سیدحمیدرضا برقعی؛
محمدرضا شهیدی فرد آغاز کلام را با پرسشی جذاب و قابل تامل روشن کرد؛ هنگامی که از میهمان برنامه «چهل چراغ» خواست تا ترسیم گر جامعه‌ای باشد که مردمانش اهل واژه هستند و «سیدحمیدرضا برقعی» در این باره عنوان داشت: «برایم جالب است که مردمان روزگار قدیم چقدر خوب دورهم جمع می‌شدند و شعرخوانی می‌کردند و با همان سطح سواد، معنای اشعار را می‌فهمیدند.
متاسفانه زبان اصیل ما به مرور از بین رفته است. خیلی برایم جالب است که «فواد کرمانی» اشعاری دارد که بسیار پیچیده است، اما آن زمان برای مردم می‌خواند و مردم متوجه می‌شدند.
نوحه‌های قدیمی ما آمیخته با مضامین خیلی دشواری است که اگر من امروز در اشعارم آن را بیاورم، دوست مداح می‌گوید مردم آن را نمی‌فهمند!». برقعی ادامه داد: «شعر مراحلی برای رسیدن به تکامل دارد.
شاعر اول باید ذوق خوبی داشته باشد و بعد باید وزن و قافیه را یاد بگیرد و همزمان باید زبان سلامت و مضامین نو را در اشعارش بیاورد. مرحله آخر وجود اندیشه در شعر است.
اندیشه است که حافظ را حافظ می‌کند. اگر اندیشه در دنیای ما با زبان شعر جاری شود، تاثیر زیادی خواهد گذاشت. شعر به عمیق ترشدن تفکر آدم‌ها کمک می‌کند. کلمه به آدم آرامش می‌دهد؛ کلمه‌ای که منظوم باشد و قافیه داشته باشد.»
شاعر «طوفان واژه ها» در ادامه گفت و گو با محمدرضا شهیدی فرد به «آفت‌های شعر» در زمانه اکنون اشاره کرد و در این خصوص توضیح داد: «امروزه فضای مجازی روی شعر تاثیر گذاشته است و اشعار یک بار مصرف و زرد شده است و آدم‌ها را به فکر فرو نمی‌برد.»
محمدرضا شهیدی فرد با اشاره به این که شعر؛ سرچشمه پرواز به آسمان زیبایی‌ها است، از حمیدرضا برقعی درباره تغییر جریان شعر در گذر زمان پرسید که شاعر «رقعه» پاسخ داد: «ما دوره‌ها و جریان‌های سبکی مختلفی را گذراندیم.
اما ویژگی سبک اصفهانی این است که شعر از دربار خارج شد و به عموم مردم رسید. قبلا شاعران دربارنشین بودند و به نوعی جزو قشر مرفه جامعه به حساب می‌آمدند. اما از دوره صفویه شاعران به عوام نزدیک می‌شوند و تخلص‌ها و مضامین هم شکل مردمی گرفت.»
حمیدرضا برقعی با تاکید بر نقش رسانه‌ها برای ارتقای جایگاه شعر، به دیدار تاثیرگذار شاعران با مقام معظم رهبری اشاره کرد و گفت: «یادم می‌آید که رهبری ۴ بار در سال ۸۹ با شاعران دیدار داشتند؛ دیدار هر ساله که در نیمه ماه رمضان انجام می‌شود و دیدار با شاعران آئینی، دیدار با شاعران عرب درباره بیداری اسلامی و دیدار با مداحان و شعرای هیات ها. این موضوع مهمی است که رهبر کشور ۴ دیدار سالیانه با شاعران داشته باشد.
من حتی معتقدم مرحوم محمدرضا آقاسی هم به گره زدن و آشتی مردم با شعر خیلی کمک کرده است. شاید اشعارش خیلی سهل و ساده بود، ولی مردم را ترغیب می‌کرد. آقای ناصر فیض می‌گفت که با آقای آقاسی به ترمینال رفته بودند و مردم دور آن مرحوم جمع شدند و ایشان برای مردم شعر خواند.»
در ادامه برنامه «چهل چراغ»، حمیدرضا برقعی به شعرخوانی اشعارش پرداخت و درباره فضا و نقش شعر در ترسیم واقعه عاشورای حسینی گفت: «شعر امروز؛ غزل تصویر نام دارد. شاید به این دلیل چنین اسمی گذاشتند که مضامین تغییر کرده و دنبال تصاویر جدیدی باید بود.
یک ایرادی که به اشعار کلاسیک تا قبل از انقلاب باید داشت این است که تک بُعدی به ماجرای کربلا نگاه می‌کرد و تن‌ها نگاه مرثیه و ماتم به عاشورا داشت.
