اشتغالی که دولت ایجاد نکرد، گروه‌های جهادی با دست خالی ایجاد می‌کنند

اخبار دانشگاهی را از «کانال اخبار دانشگاهی SNN.ir» دنبال کنید

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، وقتی صحبت از اردوی جهادی می‌شود اولین گروهی که به ذهن هر کسی می‌رسد گروه‌های جهادی دانشجویی است که با وجود اینکه در سن و سال جوانی هستند و می‌توانند اوقات فراغت خودشان را مانند دیگر جوانان سپری کنند اما کمک به هم نوع و محرومان کشور را در سبد فراغتشان جا داده‌اند. 

در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی که این اردوها شکل گرفت شاید مردم شناختی بر روی آنها نداشتند اما در حال حاضر فعالیت گروههای جهادی دانشجویی به قدری گسترش پیدا کرده که به محرومترین و دورترین نقاط کشور برای کمک به این نقاط محروم رفته‌اند. شاید مردم مناطق محروم چشم امیدشان  برای رفع محرومیت ها به دولت باشد ولی با کمکهای دانشجویان جهادگر این نگاه د برخی مناط تغییر کرده و مرم محروم منتظر کمک این گروه‌ها هستند. برای شناخت بیشتر این گروهها به سراغ آنها می‌رویم تا بیشتر با فعالیت آنها آشنا شویم و در سلسله مطالب«از حرف تا عمل» به معرفی یکی از گروه‌‌های جهادی دانشجویی خواهیم پرداخت.

گروه جهادی شهید وزوایی بسیج دانشجویی دانشگاه شریف از جمله گروه‌های موفق جهادی است که در سه سال اخیر توانسته فعالیت‌های خوبی در عرصه محرومیت زدایی داشته باشد، به همین دلیل با مجید جاودانی، مسئول این گروه جهادی به گفت‌وگو نشستیم. متن گفتگوی ما با جاودانی به این شرح است:

*گروه جهادی شهید وزوایی چگونه شکل گرفت و هدف از تشکیل این گروه چه بود؟

جاودانی: گروه جهادی شهید وزوایی سال 94 فعالیت خود را آغاز کرد و آغاز کار این گروه مصادف شد با نامگذاری سال «اقتصاد مقاومتی اقدام و عمل»، که این نام گذاری در فعالیت گروه جهادی خیلی تاثیر  داشت. تا زمان تشکیل این گروه بسیج دانشجویی دانشگاه شریف هیچ گروه جهادی وابسته به خود نداشت.

هدف از تشکیل این گروه  این بود که بسیج دانشجویی حالت مردمی به خودش بگیرد و بتواند به قشر مستضعف جامعه خدمت کند. با توجه به فعالیت‌هایی که بسیج مستضعفین دارد متاسفانه از این کارها اجتناب می‌کنند یا فرصت این کارها کمتر فراهم می‌شود، اما بسیج دانشجویی دانشگاه شریف با هدف حضور بیشتر در متن جامعه، ارتباط گرفتن با قشر مستضعف جامعه و دیدن درد مردم می‌تواند در این حوزه مهم و اصلی تاثیرگذار باشد.

دلیل نام گذاری گروه جهادی به نام شهید وزوایی هم این بود که شهید وزوایی از شهدای همین دانشگاه و از دانشجویان نخبه بود.

 فضای دانشجویی دانشگاه شریف نسبت به سایر دانشگاه متفاوت است و در این دانشگاه فضای علمی و درسی حاکم است. بالاخره دانشجویان این دانشگاه در آینده قرار است به جاهای مهمی برسند. احتمال دارد در سال‌های آینده همین دانشجویان تصمیم گیران مهم کشور باشند پس چه خوب است در دانشگاهی که از سطح علمی و دانشجویی بالایی برخوردار است در کنار درس خواندن یک کار فوق برنامه‌ هم در قالب اردوهای جهادی برگزار شود. این دانشجویان به واسطه توان علمی و نخبگی که دارند می‌توانند الگویی برای دانشجویان دیگری که می‌خواهند در اردوهای جهادی شرکت کنند باشند، به همین دلایل برگزاری اردوهای جهادی توسط دانشجویان این دانشگاه اهمیت اردوی جهادی را چندین برابر می‌کند.

