... سیف تاکید کرد: سود بالا هزینه خطری است که سپرده‌گذار پذیرفته است.

در حالی که رئیس بانک مرکزی بیشتر بر وضعیت بحرانی موسسات غیر مجاز تاکید دارد، برخی کارشناسان بر این باورند که وضعیت بانک‌های مجاز نیز آنقدرها خوب نیست و حتی احتمال سکته مالی بانک‌ها وجود دارد. روز گذشته یک پژوهشکر ریسک عنوان کرد: اقتصاد ایران سه مرحله را طی کرده و می‌کند؛ مرحله اول از دی ۹۰ تا دی ۹۵ بود. در این دوره برخی از واحدها به علت زیان دهی باید تعطیل می‌شدند، اما جای تعطیلی از بانک‌ها وام گرفتند و کار را ادامه دادند. مرحله دوم از دی ۹۵ شروع شد. در دی ۹۵ دیگر ظرفیتی در بانک‌ها باقی نمانده بود تا ریسک به آن منتقل شود. به زبان قابل فهم برای افراد غیر بانکی،۶۰ درصد از وام‌های قبلی وصول نشده بود، تا بانک‌ها وام جدید بدهند و ۱۸ درصد وام‌ها هم وام مسکن بلند مدت است که در کوتاه مدت اقساط آن برای بانک‌ها ناچیز است و بانک‌ها فقط با ۲۲ درصد ظرفیت کار می‌کنند.

عده ای نیز با سود سپرده زندگی می‌کنند. بانک‌ها اقساط ۲۲ درصد از کل وام‌ها را وصول کرده و صرف پرداخت سود سپرده برای کسانی می‌کنند که با سود سپرده زندگی می‌کنند.محمد حسین ادیب ادامه داد: از دی پرداخت تسهیلات بانک‌ها به ۲۰ درصد گذشته محدود شد بنابراین اقتصاد وارد مرحله دوم شد. ریسک از دی ماه در حال انتقال از بازار به بازار است. به زبان ساده عده ای به سبب زیان دهی باید کار را تعطیل کنند، اما جای تعطیل کردن با خرید مدت دار کالا، زیان را به فروشنده منتقل می‌کنند، بدون اینکه در آینده بتوانند این بدهی راپرداخت کنند. ظرفیت بازار در این مورد در آبان ۹۶ به پایان می‌رسد. به گفته او از آبان ۹۶ اقتصاد وارد مرحله سوم می‌شود. در این مرحله عده ای که باید به سبب زیان دهی کار را تعطیل کنند نه می‌توانند زیان را به بانک منتقل کنند و نه به همکارانشان در بازار، بنابراین در این مرحله ریسک از بانک به سپرده گذار منتقل می‌شود.

ادیب تصریح کرد: سال ۹۷ سال انتقال ریسک از بانک به سپرده گذار است اما اگر این اتفاق در چهار ماهه آخر سال رخ دهد من متعجب نخواهم شد. او همچنین عنوان کرد: در کشورهای نفتی، قیمت ارز به گونه ای تعیین می‌شود که تولید غیر اقتصادی می‌شود. با این نرخ ارز، معدل تولید در کشور غیر اقتصادی است و بدون اصلاح نرخ ارز برای صنعت کار بیشتری نمی‌توان انجام داد. ادیب در پاسخ به اینکه رکود چه زمانی پایان می‌یابد ؟ گفت: نرخ بهره اگر کمتر از تورم باشد اقتصاد وارد فضای رونق می‌شود. نرخ بهره اگر تا سه درصد بیش از تورم باشد اقتصاد شرایط عادی دارد. نرخ بهره اگر سه درصد بیشتر از تورم باشد و به میزانی که بیش از سه درصد بیشتر از تورم باشد اقتصاد وارد فضای رکودی می‌شود.نرخ بهره اگر بیش از ۱۰درصد بیشتر از تورم باشد نرخ ارز به صورت موثر کنترل می‌شود و علت موفقیت دولت در مهار نرخ ارز به این نکته مربوط می‌شود.اگر دورانی که نرخ بهره بیش از ۱۰ درصد، بیشتر از تورم است، از سه سال عبور کند خود سیستم بانکی دچار بحران می‌شود و نظام بانکی وارد فاز سکته مالی می‌شود؛ نظام بانکی ایران در آذر ۹۶ کاندید سکته مالی است.