اما در بعد از انقلاب اسلامی و با وقوع دفاع مقدس که شعارهای مشترک با کربلا به خاطر بیداری مردم ایجاد شد، به تدریج شاعران به دنبال زنده کردن شعار «هیهات منا الذّلّه» شدند. الان تا حدودی به بُعد حماسی عاشورا هم پرداخته می‌شود. اما هنوز بُعد عرفان ماجرا کمرنگ است.»
میهمان برنامه «چهل چراغ» با ذکر یادی از «غلامرضا شکوهی»؛ شاعر آئینی تازه درگذشته به ذکر خاطره‌ای از آن مرحوم پرداخت و گفت: «من تازه شعر را شروع کرده بودم و آقای شکوهی به قم آمده بود و من در جلسه‌ای شعر خواندم و ایشان از آن شعر خوشش آمد و به من گفت: هر زمان مشهد آمدی با من تماس بگیر.
بعدا من به مشهد رفتم و به ایشان زنگ زدم و مرحوم شکوهی با من در حرم مطهر قرار گذاشت. ایشان من را به جلسه استاد قهرمان بردند. در آن جا من شعر خواندم و از شانس خوبم آقای شفیعی کدکنی هم حضور داشتند. آقای قهرمان به من گفتند شعر دیگری بخوان.
بعد‌ها آقای امیری اسفندقه در این باره به من گفت که این اتفاق تازه و عجیبی است که آقای قهرمان به شاعری دوبار بگوید که شعر بخواند. این شیرین‌ترین خاطره من بود.»
در ادامه محمدضا شهیدی فرد، لزوم همنشینی شاعران و مداحان را به میان آورد و سیدحمیدرضا برقعی در این خصوص عنوان داشت: «دیدار هر ساله شاعران و مداحان با مقام معظم رهبری کاملا تخصصی است و ایشان ایرادات لازم را انجام می‌دهند.
مثلا مدتی مضامینی در اشعار به کار می‌رفت که متاسفانه در شان اهل بیت نبود و مقام معظم رهبری در این زمینه تذکر دادند.»
شاعر عاشورایی در پاسخ به این که در صورت حضور در صحرای کربلا چه راهی را انتخاب می‌کرد، گفت: «یک فکری برای تشنگی می‌کردم. ظهر عاشورا و عطش کودکان همیشه برایم مرثیه است و اگر بخواهم به امروز ارجاع دهم باید بگویم که بی تفاوت نسبت به عطش مردم نباشیم. این عطش می‌تواند جسمی و یا فرهنگی باشد.
به نظرم اگر اعتقاد نداشتیم که هر روز برایمان عاشورا است اصلا انقلاب و دفاع مقدسی به وجود نمی‌آمد. بحث بیداری اسلامی و مدافعان حرم شکل نمی‌گرفت و هیچ چیزی نداشتیم و یک مسلمان خنثی بودیم.»
متاسفانه زبان اصیل ما به مرور از بین رفته است. خیلی برایم جالب است که «فواد کرمانی» اشعاری دارد که بسیار پیچیده است، اما آن زمان برای مردم می‌خواند و مردم متوجه می‌شدند.
نوحه‌های قدیمی ما آمیخته با مضامین خیلی دشواری است که اگر من امروز در اشعارم آن را بیاورم، دوست مداح می‌گوید مردم آن را نمی‌فهمند!». برقعی ادامه داد: «شعر مراحلی برای رسیدن به تکامل دارد.
شاعر اول باید ذوق خوبی داشته باشد و بعد باید وزن و قافیه را یاد بگیرد و همزمان باید زبان سلامت و مضامین نو را در اشعارش بیاورد. مرحله آخر وجود اندیشه در شعر است.
اندیشه است که حافظ را حافظ می‌کند. اگر اندیشه در دنیای ما با زبان شعر جاری شود، تاثیر زیادی خواهد گذاشت. شعر به عمیق ترشدن تفکر آدم‌ها کمک می‌کند. کلمه به آدم آرامش می‌دهد؛ کلمه‌ای که منظوم باشد و قافیه داشته باشد.»
شاعر «طوفان واژه ها» در ادامه گفت و گو با محمدرضا شهیدی فرد به «آفت‌های شعر» در زمانه اکنون اشاره کرد و در این خصوص توضیح داد: «امروزه فضای مجازی روی شعر تاثیر گذاشته است و اشعار یک بار مصرف و زرد شده است و آدم‌ها را به فکر فرو نمی‌برد.»
محمدرضا شهیدی فرد با اشاره به این که شعر؛ سرچشمه پرواز به آسمان زیبایی‌ها است، از حمیدرضا برقعی درباره تغییر جریان شعر در گذر زمان پرسید که شاعر «رقعه» پاسخ داد: «ما دوره‌ها و جریان‌های سبکی مختلفی را گذراندیم.
