با پشتیبانی صندوق حمایت از پژوهشگران؛
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو به نقل از مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، مصرف انرژی در فرآیند طراحی و تحلیل اقتصادی سامانه‌های آبیاری از جایگاه مهمی برخوردار است و سازمان‌ها و دانشگاه‌های بین المللی در این زمینه دستورالعمل‌ها و نشریات تخصصی ارائه داده اند، اما به این مهم در کشور تاکنون کمتر پرداخته شده است. با توجه به شرایط کم آبی کشور که بخش عمده مصرف آب آبیاری از منابع آب زیرزمینی است، در صورت غفلت از مسأله بررسی مصرف انرژی و تحلیل اقتصادی هزینه‌های مربوطه، لطمات زیادی به اقتصاد ملی وارد خواهد شد.
با توجه به اصلاح قیمت حامل‌های انرژی و مصرف بیشتر انرژی به صورت مستقیم (سوخت‌های فسیلی یا برق) درایستگاه‌های پمپاژ آبیاری برای استحصال آب، ارائه راهکار‌هایی برای تعیین الگوی کشت مناسب با توجه به ارزش افزوده آن‌ها و مصرف انرژی ضروری است. علی رغم اثرات قابل ملاحظه مدیریت مصرف انرژی در سامانه‌های آبیاری در تمامی بخش‌های تامین، توزیع و کاربرد آب آبیاری در شرح خدمات تیپ مهندسان مشاور مرتبط با این گونه پروژه‌ها اثرات اقتصادی- فنی مصرف انرژی مورد توجه کمتری قرار گرفته و در فرآیند امکان سنجی اقتصادی آن‌ها لحاظ نمی‌شود. به عنوان مثال، شاخص انرژی مصرفی برای پمپاژ آب زیرزمینی بر حسب کیلو وات ساعت بر متر مکعب و شاخص هزینه انرژی هر متر مکعب آب در اعماق مختلف چاه باید در طرح‌های آبیاری مورد محاسبه و مقایسه قرار گیرد.
آب زیرزمینی منبع اصلی آب آبیاری در ایران است. حدود ۶۲ میلیارد مترمکعب از آب‌های زیر زمینی از طریق چاه‌ها استخراج می‌شود و ۹۰ درصد آن به مصرف آبیاری می‌رسد (سایت وزارت نیرو). از طرف دیگر، هر ساله افت سطح آب زیرزمینی در بسیاری از دشت‌های ایران وجود دارد و این رخداد بیانگر افزایش مصرف انرژی برای پمپاژ آب آبیاری می‌باشد. در این صورت الگوی کشت مناسب اقتصادی با گذشت زمان (با توجه به کاهش سطح آب زیرزمینی) تغییر می‌کند. بنابراین ارائه دستورالعملی که بتواند عمق اقتصادی چاه برای تک تک محصولات کشاورزی با توجه به هزینه‌های پمپاژ آب آبیاری، ارزش محصول و کلیه هزینه‌های کشاورزی (شامل هزینه‌های کاشت، داشت و برداشت) را محاسبه کند ضروری است.
با توجه به اهمیت موضوع طرح "تعیین بهره‌وری انرژی و الگوی کشت اقتصادی در شرایط آبیاری با آب زیرزمینی و کشاورزی پایدار" توسط پژوهشگران دانشگاه تهران و با پشتیبانی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی انجام شد.
با توجه به نتایج این طرح می‌توان عمق اقتصادی چاه برای آبیاری محصولات مختلف زراعی تعیین کرد سپس با توجه به سطح آب زیرزمینی هر منطقه‌ای، الگوی کشت مناسب را برای آن منطقه توصیه می‌شود. با بررسی مصرف انرژی و تحلیل اقتصادی هزینه‌های مربوطه، هم کشاورزان دارای سود بیشتری خواهند بود و هم منابع ملی (انرژی) به نحو مطلوب‌تری استفاده می‌شود و از وارد شدن لطمات زیاد به اقتصاد ملی جلوگیری می‌شود.
محاسبه میزان مصرف انرژی و هزینه‌های مربوط به کشت محصولات عمده زراعی دشت قزوین، تعیین بهره‌وری انرژی در سیستم‌های مختلف آبیاری برای محصولات عمده زراعی، تعیین عمق اقتصادی چاه برای محصولات مختلف زراعی، بررسی تاثیر نوع سیستم آبیاری (سطحی و بارانی) بر هزینه‌های پمپاژ و اقتصادی بودن کشت محصولات، بررسی اثر منبع انرژی (الکتریکی و دیزلی) بر هزینه‌های پمپاژ و اقتصادی بودن کشت محصولات و بررسی اقتصادی کشت محصولات زراعی در شرایط استفاده تلفیقی از چاه و کانال آبیاری برخی از اهداف انجام این پژوهش است.
