استاد جامعهشناسی دانشگاه خوارزمی گفت: تا زمانی که جامعه شناسان به پرسشهای نئولیبرالیسم پاسخ ندهند، بازار و نئولیبرالیسم به آن پاسخ میدهد.
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو به نقل از روابط عمومی جهاد دانشگاهی استان البرز، حمزه نوذری، استاد جامعهشناسی دانشگاه خوارزمی در نخستین نشست بررسی مسائل اجتماعی_اقتصادی ایران با عنوان «آنچه با پول نمیتوان خرید» (کالایی شدن جامعه) که به همت جهاد دانشگاهی البرز در دانشگاه خوارزمی برگزار شد، گفت: مسائل اجتماعی که در گذشته به شیوههای دیگری میشد با آنها مقابله کرد، امروز به گونهای شده که میتوان آنها را به صورت پولی در بازارهای مختلف رفع کرد.
نوذری خاطرنشان کرد: اکنون همه چیز را میتوان با پرداخت پول خرید، مانند کرایه دادن کف دست، پیشانی و پشت سر که محلی برای حک کردن تبلیغات شده یا ایستادن در صفهای گرفتن ویزا، اجاره دادن رحم، گرفتن مدارک تحصیلی در پردیسهای دانشگاهی، جنگیدن که به عنوان نمونه میتوان به خرید سربازان مزدور سومالیایی توسط ارتش آمریکا اشاره کرد؛ اینها نمونههایی از بازارهای سیاه هستند.
استاد جامعهشناسی دانشگاه خوارزمی افزود: سوالی که برای خیلیها به وجود میآید، این است که چه اشکالی دارد همه چیز قابل خرید و فروش و مبادله باشد؟ منطق بازار میگوید که این اتفاق انتخابهای انسانها را بیشتر میکند و در مواقعی که توان و انگیزه وجود داشته باشد موردی ندارد.
وی با بیان اینکه منطق بازارآزاد میگوید باید آزادی انتخاب داشته باشیم و این مورد که کسی در صف به جای دیگری بایستد هر دو آزادانه است و هر دو این کار را انتخاب کردهاند و این موضوع ارتباطی به دولت ندارد، تصریح کرد: بازار آزاد معتقد است که هر جایی دولت بخواهد منع ایجاد کند بازار سیاه ایجاد میشود و مردم باید خودشان انتخاب کنند؛ همچنین خیلی از چیزهایی که بازاری نبودند امروزه بازاری شدهاند به طوری که حتی خصوصیترین قسمت بدن یک زن «رحم» اجاره داده میشود؛ یا بعضا میبینیم که مردان روسپی در جامعه ظهور پیدا میکنند.
نوذری افزود: در شهر تهران پژوهشی انجام شده که طی آن متوجه فاحشهگری مردان شدیم؛ به شکلی که قدرت جنسی، قدرت زیبایی و توانمندیشان را میفروشند.
استاد جامعهشناسی دانشگاه خوارزمی با اشاره به اینکه بازار آزاد کاملاً مخالف قانونگذاری برای هر کسی است و بر اساس منطق این بازار، حتی برای کار روسپیگری هم نباید محدودیتی گذاشت به عنوان مثال در کشوری مانند هلند این کار کاملاً آزادنه انجام میشود، گفت: هر ساله در کشورهای مختلف هزاران کودک معتاد و بیمار از طریق زنان معتاد کنار خیابان به دنیا میآیند؛ وقتی برای این قضیه راهکاری ایجاد نشود بازار برای آن راهکاری را ارائه میدهد مثلاً با دادن پول به زنان خیابانی آنها را عقیم کند تا نتوانند فرزند معتاد و مسئلهساز به دنیا بیاورند.
وی تاکید کرد: وقتی برای این گونه مسائل دولتها، جامعهشناسان و روانشناسان راه حلی ندارند بازار راهکارهایش را عملی میکند؛ مانند پول دادن به زن معتاد در ازای عقیم شدنش که حق بچهدارشدن از آن زن گرفته میشود.
نوذری ادامه داد: این تضاد درباره اینکه آیا میشود حق فرزندآوری انسانها را خرید در بین افراد خیلی مهم است و این سوال پیش میآید که حق فرزندآوری مهمتر است یا حق بچهای که میخواهد به دنیا بیاید؟ که منطق بازار میگوید بگذارید انسانها حقوقی که دارند را خرید و فروش کنند و حق فرزندآوریشان را در مقابل مبلغی واگذار کنند.
استاد جامعهشناسی دانشگاه خوارزمی گفت: بحث دیگری که در اینباره به وجود میآید این است که وقتی اشخاصی تصمیم به خرید و فروش کلیه، پایاننامه و کارهایی از این دست میکنند خودشان آزادانه این را انتخاب نکردهاند بلکه آن را یا از سر ترس، تهدید و یا فقر انجام دادهاند.
وی اظهار داشت: چون در کشور شرایط عادلانه نیست و نابرابری و فقر وجود دارد پس با این قضیه مخالفیم؛ به عبارت دیگر اگر تمامی شرایط در کشور عادلانه بود و کسی خواست فرزند خود را بفروشد حقش را دارد پس نباید جلوی آن را گرفت و باآن مقابله کرد؛ اما در واقع، چون در جامعه شرایط یکسان نیست عدهای همه چیز را خرید و فروش میکنند حتی چیزهایی که ناهنجار و خط قرمز هستند.
نوذری با اشاره به اینکه عدهای دیگر میگویند اگر فضیلتی را خرید و فروش کنیم آن را فاسد کردهایم نه به جهت نابرابری بلکه هر فضیلتی اگر خرید و فروش شود فساد ایجاد میکند که به آن منطق یا استدلال فساد میگویند، افزود: علم اقتصاد میگوید که مردم برحسب سود و زیان تصمیمهایشان را میگیرند و معتقدند که هرکاری ارزشی دارد که میتوان آن را خرید و باید دید که چه فایدهای دارد؛ به عنوان نمونه «گری بکر» اقتصاددانی است که اعتقاد دارد تمام رفتارهای انسان اقتصادی است و قیمتی دارد از جمله ازدواج، عشق و... هر چیزی که در این دنیاست قیمتی دارد.
استاد جامعهشناسی دانشگاه خوارزمی خاطرنشان کرد: مثالهایی که زدیم نشان دهنده این هستند که در جوامع برخی از اخلاق و سنن مدنی اگر خرید و فروش شود فاسد میشود، ولی اقتصاددانان این تفکر را ندارند.
وی در پایان بیان کرد: این پرسشها، پرسشهایی بنیادین هستند و تا زمانی که جامعه شناسان به این پرسشها پاسخ ندهند بازار و نئولیبرالیسم به آن پاسخ میدهد و پاسخ هم این است که باید بازاری ایجاد و خرید و فروشها آزادانه انجام شود.