اما ویژگی سبک اصفهانی این است که شعر از دربار خارج شد و به عموم مردم رسید. قبلا شاعران دربارنشین بودند و به نوعی جزو قشر مرفه جامعه به حساب می‌آمدند. اما از دوره صفویه شاعران به عوام نزدیک می‌شوند و تخلص‌ها و مضامین هم شکل مردمی گرفت.»
حمیدرضا برقعی با تاکید بر نقش رسانه‌ها برای ارتقای جایگاه شعر، به دیدار تاثیرگذار شاعران با مقام معظم رهبری اشاره کرد و گفت: «یادم می‌آید که رهبری ۴ بار در سال ۸۹ با شاعران دیدار داشتند؛ دیدار هر ساله که در نیمه ماه رمضان انجام می‌شود و دیدار با شاعران آئینی، دیدار با شاعران عرب درباره بیداری اسلامی و دیدار با مداحان و شعرای هیات ها. این موضوع مهمی است که رهبر کشور ۴ دیدار سالیانه با شاعران داشته باشد.
من حتی معتقدم مرحوم محمدرضا آقاسی هم به گره زدن و آشتی مردم با شعر خیلی کمک کرده است. شاید اشعارش خیلی سهل و ساده بود، ولی مردم را ترغیب می‌کرد. آقای ناصر فیض می‌گفت که با آقای آقاسی به ترمینال رفته بودند و مردم دور آن مرحوم جمع شدند و ایشان برای مردم شعر خواند.»
در ادامه برنامه «چهل چراغ»، حمیدرضا برقعی به شعرخوانی اشعارش پرداخت و درباره فضا و نقش شعر در ترسیم واقعه عاشورای حسینی گفت: «شعر امروز؛ غزل تصویر نام دارد. شاید به این دلیل چنین اسمی گذاشتند که مضامین تغییر کرده و دنبال تصاویر جدیدی باید بود.
یک ایرادی که به اشعار کلاسیک تا قبل از انقلاب باید داشت این است که تک بُعدی به ماجرای کربلا نگاه می‌کرد و تن‌ها نگاه مرثیه و ماتم به عاشورا داشت.
اما در بعد از انقلاب اسلامی و با وقوع دفاع مقدس که شعارهای مشترک با کربلا به خاطر بیداری مردم ایجاد شد، به تدریج شاعران به دنبال زنده کردن شعار «هیهات منا الذّلّه» شدند. الان تا حدودی به بُعد حماسی عاشورا هم پرداخته می‌شود. اما هنوز بُعد عرفان ماجرا کمرنگ است.»
میهمان برنامه «چهل چراغ» با ذکر یادی از «غلامرضا شکوهی»؛ شاعر آئینی تازه درگذشته به ذکر خاطره‌ای از آن مرحوم پرداخت و گفت: «من تازه شعر را شروع کرده بودم و آقای شکوهی به قم آمده بود و من در جلسه‌ای شعر خواندم و ایشان از آن شعر خوشش آمد و به من گفت: هر زمان مشهد آمدی با من تماس بگیر.
بعدا من به مشهد رفتم و به ایشان زنگ زدم و مرحوم شکوهی با من در حرم مطهر قرار گذاشت. ایشان من را به جلسه استاد قهرمان بردند. در آن جا من شعر خواندم و از شانس خوبم آقای شفیعی کدکنی هم حضور داشتند. آقای قهرمان به من گفتند شعر دیگری بخوان.
بعد‌ها آقای امیری اسفندقه در این باره به من گفت که این اتفاق تازه و عجیبی است که آقای قهرمان به شاعری دوبار بگوید که شعر بخواند. این شیرین‌ترین خاطره من بود.»
در ادامه محمدضا شهیدی فرد، لزوم همنشینی شاعران و مداحان را به میان آورد و سیدحمیدرضا برقعی در این خصوص عنوان داشت: «دیدار هر ساله شاعران و مداحان با مقام معظم رهبری کاملا تخصصی است و ایشان ایرادات لازم را انجام می‌دهند.
مثلا مدتی مضامینی در اشعار به کار می‌رفت که متاسفانه در شان اهل بیت نبود و مقام معظم رهبری در این زمینه تذکر دادند.»
شاعر عاشورایی در پاسخ به این که در صورت حضور در صحرای کربلا چه راهی را انتخاب می‌کرد، گفت: «یک فکری برای تشنگی می‌کردم. ظهر عاشورا و عطش کودکان همیشه برایم مرثیه است و اگر بخواهم به امروز ارجاع دهم باید بگویم که بی تفاوت نسبت به عطش مردم نباشیم. این عطش می‌تواند جسمی و یا فرهنگی باشد.
به نظرم اگر اعتقاد نداشتیم که هر روز برایمان عاشورا است اصلا انقلاب و دفاع مقدسی به وجود نمی‌آمد. بحث بیداری اسلامی و مدافعان حرم شکل نمی‌گرفت و هیچ چیزی نداشتیم و یک مسلمان خنثی بودیم.»
ارسال نظرات