تاکنون چه فعالیت‌هایی توسط این گروه جهادی صورت گرفته است؟

جاودانی: ۴ محور اصلی عمرانی، فرهنگی، آموزشی و پزشکی برای فعالیت این گروه تعریف شده است که سه محور آن توسط دانشجویان دانشگاه شریف انجام می‌شود. فعالیت عمرانی هدفی است که از همان اول گذاشته شد و تمام کارهای عمرانی این گروه حول اشتغال، تولید، اقتصاد مقاومتی است. قبل از اینکه امسال هم نام‌گذاری به نام اقتصاد مقاومتی تولید اشتغال باشد، هدفمان را همین موضوع دیدیم که بحث کلیدی است و کارهای عمرانی را در این راستا تعریف کردیم. از سال 94 تاکنون اردوهای جهادی که برگزار کردیم و کارهایی که صورت گرفته در حوزه عمرانی روستا حول محور اشتغال‌زایی است. بر اساس این هدف مردم داخل روستا باید بتوانند خود را از نظر مالی تامین کنند تا هزاران اتفاق خوب مانند کاهش مهاجرت، گرایش پیدا نکردن به شغل‌های کاذب بیفتد.

از جمله مناطقی که تاکنون گروه شهید وزوایی رفته، شهرستان زیرکوه استان خراسان جنوبی است. دراین منطقه با شناسایی که انجام دادیم به این نتیجه رسیدیم که بخش کشاورزی پررنگ است اما متاسفانه به دلیل کمبود آب و استفاده نادرست از آب، زمین‌های کشاورزی لطمه‌های زیادی خورده و غالبا افرادی که کشاورز بودند کارشان را ترک کرده و سراغ شغل‌هایی رفته‌اند که رنگ و بویی از اقتصاد مقاومتی و تولید ملی ندارند.

برای این منطقه در حوزه عمرانی بحث کانال کشی آب را انجام دادیم و کانال‌های آبرسانی سیمانی را تدارک دیدیم. این کانال‌ها باعث شد مجاری آب شکل بگیرد و آب را با کمترین هدر رفت و با سرعتی به مراتب بالاتر از حالتی که داشت به زمین کشاورزی برسد. قبل از درست شدن این کانال  وقتی آب رها می‌شد با سرعت بسیار پایینی به زمین‌های کشاورزی می‌رسید و هدر رفت بالایی داشت اما وقتی این کانال‌ها کشیده شد، سرعت آبرسانی به زمین‌های و عمق نفوذ آب به زمین کشاورزی بیشتر شد و کشاورزان توانستند زمین‌های بیشتری را زیر کشت ببرند، این کاری بود که در اردوهای جهادی زیرکوه انجام دادیم و بالغ بر یک و نیم کیلومتر برای روستاهای مختلف شهرستان کانال کشی آب را انجام دادیم که برکات خوبی هم برای منطقه داشت.

یکی از فعالیت‌هایی که در آینده قرار است در منطقه خراسان جنوبی  انجام شود در حوزه تولید زرشک است. 99.7 دهم درصد زرشک ایران در استان خراسان جنوبی تولید می‌شود. طبق برنامه ریزی که انجام دادیم قرار شد در بحث زرشک یک سری کارگاه‌هایی احداث کنیم تا مردم روستاها بتوانند این محصول را با ماندگاری بسیار بالاتر و ظرفیت بالاتر در فروش ارائه کنند. این هم پروژه ای است که در حال طراحی  آن هستیم.

باتوجه به توانایی بالایی که دانشجویان دانشگاه شریف در بحث فرهنگی و آموزشی دارند، فضای خوبی در این زمینه در منطقه ایجاد کردند و خروجی‌های بسیار خوبی در این مدت محدودی که در این اردوها بودیم داشتیم. در این حوزه گروه آموزشی را فقط همزمان با برگزاری اردوهای جهادی اعزام نمی‌کردیم؛ اردوی جهای دو بار در سال بود اما گروه‌های آموزشی چهار پنج بار به منطقه اعزام می‌شدند و مستمر بودن اعزام آنها باعث شد که خروجی بسیار خوبی داشته باشیم.

متاسفانه در شهرستانی که کار آموزشی انجام دادیم رشته ریاضی وجود نداشت، دانش آموزان علاقه‌ای نداشتند و فقط در رشته‌های انسانی و تجربی تحصیل می‌کردند. در این دو رشته ظرف مدت دو سال حضورمان توانستیم رتبه‌های برتر کنکور، سه رقمی یا حتی دو رقمی داشته باشیم.

