گزارش/
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو-محسن عبدالعلی‌پور، ماه‌های پایانی ۹۴ بود که وزرات بهداشت نسخه جدیدی برای پرستاران پیچید و با ارائه طرح موسوم به "تربیت پرستار بیمارستانی" جامعه پرستاری را در بهت و شوک فرو برد. قرار بر این بود بیمارستان‌هایی که توانایی و امکانات لازم را دارند وارد فاز آموزشی شوند و امکانات و شرایط بیمارستان‌ها بر‌اساس شاخص‌هایی که از سوی وزارت بهداشت تعیین می‌شود توسط دانشکده‌های پرستاری مورد بررسی قرار گیرد. بر اساس این طرح، بیمارستان‌هایی که دارای امکانات در زمینه آموزش هستند، ظرفیت خود را اعلام می‌کنند تا تفاهمنامه همکاری بین این بیمارستان‌ها و دانشکده‌های پرستاری امضا شود تا دانشجویان پرستاری حوزه بالینی، کارآموزی و کارورزی خود را در بیمارستان بگذرانند.
وزارت بهداشت به بهانه جبران کمبود نیروی پرستاری اجرای این طرح را در د‌ستور کار خود قرار د‌اد و برنامه‌های ویژه‌ای را برای عملیاتی شد‌ن آن آماد‌ه کرد، اما هنوز این طرح به مرحله اجرا نرسید‌ه بود که با موج گسترد‌ه مخالفت پرستاران روبه‌رو شد و منتقد‌ان اجرای چنین برنامه‌هایی را چالش جدی برای حوزه سلامت می‌د‌انستند. با شدت گرفتن اعتراضات در جامعه پرستاری نسبت به این طرح، وزارت بهداشت از روسای دانشگاه‌ها و دانشکده‌های پرستاری درخواست کرد تا نظرات خود را نسبت به این طرح اعلام کنند. در همین راستا نشستی در اصفهان برگزار شد. اساتید نهایتاً مصوبه‌ای با عنوان "توسعه همکاری بیمارستان‌ها و دانشکده‌های پرستاری" دست یافتند که مورد قبول وزرات بهداشت هم واقع و جهت اجرا به دانشگاه‌ها ابلاغ شد.
التهاب سفارشی
با مصوبه نشست اصفهان آرامش نسبی به جامعه پرستاری بازگشته بود، اما دوباره ۲۳ اردیبهشت امسال جناب آقای وزیر محترم بهداشت با ایلاغیه‌ای این آرامش را بهم زد.
بر اساس مصوبه نشست اصفهان قرار بود دانشکده‌های پرستاری قبل از انعقاد تفاهمنامه، شرایط و امکانات بیمارستان را مورد بررسی قرار دهند و چنانچه بیمارستان شرایط لازم را داشت، همکاری صورت گیرد و به همین دلیل میزان پذیرش دانشجو افزایش پیدا می‌کرد زیرا امکانات بیشتری در اختیار دانشکده‌ها قرار می‌گرفت، اما موضوعی که در نشست اصفهان بر آن تاکید شده بود جذب دانشجو از طریق کنکور سراسری و آموزش آکادمیک در دانشکده‌های پرستاری بود که در طرح اولیه وزارت بهداشت این مورد حذف شده بود.
در مصوبه نشست اصفهان دانشجویان در اختیار دانشکده‌ها بودند و بیمارستان‌ها با دانشکده‌ها در زمینه آموزش بالینی همکاری می‌کردند، اما در ابلاغیه وزیر به صورت هوشمندانه‌ای این مورد نقض شده است. دکتر ناوی پور، عضو مجمع تشکل‌های مردم نهاد پرستاری در این زمینه می‌گوید: «در کمال ناباوری دیدیم که در تاریخ ۹۶ / ۲ / ۲۳ ابلاغیه‌ای توسط شخص وزیر به دانشگاه‌ها ابلاغ شد و در آن ابلاغیه بیمارستان‌ها را متولی امر تربیت دانشجوی پرستاری کردند. در آیین نامه اصفهان متولی تربیت دانشجو، دانشکده است و بیمارستان‌ها با دانشکده‌ها همکاری می‌کنند، اما در ابلاغیه وزیر، متولی تربیت دانشجو، بیمارستان است و دانشکده‌ها با بیمارستان‌ها همکاری کنند؛ یعنی عملا آیین نامه اصفهان را زیرپا گذاشته اند.»
