یادداشت/ محسن صابر
به گزاش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، جریان اصلاح‌طلب موفقیت حسن روحانی در دو دوره انتخابات ریاست جمهوری را مرهون تلاش و نگاه فکری خود می‌داند و اکنون که مشکلاتی پیش پای دولت افتاده به فکر عبور بدون هزینه است. سخنان واعظی مسئول دفتر حسن روحانی مبنی بر اینکه دولت با کسی ائتلاف نداشته و تمام رأی روحانی به خاطر خودش بوده و نه حمایت اصلاح‌طلبان، مستمسکی برای نقد‌ها و انتقادات اصلاح‌طلبان به واعظی و دولت شده است. اما به چند دلیل اصلاح‌طلبان به واعظی می‌تازند.
۱- سال ۱۳۹۲ اقبال مردمی به جریان اصلاح‌طلب در پایین‌ترین سطح قرار داشت و مصلحت آن‌ها اقتضا می‌کرد که برای بقاء و ادامه حیات دست نیاز و یاری به سوی حسن روحانی دراز کنند. پس از گذشت ۶ سال و مشکلات عدیده‌ای همچون ناکامی در برجام، معضلات اقتصادی، تورم، رکود و نوسانات ارز و بازار خودرو که گریبانگیر دولت گردید باعث شد تا این جریان بتدریج صف و مسیر خود را کج کند و گزاره‌ها و نقد‌ها به آخوندی در این راستا تعریف می‌شود.
۲- برای جریان اصلاح‌طلب اولویت‌های حزبی و نگاه‌های جریانی بسیار اهمیت دارد، فلذا با توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی کشور و با توجه به این که سبد حمایتی آراء اصلاح‌طلبان در انتخابات آتی در خطر است، آنان بدنبال ترک سنگر حمایت از روحانی می‌باشند. از طرفی هم احساس می‌کند در صحنه عملیاتی، دولت حمایت چندانی از فعالان این جریان انجام نداده و سخنان واعظی حکم پاس گلی برای آنان محسوب می‌شود تا در مسیر گام نهند.
۳- اصلی در سیاست وجود دارد که می‌گوید دوست و دشمن دائمی وجود ندارد و جریان‌ها و کنشگران سیاسی بر اساس هزینه و فایده و با توجه به شرایط سیاسی جامعه، دائماً به دنبال اقتضائات و مصلحت‌ها می‌باشند؛ لذا در شرایطی که دو سال از عمر دولت بیشتر باقی نمانده و اصلاح‌طلبان مدعی درخواست‌های شخصی و جناحی می‌باشند و مانند چهار سال اول حمایت‌های محکم و جانانه‌ای از روحانی نمی‌کنند، محیای عبور از او شده و سخنان واعظی مسیر جدیدی را برای این جریان گشود تا نقد‌های ضرب‌دار و حرف دل لیدر‌های این جریان در خصوص دولت بیشتر آشکار شود.
۴- در رفتارشناسی مردم ایران، تغییر ذائقه سیاسی هر ۱۰ سال امری معمول به نظر می‌رسد. طرح مسائل جدید و ورود به عرصه‌های سیاسی جذاب و عامه‌پسند از نکاتی است که لیدر‌های جریان تجدیدنظرطلب برآن تأکید دارند. اخیراً این جریان برای تولید رأی و افزایش مقبولیت اجتماعی نقدهایش علیه دولت را افزایش داده تا با چنین نگرشی از ناتوانی‌ها و ناکارآمدی‌های فعلی رها شود؛ حال آنکه دولت روحانی برآمده از این جریان است و آنان باید شانه‌به‌شانه دولت، پاسخگوی افکار عمومی باشند و طرح انتقاد به رئیس دفتر دولت فرار روبه‌جلو و انحراف افکار عمومی برای فرار از پاسخگویی است.
۵- پیوند اصلاحات با اعتدال انتخاباتی و تاکتیکی بود و عقبه منسجم فکری و جریانی میان آن‌ها برقرار نبود. راهبرد بازگشت بدون هزینه و یا بازگشت نرم مدعیان اصلاح‌طلبی به حاکمیت سیاسی در دستور کار است و سخنان واعظی بهانه و پیش‌درآمدی برای رسیدن به این راهبرد است.
۶- سال ۹۲ اصلاح‌طلبان معتقد بودند اگر از روحانی حمایت نکرده بودیم محکوم به شکست می‌شدیم، اما اکنون نظرات و دیدگاه‌های دیگری مطرح می‌سازند. عباس عبدی در گفتگویی اذعان کرد اصلاح‌طلبان مسئول دولت برآمده از انتخابات ۹۲ و ۹۶ نیستند و اصلاح‌طلبان باید روابط خود را با ساختار قدرت بازسازی نمایند؛ لذا برنتابیدن سخنان واعظی و وارد کردن انتقادات تیز و تند به وی و بدنه دولت، در فرایند بازسازی ساختار قدرت جریان دگراندیش قابل تعریف است.
۷- افرادی به واعظی می‌تازند که هم از روحانی و هم از رفقای اصلاح‌طلب خود که برای ماندگاری در دولت عافیت‌طلبی را پیشه نموده‌اند، دلخورند. به نظر می‌رسد که زخم کهنه اختلاف دولت با اصلاح‌طلبان با مواضع واعظی َسر باز کرده است؛ چرا که لیدر‌های تندروی این جریان معتقدند، رفتار و عملکرد دولت به هیچ وجه با گفتمان اصلاح‌طلبی همخوانی ندارد و انتقاد به واعظی زمینه در اختلافات ریشه‌ای دولتی‌ها با اصلاح‌طلبان است.