 در حوزه فرهنگی که هم خواهران و هم برادران فعالیت دارند تلاش کردیم برنامه‌های مدونی در بحث تربیتی مانند آموزش قرآن، احکام، نقاشی به نوجوانان روستا و شهرستان داشته باشیم. تمام فعالیت‌هایی که برای اردوهای جهادی تعریف شده در بستر فرهنگی است، کار عمرانی بسترش فرهنگی است و ما به دلیل اهمیت موضوع سعی کردیم کمتر نیروها را درگیر کنیم تا بتوانند با بچه‌ها ارتباط بگیرند.

اردوهای گذشته‌ای که برگزار کردیم با هماهنگی دانشگاه علوم پزشکی تهران و بیرجند بود. دانشگاه بیرجند نزدیک‌ترین دانشگاه علوم پزشکی به همان منطقه برگزاری اردو است و خوشبختانه فضای درمانی بهداشتی هم برای اردو فراهم شد.

درحوزه پزشکی و درمانی مردم منطقه نیازمند خدمات هستند و از نظر بهداشتی در سطح خوبی نیستند، به همین دلیل یکی از پر استقبال‌ترین اقداماتی که انجام می دهیم، فعالیت‌های پزشکی است. پزشکان ما روزانه 8 الی 12 ساعت یا برخی مواقع بدون استراحت در اردو حضور دارند. در اردوی قبل که برگزار شد، تیم دندانپزشکی، دامپزشکی، مامایی و پزشک عمومی داشتیم و درمان‌های سرپایی انجام شد که با استقبال خوب مردم مواجه شد.

درحال حاضر چند نفر عضو این گروه هستند؟

جاودانی: اردوی اخیرمان 80نفر بودند 60 نفر آقا بودند 20 نفر هم خانم بودند.

غیر از خراسان جنوبی که در برنامه دارید منطقه دیگری برای برگزاری اردوی جهادی شناسایی شده؟

جاودانی: برنامه اصلی گروه جهادی شهید وزوایی این بود که به دلیل شرایط نامطلوبی که در شهرهای غرب و شرق کشور وجود دارد، در این مناطق حضور داشته باشیم و روی این مناطق تمرکز کنیم. اولین منطقه خراسان جنوبی که استان بسیار بزرگی است انتخاب شد، پس از آن به سراغ شهرستان‌هایی رفتیم که نیاز بیشتری داشته باشند؛ شهرهایی که در مرز افغانستان بودند. دلیل اینکه به این مناطق رفتیم، این بود که با کارهایمان امید و انگیزه را به این مناطق بدهیم. تصمیمان این است اگر منطقه محروم تر و نیازمندتر شناسایی شد به این مناطق برویم. برای برگزاری اردو دو ماه شناسایی صورت می‌گیرد.  غیر از خراسان جنوبی برای گزینه‌های بعدی به سراغ استان‌های سیستان و کرمانشاه خواهیم رفت.

هدف اصلی این است که همچنان فضای آموزشی و فرهنگی و حتی عمرانی را در این مناطق داشته باشیم، به دنبال این نیستیم که بخواهیم نقطه زنی کنیم و صرفا اردوهای جهادی کم اثر انجام دهیم که اتفاق بزرگی را برای منطقه حاصل نکند. 

هدفمان این است که حضورمان در منطقه مثبت باشد و به این اطمینان برسیم که اهالی یک منطقه به این باور رسیدند که خودشان این اقدامات را انجام دهند. سعی می‌کنیم در این مرحله حضور فیزیکی نداشته باشیم و با منابع مالی که به کمک مردم تامین می‌شود مردم روی پای خودشان بایستند و کار اقتصاد مقاومتی و تولیدی را خودشان انجام دهند. هدفمان از این مسئله این است بتوانیم این فرهنگ جهادی را بین مردم ایجاد کنیم که بدون حضور ما خودشان خیلی از کارها را انجام دهند و زمانی که اطمینان حاصل کنیم که مردم به بلوغ جهادی رسیدند، به مناطق دیگر می‌رویم.

 همکاری‌تان با سایر گروه‌های جهادی به چه صورت است؟

جاودانی: گروه‌های جهادی دانشجوییبا گروه‌های جهادی که در محلات تشکیل می‌شود تفاوت دارند. گروه‌های دانشجویی نیاز به یک سری ملاحظاتی از جمله زمان برگزاری اردو و کیفیت برگزاری اردو دارد. گروه‌های دانشجویی افراد تحصیل کرده‌ای هستند، به همین علت نمی‌شود هر پروژه‌ای و هر کاری را برایشان تعریف کرد. برای دانشجویان خیلی مهم است که کارهایی که انجام می دهند ثمر بخش باشد. این محدودیتها همکاری‌مان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و ما نمی‌توانیم با گروهی که دارای اهداف و ساختار متفاوتی است همکاری کنیم، اما کسانی که به هدف ما نزدیک است می‌توانیم همکاری داشته باشیم.