وزارت بهداشت به بهانه جبران کمبود نیروی پرستاری اجرای این طرح را در د‌ستور کار خود قرار د‌اد و برنامه‌های ویژه‌ای را برای عملیاتی شد‌ن آن آماد‌ه کرد، اما هنوز این طرح به مرحله اجرا نرسید‌ه بود که با موج گسترد‌ه مخالفت پرستاران روبه‌رو شد و منتقد‌ان اجرای چنین برنامه‌هایی را چالش جدی برای حوزه سلامت می‌د‌انستند. با شدت گرفتن اعتراضات در جامعه پرستاری نسبت به این طرح، وزارت بهداشت از روسای دانشگاه‌ها و دانشکده‌های پرستاری درخواست کرد تا نظرات خود را نسبت به این طرح اعلام کنند. در همین راستا نشستی در اصفهان برگزار شد. اساتید نهایتاً مصوبه‌ای با عنوان "توسعه همکاری بیمارستان‌ها و دانشکده‌های پرستاری" دست یافتند که مورد قبول وزرات بهداشت هم واقع و جهت اجرا به دانشگاه‌ها ابلاغ شد.
با مصوبه نشست اصفهان آرامش نسبی به جامعه پرستاری بازگشته بود، اما دوباره ۲۳ اردیبهشت امسال جناب آقای وزیر محترم بهداشت با ایلاغیه‌ای این آرامش را بهم زد.
بر اساس مصوبه نشست اصفهان قرار بود دانشکده‌های پرستاری قبل از انعقاد تفاهمنامه، شرایط و امکانات بیمارستان را مورد بررسی قرار دهند و چنانچه بیمارستان شرایط لازم را داشت، همکاری صورت گیرد و به همین دلیل میزان پذیرش دانشجو افزایش پیدا می‌کرد زیرا امکانات بیشتری در اختیار دانشکده‌ها قرار می‌گرفت، اما موضوعی که در نشست اصفهان بر آن تاکید شده بود جذب دانشجو از طریق کنکور سراسری و آموزش آکادمیک در دانشکده‌های پرستاری بود که در طرح اولیه وزارت بهداشت این مورد حذف شده بود.
در مصوبه نشست اصفهان دانشجویان در اختیار دانشکده‌ها بودند و بیمارستان‌ها با دانشکده‌ها در زمینه آموزش بالینی همکاری می‌کردند، اما در ابلاغیه وزیر به صورت هوشمندانه‌ای این مورد نقض شده است. دکتر ناوی پور، عضو مجمع تشکل‌های مردم نهاد پرستاری در این زمینه می‌گوید: «در کمال ناباوری دیدیم که در تاریخ ۹۶ / ۲ / ۲۳ ابلاغیه‌ای توسط شخص وزیر به دانشگاه‌ها ابلاغ شد و در آن ابلاغیه بیمارستان‌ها را متولی امر تربیت دانشجوی پرستاری کردند. در آیین نامه اصفهان متولی تربیت دانشجو، دانشکده است و بیمارستان‌ها با دانشکده‌ها همکاری می‌کنند، اما در ابلاغیه وزیر، متولی تربیت دانشجو، بیمارستان است و دانشکده‌ها با بیمارستان‌ها همکاری کنند؛ یعنی عملا آیین نامه اصفهان را زیرپا گذاشته اند.»
طاهره زاهد‌صفت، رئیس شورایعالی نظام پرستاری هم در این‌باره گفته بود: «هدف اصلی این طرح د‌رآمد‌زایی کلان از تربیت پرستاران تجربی است.»
مشکل کجاست؟
Lسئولان وزارت بهداشت معتقدند که مشکل در کمبود نیروی متقاضی پرستاری است، اما منتقدین و کارشناسان معتقدند مشکل در نبود استخدام کافی در این بخش است. ناوی پور در این باره می‌گوید: «آقایان می‌گویند که کمبود پرستار داریم در حالیکه حدود ۱۸۳ دانشکده در کل کشور دانشجوی پرستاری آموزش می‌دهند که بر اساس اعلام مسئولین وزارت بهداشت، سالانه ۸۰۰۰ نیروی پرستاری تربیت می‌شوند. با این اوصاف باید در پنج سال گذشته حدود ۴۰ هزار پرستار آموزش دیده باشند. معاونت پرستاری وزارت بهداشت هم اعلام کرده حدود ۱۶ هزار پرستار استخدام می‌کنند، با این وضعیت ۲۴ هزار پرستار آموزش دیده، جذب نشده اند و بیکار هستند. پس مشکل اصلی ما عدم استخدام پرستار از سوی وزارت بهداشت است.»