۸- برخی معتقدند حضور واعظی در دفتر ریاست جمهوری برای کانالیزه کردن ارتباط روحانی و بی‌خاصیت کردن جهانگیری به عنوان نماینده جریان اصلاح‌طلب در دولت است و لذا مأموریت وی خنثی‌سازی زحمات و تلاش‌های اصلاح‌طلبان در دولت است که باید مانع توفیق او شد.
۱- سال ۱۳۹۲ اقبال مردمی به جریان اصلاح‌طلب در پایین‌ترین سطح قرار داشت و مصلحت آن‌ها اقتضا می‌کرد که برای بقاء و ادامه حیات دست نیاز و یاری به سوی حسن روحانی دراز کنند. پس از گذشت ۶ سال و مشکلات عدیده‌ای همچون ناکامی در برجام، معضلات اقتصادی، تورم، رکود و نوسانات ارز و بازار خودرو که گریبانگیر دولت گردید باعث شد تا این جریان بتدریج صف و مسیر خود را کج کند و گزاره‌ها و نقد‌ها به آخوندی در این راستا تعریف می‌شود.
۲- برای جریان اصلاح‌طلب اولویت‌های حزبی و نگاه‌های جریانی بسیار اهمیت دارد، فلذا با توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی کشور و با توجه به این که سبد حمایتی آراء اصلاح‌طلبان در انتخابات آتی در خطر است، آنان بدنبال ترک سنگر حمایت از روحانی می‌باشند. از طرفی هم احساس می‌کند در صحنه عملیاتی، دولت حمایت چندانی از فعالان این جریان انجام نداده و سخنان واعظی حکم پاس گلی برای آنان محسوب می‌شود تا در مسیر گام نهند.
۳- اصلی در سیاست وجود دارد که می‌گوید دوست و دشمن دائمی وجود ندارد و جریان‌ها و کنشگران سیاسی بر اساس هزینه و فایده و با توجه به شرایط سیاسی جامعه، دائماً به دنبال اقتضائات و مصلحت‌ها می‌باشند؛ لذا در شرایطی که دو سال از عمر دولت بیشتر باقی نمانده و اصلاح‌طلبان مدعی درخواست‌های شخصی و جناحی می‌باشند و مانند چهار سال اول حمایت‌های محکم و جانانه‌ای از روحانی نمی‌کنند، محیای عبور از او شده و سخنان واعظی مسیر جدیدی را برای این جریان گشود تا نقد‌های ضرب‌دار و حرف دل لیدر‌های این جریان در خصوص دولت بیشتر آشکار شود.
۴- در رفتارشناسی مردم ایران، تغییر ذائقه سیاسی هر ۱۰ سال امری معمول به نظر می‌رسد. طرح مسائل جدید و ورود به عرصه‌های سیاسی جذاب و عامه‌پسند از نکاتی است که لیدر‌های جریان تجدیدنظرطلب برآن تأکید دارند. اخیراً این جریان برای تولید رأی و افزایش مقبولیت اجتماعی نقدهایش علیه دولت را افزایش داده تا با چنین نگرشی از ناتوانی‌ها و ناکارآمدی‌های فعلی رها شود؛ حال آنکه دولت روحانی برآمده از این جریان است و آنان باید شانه‌به‌شانه دولت، پاسخگوی افکار عمومی باشند و طرح انتقاد به رئیس دفتر دولت فرار روبه‌جلو و انحراف افکار عمومی برای فرار از پاسخگویی است.
۵- پیوند اصلاحات با اعتدال انتخاباتی و تاکتیکی بود و عقبه منسجم فکری و جریانی میان آن‌ها برقرار نبود. راهبرد بازگشت بدون هزینه و یا بازگشت نرم مدعیان اصلاح‌طلبی به حاکمیت سیاسی در دستور کار است و سخنان واعظی بهانه و پیش‌درآمدی برای رسیدن به این راهبرد است.
۶- سال ۹۲ اصلاح‌طلبان معتقد بودند اگر از روحانی حمایت نکرده بودیم محکوم به شکست می‌شدیم، اما اکنون نظرات و دیدگاه‌های دیگری مطرح می‌سازند. عباس عبدی در گفتگویی اذعان کرد اصلاح‌طلبان مسئول دولت برآمده از انتخابات ۹۲ و ۹۶ نیستند و اصلاح‌طلبان باید روابط خود را با ساختار قدرت بازسازی نمایند؛ لذا برنتابیدن سخنان واعظی و وارد کردن انتقادات تیز و تند به وی و بدنه دولت، در فرایند بازسازی ساختار قدرت جریان دگراندیش قابل تعریف است.
۷- افرادی به واعظی می‌تازند که هم از روحانی و هم از رفقای اصلاح‌طلب خود که برای ماندگاری در دولت عافیت‌طلبی را پیشه نموده‌اند، دلخورند. به نظر می‌رسد که زخم کهنه اختلاف دولت با اصلاح‌طلبان با مواضع واعظی َسر باز کرده است؛ چرا که لیدر‌های تندروی این جریان معتقدند، رفتار و عملکرد دولت به هیچ وجه با گفتمان اصلاح‌طلبی همخوانی ندارد و انتقاد به واعظی زمینه در اختلافات ریشه‌ای دولتی‌ها با اصلاح‌طلبان است.
۸- برخی معتقدند حضور واعظی در دفتر ریاست جمهوری برای کانالیزه کردن ارتباط روحانی و بی‌خاصیت کردن جهانگیری به عنوان نماینده جریان اصلاح‌طلب در دولت است و لذا مأموریت وی خنثی‌سازی زحمات و تلاش‌های اصلاح‌طلبان در دولت است که باید مانع توفیق او شد.
ارسال نظرات