با گروه جهادی فاطمه الزهرای دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در بحث پزشکی هماهنگ بودیم و همکاری داشتیم، این گروه شرایط ما را پذیرفتند. اما این که بخواهیم صرفا با گروه جهادی دیگری همکاری داشته باشیم محدودیت‌ها اجازه نمی‌دهد که آزادانه تصمیم بگیریم.

درطول سال چند بار اردوی جهادی برگزار می‌شود؟

جاودانی: عرف بر این است که یک اردو در نوروز و یک اردو هم در تابستان برگزار شود، البته سالی که گذشت اردوی نوروزی را بین دو ترم که تقریبا 13 تا 24 بهمن در یک بازه ده روزه برگزارکردیم که نتیجه خوبی داشت و استقبال خوبی هم صورت گرفت. اردوی جهادی ما مختص دانشجویان شهر تهران نیست و اتفاقا بیشتر این دانشجویان از شهرستان‌های مختلف می‌آیند. این موضوع باعث می شود اردوی جهادی سخت تر برگزار شود. دانشجویانی که از دانشگاه‌های تهران نیستند حضورشان بسیار تحت الشعاع قرار می‌گیرد که این مسائل مربوط به اردوی جهادی برون شهری بوده‌است.

شما اردوی جهادی درون‌شهری هم داشته‌اید. لطفا در این ‌باره توضیح دهید.

جاودانی: امسال جز معدود گروه‌های جهادی بودیم که بحث اردوی جهادی درون شهری را بایجاد کردیم.  به نظر می‌رسید برگزاری این اردوها ساده‌تر باشد اما این گونه نبود و این اردوها بسیار بسیار ساختار دشوارتری برای برگزاری دارد. اردوی جهادی درون شهری به دلیل اینکه شهرداری متولی است و قوانین مختلفی حاکم است، شما نمی‌توانید پروژه عمرانی تعریف کنید. بالاخره کارها ممکن است در تضاد با برخی قوانین باشند.

در اردوهای جهادی برون شهری کار عمرانی به راحتی انجام می‌شود و مشکل چندانی نیست. اما با وجود این مشکلات، چهار هفته پیوسته اردوی جهادی درون شهری برگزار شد، روزهای جمعه از ساعت هشت صبح تا 4، 5 بعدازظهر به صورت چهار هفته مستمر در منطقه 19 تهران حضور پیدا کردیم. قرارگاه جهادی امام رضا(ع) خیلی کمک کرد که بتوانیم سازوکارها و هماهنگی‌هایی که با شهرداری لازم است را انجام دهیم.

در آینده قرار است بحث آموزشی را در منطقه 19 تهران با هماهنگی قرارگاه امام رضا(ع)  برای ۳۰۰ دانش آموز دختر و پسر  این منطقه را داشته باشیم. طرحی را به نام نخبه پروری نام‌گذاری کردیم، قرارگاه امام رضا(ع) فضای آموزشی را در اختیار ما قرار داده و دانشجویان دانشگاه شریف در حوزه‌هایی که تخصص دارند در این منطقه حضور پیدا می‌کنند. این طرح از ماه آینده آغاز می‌شود.

اعتقادمان این است که اردوی جهادی می‌تواند به مراتب مفیدتر و بهره‌وری بالاتری داشته باشد، به هرحال  هزینه اردوی جهادی از طریق کمک‌های مردمی تامین می‌شود، برگزاری اردوهای برون شهری هزینه بسیار بالایی دارد و نسبت به خروجی که دارد باید سنجیده شود. کمتر بودن هزینه اردوهای درون شهری باعث می‌شود بهره وری اردوها بالاتر باشد. امیدوارم برگزار کنندگان به این فهم برسند که اردوی جهادی صرفا برگزاری اردوی برون شهری نیست اردوی درون شهری هم می تواند با هزینه کم و بهره وری بالا برگزار شود.

