تصویب مجدد عرضه نفت در بورس در شورای عالی هماهنگی اقتصادی/ عرضه نفت در بورس زنجیر تحریم‌های نفتی را پاره کرد

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، از موفقیت عرضه نفت در بورس در فاز آزمایشی و اعتراف زودهنگام بنیاد دفاع از دموکراسی در آمریکا از شکست آمریکا در اعمال تحریم‌های نفتی،در حالی که انتظار میرفت عرضه نفت در بورس به صورت مداوم و هفتگی انجام شود اما پس از تصویب مجدد شورای عالی هماهنگی اقتصادی نیز اجرای این راهکار همچنان متوقف مانده است.

پس از خروج آمریکا از برجام و بازگشت تدریجی تحریم‌های نفتی، میزان صادرات نفت کشور روند نزولی به خود گرفت. بدین صورت با توجه به وابستگی کشور به درآمدهای نفتی، ضرورت بررسی و اجرای راهکارهای موجود برای بی‌اثرکردن تحریم‌های آمریکا در دستور کار دولت قرار گرفت. در این بین نخستین بار پیشنهاد عرضه نفت در بورس و مشارکت بخش خصوصی در صادرات نفت توسط اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور مطرح شد و از آن پس بررسی فرآیند و سازوکار پیاده‌سازی این روش در فضای کارشناسی کشور مطرح گردید.

کارشناسان معتقدند که دلیل اصلی اثرگذاری تحریم‌های نفتی آمریکا به مدل سنتی فروش نفت ایران برمیگردد. زیرا در این روش در دو طرف خریدار و عرضه کننده محدودیت وجود داشته که رهگیری و شناسایی آن برای آمریکا بسیار محتمل است. در نتیجه یکی از اصول ثابت مقابله با تحریم‌های آمریکا اصل تنوع‌سازی روش‌های فروش نفت است به گونه‌ای نفت ایران به جای یک مسیر از ده‌ها مسیر مختلف به فروش برسد. از طرفی برای جلوگیری از کاهش صادرات نفت کشور باید از همه‌ی ظرفیت‌های داخلی من جمله ظرفیت شرکت‌های خصوصی استفاده کرد و باید سازوکاری فراهم کرد که بتوان نفت کشور را از مسیرهای مختلف توسط شرکت‌های خصوصی به فروش رساند که با توجه به بررسی‌های انجام شده بورس انرژی زیرساخت‌های لازم برای اجرای این راهکار را داراست.

پس از مورد تایید واقع شدن این راهکار توسط کارشناسان و صاحب‌نظران حوزه انرژی، شورای عالی هماهنگی اقتصادی 27 شهریورماه با هدف متنوع‌سازی روش‌های فروش نفت، طرح عرضه نفت خام در رینگ صادراتی بورس انرژی در داخل کشور به صورت آزمایشی را تصویب کرد. اولین عرضه نفت در بورس در تاریخ 6 آبان‌ماه انجام شد که طی آن 8 محموله‌ی 35 هزار بشکه‌ای (280 هزار بشکه) به قیمت 74.85 دلار به فروش رسید. 20 آبان ماه موعد دومین عرضه نفت خام ایران در بورس انرژی بود. در این عرضه 700 هزار بشکه نفت با قیمت 64.97 دلار توسط شرکت‌های داخلی و خارجی خریداری شد. بدین ترتیب مشخص شد که بخش خصوصی داخلی در صورت وجود بستر مناسب هم تمایل به ورود به تجارت نفت دارد و هم توانمندی لازم برای اجرای استانداردهای سازمان بورس انرژی در اعطای ضمانت نامه و فروش نفت کشور در بازارهای جهانی را داراست.

پس از موفقیت ایران در اجرای نخستین گام مقابله با تحریم‌های نفتی رسانه‌های خارجی دست به کار شدند با طرح شبهاتی تلاش کردند در مسیر اجرای این راهکار ضدتحریمی سنگ اندازی کنند. در این راستا شبکه بی‌بی‌سی فارسی، شبکه ماهواره‌ای من‌تو و .... سناریو متوقف‌سازی این راهکار موثر را کلید زده و سعی در تشویق اذهان عمومی کردند. اما شاید بتوان دلایل پنهان هراس رسانه‌های بیگانه از عرضه نفت در بورس را در صحبت‌های سعید قاسمی‌نژاد، مشاور بنیاد دفاع از دموکراسی در آمریکا که از قضا یکی از اهداف این بنیاد اعمال هر چه سخت‌تر تحریم‌ها علیه ایران است جستجو کرد. قاسمی‌نژاد گفت: "فروش نفت در بورس انرژی یک پیروزی برای ایران بود و به جهان راه دور زدن تحریم‌های آمریکا را نشان داد."

پس از موفقیت عرضه نفت در بورس در فاز آزمایشی و اعتراف زودهنگام بنیاد دفاع از دموکراسی در آمریکا از شکست آمریکا در اعمال تحریم‌های نفتی، در حالی که انتظار میرفت عرضه نفت در بورس انرژی به صورت مداوم و هفتگی انجام شود اما به دلایلی نامعلوم با وقفه‌ای یک‌ونیم ماهه مواجه شد. به اعتقاد کارشناسان موفقیت کامل این راهکار ضدتحریمی در گرو استمرار عرضه نفت در بورس انرژی است زیرا شرکت‌های خصوصی برای ورود سرمایه‌های خود به تجارت نفت باید از ثبات بازار ایجاد شده اطمینان حاصل کنند.

سرانجام و پس از حرف و حدیث‌های فراوان در جلسه 27 آذرماه شورای عالی هماهنگی اقتصادی که به ریاست حسن روحانی، رئیس جمهور برگزار شد؛ وزیر نفت با ارائه گزارشی از اجرای مصوبه قبلی شورای عالی در خصوص فروش نفت در بورس انرژی، راهکارهای آن وزارت در زمینه عرضه گسترده تر نفت در بورس انرژی را مطرح کرد که مورد تصویب قرار گرفت. حال باید منتظر ماند و دید که بالاخره موعد سومین عرضه نفت در بورس انرژی کی خواهد بود؛ راهکاری که در صورت تداوم آن میتواند بسترهای مناسب برای ایجاد تجارت نفت و تبدیل شدن ایران به هاب انرژی منطقه را فراهم کند.