دکتر ایرج حریرچی قائم مقام وزیر بهداشت، اما نظر دیگری دارد و می‌گوید: «وزارت بهداشت با کمبود شدید پرستار به ویژه در بیمارستان‌های کلان شهر‌ها و شهرهای بزرگ مواجه است و برخلاف آنچه برخی افراد عنوان می‌کنند مشکل ما کمبود پرستار است نه استخدام. به گفته وی در طول ۵ سال گذشته در هر بار آگهی استخدام پرستار در کلان شهر‌ها تن‌ها ۳۰ تا ۵۰ درصد افراد مورد نیاز برای استخدام به بیمارستان‌ها مراجعه کرده اند و مابقی ظرفیت‌ها خالی مانده است؛ البته بخش عمده‌ای از این افراد نیز پرستاران شاغل در بخش خصوصی بوده اند و کمتر دانش آموخته بیکاری برای استخدام مراجعه کرده است.»
اعتراضات صنفی و دانشجویی
همزمان با طرح این موضوع توسط وزارت بهداشت بسیاری از تشکل‌ها و دانشجویان به این طرح واکنش نشان دادند، در همین راستا پنج تشکل پرستاری در قالب مجمع تشکل‌های مردم نهاد پرستاری طی نامه‌ای به وزیر بهداشت به این طرح اعتراض کردند. در بخشی از این نامه آمده است: «اگر چه استفاده از ظرفیت بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی و درمانی جهت آموزش (اعم از کارآموزی و کارورزی در عرصه) دانشجویان پرستاری امری ضروری، پسندیده و معمول بوده و هست، لیکن محور قرار گرفتن بیمارستان‌ها در آموزش پرستاری، نقض صریح عنوان و مفاد آیین نامه مصوب و ابلاغی آن مقام محترم است.»
این مجمع با تاکید بر لزوم آموزش دانشجو در دانشکده‌ها در این نامه تصریح کرده است: «در صورت پذیرش کمبود احتمالی و بالفعل نیروی پرستاری در کنار فعالیت بیش از ۱۸۰ دانشکده و و مراکز آموزش پرستاری دولتی و غیر دولتی و افزایش اجباری ۵۰ درصدی پذیرش دانشجویان پرستاری در سال‌های اخیر (علیرغم فراهم نبودن زیرساخت‌ها و الزامات متناسب با افزایش ظرفیت)، مشکل حاد و جدی نخواهد بود. مضافاً به این که راهکارهای دیگری وجود دارد که می‌توان از طریق تعامل سازنده با صاحبنظران حرفه و تشکل‌های صنفی چالش‌های احتمالی موجود را از مسیری علمی مرتفع ساخت. مجمع تشکل‌های مردم نهاد پرستاری بر این باور است که سپردن تربیت پرستار به بیمارستان‌ها گامی به عقب محسوب می‌شود و حرفه پرستاری را از مسیر آکادمیک خارج می‌سازد. این اقدام با اصل لزوم رجوع و توجه به نظر خبرگان هر رشته که در سیاست‌های دولت تدبیر و امید مورد تأکید جدی قرار دارد نیز در تضاد است. تاریخچه حرفه پرستاری در ایران و جهان نشان دهنده حرکت آموزش پرستاری بیمارستان محور به آموزش پرستاری آکادمیک است و لذا عقب گرد و حرکت در خلاف مسیر تکاملی حرفه پرستاری که هدف غائی آن حفظ و ارتقای سلامت آحاد جامعه است، امری منطقی نبوده و نخواهد بود.»
در این میان دانشجوهای پرستاری و فعالین فضای مجازی نیز بیکار ننشستند و تلاش کردند تا اعتراضات خود را در فضای مجازی با هشتگ‌های #نه_به_تربیت_بیمارستانی و #نه_به_سیاست_هاشمی به گوش مسئولین برسانند.
کارشناسان و دانشجویان این حوزه معتقدند راه حل این مشکل تربیت نیرو جذب فله‌ای پرستار در بیمارستان‌ها نیست و این امر موجب به قهقرا رفتن نظام سلامت می‌شود. ناوی پور معتقد است: «با راه اندازی نوبت‌های شبانه در دانشکده‌ها مثل گذشته و تاسیس دانشگاه‌های علوم پزشکی غیرانتفاعی می‌توانند این کمبود نیرو را جبران کنند. چه اصراری دارند که از بیمارستان‌ها پرستار بگیرند؟ متاسفانه تفکرات پزشک سالاری در وزارت بهداشت حاکم است و جان مردم برای آقایان در وزارت بهداشت مهم نیست وگرنه چنین طرحی ارائه نمی‌دادند.»
از نظر شریفی مقدم دبیرکل خانه پرستار، وزارت بهداشت می‌بایست با افزایش جذابیت و ایجاد امکانات لازم و بهبود معیشت پرستاران، زمینه‌های جذب پرستاران بیکار را فراهم نماید. کارشناسان معتقدند وزارت بهداشت با بهبود وضعیت معیشت پرستاران، افزایش استخدام و توسعه‌ی دانشگاه‌های علوم پزشکی می‌توان این مشکل را حل کرد.
ارسال نظرات