چه کمبودهایی برای برگزاری اردوهای جهادی دارید؟

جاودانی: اردوهای برون شهری که تاکنون برگزار کردیم، استقبال خوبی صورت گرفته، تمام امکانات در اختیار ما گذاشته شد و سعی می‌شد خدماتی که نیاز هست را به ما برسانند. برای برگزاری اردو در بخش مالی و پشتیبانی مثل وسایل نقلیه نیاز به کمک داریم، قالب هزینه‌های عمرانی و فرهنگی را  که جمع کنیم، با هزینه رفت و آمد برابر می‌‌شود. کمترین انتظاری که داریم این است که مسئولین بحث حمل و نقل و بحث مواد غذایی اردوی جهادی را که آنچنان هزینه‌ای ندارد تامین کنند. تامین وسایل نقلیه توسط خود گروه هزینه سنگینی دارد. دوست داشتم مثل ایام اربعین که شهرداری و نهادهای مربوطه بسیار کمک می‌کنند که حمل و نقل به مرز عراق خیلی راحت صورت بگیرد برای بحث اردوهای جهادی هم همکاری صورت گیرد.حقیقتا یکی از دلایلی که باعث می‌شود گروه های جهادی نتوانند از منطقه ای که هستند دور شوند راه طولانی است. حمل و نقل در این مناطق هزینه بالایی دارد و گروه جهادی نمی‌تواند این هزینه‌ها را تامین کند. تامین این هزینه ها باعث می‌شود سرعت شکل گیری گروه جهادی در مناطق خیلی دیر فراهم شود.

نقاط قوت و ضعف گروه جهادی شهید وزوایی چیست؟

جاودانی: یکی از نقاط قوتی که می‌توانم به جرات بگویم گروه جهادی ما دارد که کمتر گروه جهادی آن را دارد، قطعا رویکرد اشتغالزایی است. یکی از فعالیت‌های خوب اردوی جهادی شهید وزوایی این است که چندین بار در منطقه حضور پیدا می‌کند و با مسئولین در مورد طراحی پروژه‌های مختلف که به اشتغال مردم کمک می‌کند مشورت‌ می‌کنند. این پروژه‌ها اگر حاضر و آماده بود انجام می‌شود.

متاسفانه در فضای اشتغالزایی و تولید شاهد کم کاری بسیاری هستیم، یک سری شغل‌هایی باید توسط افراد اهل فن و فهم طراحی شود و مشکلات اشتغال برطرف گردد. دانشجویان دانشگاه شریف واقعا از لحاظ فکری افراد قوی و بسیار سطح بالا هستند این موضوع خیلی به ما کمک می‌کند که بتوانیم از این افراد برای پروژه‌های توسعه اشتغال و تولید استفاده کنیم. این موضوع یک نقطه تمایزی است که نسبت به سایر اردوهای جهادی وجود دارد.

 ارتباط با مردم محروم چه تاثیری بر شخصیت دانشجویان می گذارد؟

جاودانی: یکی از مهمترین نتایج اردوهای جهادی ارتباط گیری با مردم مستضعف جامعه و افرادی که بالاخره در مناطق مرزی کشور ما هستند، این افراد از لحاظ روحی و اخلاقی و معنویت در سطح بسیار بالایی قرار دارند در ظاهر ممکن است نمود پیدا نکند ولی در باطن و ارتباط گیری افراد با دانشجویان نمایان می‌شود.

دانشجویان وقتی به این مناطق ‌می‌آیند رشد اخلاقی و معنوی پیدا می‌کنند نه تنها چیزی برای انتقال ندارند بلکه آموزش هم می‌بینند. ارتباط گرفتن با دانش آموزانی که قرار است آینده روستا را بسازند، می‌تواند دلچسب و شیرین باشد. وقتی گروه آموزشی به تهران برمی‌گردند به واسطه ارتباطی که با دانش آموزان برقرار می‌کنند، ابراز محبت بسیار خوبی از سوی دانش آموزان صورت می‌گیرد و می گویند که ما منتظرتان هستیم. حتی اگر بخواهیم احتمال بدهیم که شاید نتوانیم به منطقه بیاییم دلخور می‌شوند.

تمام کارهایی که گروه‌های جهادی در فضای فرهنگی و آموزشی عمرانی انجام می‌دهند قرار است این فرهنگ را القا کند که ما به فکر آنها هستیم. دانشجویان دانشگاه های برتر همه  این طور نیستند که به فکر خودشان باشند همین که می‌بینند در این اردوها ارتباطات عمیقی شکل می‌گیرد که گسستن این ارتباط سخت است بیشتر استقبال می‌کنند.