با توجه به اصلاح قیمت حامل‌های انرژی و مصرف بیشتر انرژی به صورت مستقیم (سوخت‌های فسیلی یا برق) درایستگاه‌های پمپاژ آبیاری برای استحصال آب، ارائه راهکار‌هایی برای تعیین الگوی کشت مناسب با توجه به ارزش افزوده آن‌ها و مصرف انرژی ضروری است. علی رغم اثرات قابل ملاحظه مدیریت مصرف انرژی در سامانه‌های آبیاری در تمامی بخش‌های تامین، توزیع و کاربرد آب آبیاری در شرح خدمات تیپ مهندسان مشاور مرتبط با این گونه پروژه‌ها اثرات اقتصادی- فنی مصرف انرژی مورد توجه کمتری قرار گرفته و در فرآیند امکان سنجی اقتصادی آن‌ها لحاظ نمی‌شود. به عنوان مثال، شاخص انرژی مصرفی برای پمپاژ آب زیرزمینی بر حسب کیلو وات ساعت بر متر مکعب و شاخص هزینه انرژی هر متر مکعب آب در اعماق مختلف چاه باید در طرح‌های آبیاری مورد محاسبه و مقایسه قرار گیرد.
آب زیرزمینی منبع اصلی آب آبیاری در ایران است. حدود ۶۲ میلیارد مترمکعب از آب‌های زیر زمینی از طریق چاه‌ها استخراج می‌شود و ۹۰ درصد آن به مصرف آبیاری می‌رسد (سایت وزارت نیرو). از طرف دیگر، هر ساله افت سطح آب زیرزمینی در بسیاری از دشت‌های ایران وجود دارد و این رخداد بیانگر افزایش مصرف انرژی برای پمپاژ آب آبیاری می‌باشد. در این صورت الگوی کشت مناسب اقتصادی با گذشت زمان (با توجه به کاهش سطح آب زیرزمینی) تغییر می‌کند. بنابراین ارائه دستورالعملی که بتواند عمق اقتصادی چاه برای تک تک محصولات کشاورزی با توجه به هزینه‌های پمپاژ آب آبیاری، ارزش محصول و کلیه هزینه‌های کشاورزی (شامل هزینه‌های کاشت، داشت و برداشت) را محاسبه کند ضروری است.
با توجه به اهمیت موضوع طرح "تعیین بهره‌وری انرژی و الگوی کشت اقتصادی در شرایط آبیاری با آب زیرزمینی و کشاورزی پایدار" توسط پژوهشگران دانشگاه تهران و با پشتیبانی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی انجام شد.
با توجه به نتایج این طرح می‌توان عمق اقتصادی چاه برای آبیاری محصولات مختلف زراعی تعیین کرد سپس با توجه به سطح آب زیرزمینی هر منطقه‌ای، الگوی کشت مناسب را برای آن منطقه توصیه می‌شود. با بررسی مصرف انرژی و تحلیل اقتصادی هزینه‌های مربوطه، هم کشاورزان دارای سود بیشتری خواهند بود و هم منابع ملی (انرژی) به نحو مطلوب‌تری استفاده می‌شود و از وارد شدن لطمات زیاد به اقتصاد ملی جلوگیری می‌شود.
محاسبه میزان مصرف انرژی و هزینه‌های مربوط به کشت محصولات عمده زراعی دشت قزوین، تعیین بهره‌وری انرژی در سیستم‌های مختلف آبیاری برای محصولات عمده زراعی، تعیین عمق اقتصادی چاه برای محصولات مختلف زراعی، بررسی تاثیر نوع سیستم آبیاری (سطحی و بارانی) بر هزینه‌های پمپاژ و اقتصادی بودن کشت محصولات، بررسی اثر منبع انرژی (الکتریکی و دیزلی) بر هزینه‌های پمپاژ و اقتصادی بودن کشت محصولات و بررسی اقتصادی کشت محصولات زراعی در شرایط استفاده تلفیقی از چاه و کانال آبیاری برخی از اهداف انجام این پژوهش است.
ارسال نظرات