نجات جان نوجوان ۱۷ ساله با سلول‌های بنیادی خونساز اهدایی

 به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، آناهیتا حیدری، رییس مرکز سپاس (مرکز پذیرش اهداکنندگان سلول‌های بنیادی خون ساز) اظهار داشت: برای پیوند سلول‌های بنیادی غیر خویشاوند، بانک اطلاعاتی به نام شبکه ملی اهدا کنندگان سلول‌های بنیادی با عضویت ۱۴ مرکز در کشور ایجاد شده است که سازمان انتقال خون و مرکز طبی کودکان نیز عضوی از این مجموعه هستند.

وی درخصوص استفاده از سلول‌های بنیادی خونساز موجود در شبکه ملی اهداکنندگان سلول‌های بنیادی گفت: آزمایش آنتی ژن سازگاری بافتی (HLA) بیمار توسط پزشک معالج در این شبکه قرار می‌گیرد و نمونه مناسب به طور متمرکز در سیستم جستجو می‌شود.

حیدری تصریح کرد: اطلاعات تمام بانک‌های سلول‌های بنیادی کشور در شبکه ملی جمع هستند و آزمایش‌ها نیز به همه مراکز فرستاده می‌شود و جستجوی داده‌ها به صورت متمرکز صورت می‌گیرد.

وی در ادامه افزود: این پروسه چند مرحله سازگاری دارد و در صورت سازگاری هر مرحله آزمایش‌های دقیق تری صورت می‌گیرد تا به سازگاری ده، دهم برسیم. کل این مراحل دو تا سه هفته زمان می‌برد که اهداکننده مناسب شناسایی شده و از آن پس، شبکه ملی پاسخ را دریافت می‌کند و بیمار کنار می‌رود و سازمان انتقال خون یا هر مرکزی که نمونه سازگار را در اختیار داشته باشد، با شبکه ملی و شبکه ملی نیز با بیمارستان در ارتباط است و اهداکننده را خود سازمان دعوت می‌کند.

حیدری بیان کرد: برای ناشناس باقی ماندن اهداکننده، بیمار و اهداکننده، هرگز یکدیگر را ملاقات نمی‌کنند و اهداکننده با یک کد و شماره عضویت شناسایی می‌شود.

وی تاکید کرد: مهم است که اهداکننده و بیمار همدیگر را نبینند و نشناسند تا چنانچه به هر دلیلی اهداکننده پشیمان شد، تحت معذوریت قرار نگیرد. در مورد بیمار ۱۷ ساله نیز خوشبختانه تمام مراحل سازگاری به خوبی مثبت بود و با انطباق ۱۰ دهم، موفق شدیم اهداکننده را برای اهدای سلول بنیادی آماده کنیم.

حیدری همچنین درخصوص عمل اهدای سلول‌های بنیادی در این بیمار گفت: پس از شناسایی و تماس با اهداکننده سلول بنیادی منطبق، اهداکننده شیرازی در انتقال خون شیراز مورد معاینات اولیه قرار گرفت. بار دوم در بیمارستان طبی کودکان آمادگی اهدای سلول‌های بنیادی بررسی شد و سپس هماهنگی‌های لازم برای اهدای سلول‌های بنیادی صورت گرفت.

رییس مرکز پذیرش اهداکنندگان سلول‌های بنیادی خون ساز افزود: پیش بینی شد که اگر بار اول پیوند جواب نداد، نمونه برای بار دوم هم گرفته شود که طبق موافقت اهداکننده این مقدار نمونه دریافت شد. اهداکننده داروی تزریق زیرجلدی جی سی اس اف در بیمارستان دریافت کرد که با این دارو، تحریک مغز استخوان صورت می‌گیرد و سلول‌های بنیادی در خون آزاد می‌شوند. پس از طی این مراحل، ۱۸ خرداد سلول‌های بنیادی این اهداکننده در مرکز طبی دریافت شد. وضعیت اهداکننده و نوجوان ۱۷ ساله پیگیری شده و هر دو در شرایط مناسبی به سر می‌برند.

وی تاکید کرد: در صورتی که اهداکننده در شهری مشابه بیمار و مرکز درمانی او قرار داشته باشد، روند کار راحت‌تر و کم هزینه‌تر انجام می‌شود. البته دکتر یافتن نمونه منطبق و دریافت سلول‌های بنیادی کار بسیار نفس گیری است و این اقدامات در مرکز سپاس به صورت تیمی انجام می‌شود. این کار برای اهداکننده سخت‌تر از اهدای خون است و ما باید بر احساس مسئولیت و انساندوستی اهداکننده تکیه کنیم.

حیدری همچنین با بیان اینکه در مورد اخیر پدر بچه فقط ۳۰ میلیون هزینه شیمی درمانی داده بود و نوجوان تحت درمان‌های سنگینی قرار داشت، گفت: اگر اهداکننده منصرف می‌شد، امکان داشت نوجوان جان خود را از دست بدهد، به همین دلیل همگی لحظات پر استرسی را پشت سر گذاشتیم. باید اهداکننده به خوبی توجیه می‌شد و هر روز یک کارشناس نزد او می‌رفت و او را به مرکز طبی هدایت می‌کرد و بعد جواب آزمایش در اختیار وی قرار می‌گرفت. این در حالی بود که نوجوان شیرازی از ۷ سال پیش، با بیماری سرطان خون مبتلا شده بود.

رییس مرکز پذیرش اهداکنندگان سلول‌های بنیادی خون ساز در پایان خاطرنشان کرد: ۱۴ مورد از هزاران نمونه سلول‌های بنیادی غیر خویشاوند مرکز سپاس سازمان انتقال خون تاکنون به مرحله پیوند رسیده است، اما تا رسیدن به رقم ۱۰۰ هزار نمونه سلول بنیادی که ما را آماده الحاق به بانک جهانی سلول‌های بنیادی غیر خویشاوند می‌کند، هنوز فاصله بسیاری داریم. بانکی که پیوستن به آن می‌تواند امیدی باشد برای بیمارانی که نمونه منطبق سلول‌های بنیادی آنان ممکن است در بدن اهداکننده ای، فرسنگ‌ها دورتر از این مرز و بوم باشد.