بحث تابعیت در ایران، استخوان لای زخم شده است

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، حاتمیان، نماینده مردم درگز در مجلس شورای اسلامی در میزگرد بررسی لایحه اعطای تابعیت که به همت انجمن علمی دانشجویی تعاون و رفاه اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد، گفت: بنده جزو طراحان اصلاح قوانین تابعیت در سال ۹۵ بودم. استان خراسان رضوی یکی از استان‌هایی است که جمعیت زیادی در آن درگیر مسئله تابعیت هستند با این وجود پرداختن به این موضوع یک وظیفه انسانی و دینی است که می‌تواند موجب تقویت امنیت ملی شود.

وی با طرح این سوال که چرا امروز جمعیت زیادی از کشور‌های مختلف در آمریکا زندگی می‌کنند، اما اختلافی بین آن‌ها وجود ندارد تصریح کرد: در این کشور آمریکا را محور ائتلاف تعریف کرده اند و در واقع عامل ائتلاف تعهد به آمریکاست، ولی بنده جای تعهد به ایران را در قانون تابعیت در کشورمان خالی می‌دانم.

حاتمیان با اشاره به اینکه ما قومیت و مذهب را بالاتر از ایرانی بودن می‌دانیم، تصریح کرد: ما نه تنها باید تعهد به ایرانی بودن را در خودمان تقویت کنیم بلکه باید از اتباع بیگانه نیز بخواهیم که به ایران تعهد داشته باشند در هر حال ما نمی‌توانیم از یک زرتشتی بخواهیم که نسبت به اسلام تعهد داشته باشد، چون او نسبت به دین خود تعهد دارد.

نماینده مردم درگز در مجلس گفت: در قانون مدنی مصوب سال ۱۳۰۸ خیلی از موارد مربوط به تابعیت ذکر شده، ولی چون شتاب زده بوده خیلی از بحث‌ها را ندیده اند بنابراین در لایحه جدید نیز هیچ حرف تازه‌ای در مقایسه با قانون مدنی مصوب سال ۱۳۰۸ وجود ندارد.

وی با بیان اینکه لایحه اعطای تابعیت هنوز به داخل صحن مجلس نیامده بنابراین اگر این لایحه از طریق ان جی او‌ها بررسی شود به خاطر ایراد‌هایی که دارد در صحن رای نمی‌آورد، افزود: بنده به جوانب امنیتی این موضوع اشراف دارم در هر حال باید مسئله اعطای تابعیت را ساماندهی کنیم.

حاتمیان با تاکید بر اینکه در مسئله تابعیت با بحث اعتقادی، قومیتی و مذاهب و فرق به جایی نمی‌رسیم و موضوع به این خوبی شهید می‌شود، تصریح کرد: بحث تابعیت زخم کهنه‌ای است که استخوان هم داخل آن وجود دارد بنابراین اگر فکری به حال آن نکنیم این زخم التیام نمی‌یابد و برای دهه‌های آینده در کشور مشکل امنیتی به وجود می‌آورد.

نوروزی، کارشناس مطالعات منطقه‌ای نیز در این میزگرد خطاب به نماینده مردم درگز در مجلس گفت: شما به عنوان یک نماینده شجاع به خوبی می‌دانید که عرصه قانون گذاری عرصه احساس نیست بنابراین تمام جمع حاضر بر اصل موضوع یعنی اعطای تابعیت توافق داشته، ولی بر اصلاح لایحه اعطای تابعیت نیز تاکید دارند، چون این مدل لایحه اشکال دارد.

وی با تاکید بر اینکه تا ابعاد مختلف موضوع اعطای تابعیت مشخص نشود ورود به عرصه قانون گذاری در این رابطه درست نیست، اظهار کرد: در این رابطه ما فقدان قانون نداریم بلکه مشکل در اجرای قانون است.

این کارشناس مطالعات منطقه‌ای گفت: نکته جالب قضیه اینجاست که بخش عمده جریانات دولتی و ان جی او‌ها که با موضوع اعطای تابعیت مرتبط هستند با مدل ارائه لایحه اعطای تابعیت مشکل دارند، ولی کسانی که در این رابطه دستی در کار نداشته اند امروز طرفدار سینه چاک این لایحه شده اند.

نوروزی تصریح کرد: مشکل لایحه اعطای تابعیت باز بودن آن است و هیچ جای آن به هم نمی‌خورد در هر حال موضوع عدم رضایتمندی اتباع بیگانه دغدغه شب و روز بنده بوده، اما لایحه اعطای تابعیت با سبک و سیاق ارائه شده نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند بلکه مشکلات را تا ۱۰ سال آینده چند برابر خواهد کرد.

وی با بیان اینکه ازدواج قانونی قید مهمی بوده که حداقل اصلاحی است که باید در لایحه اعطای تابعیت و در صحن مجلس اعمال شود، اظهار کرد: ما نه تنها باید خدمات شهروندی را برای فرزندان زنان ایرانی توسعه دهیم بلکه باید این خدمات را به تمام مهاجران ارائه نماییم و همه از این خدمات و همچنین رفت و آمد قانونی بهره‌مند شوند.

این کارشناس مطالعات منطقه‌ای با اشاره به تحصیل ۵۲۰ هزار دانش آموز غیرایرانی در کشورمان تصریح کرد: این تعداد دانش آموز بیشتر از جمعیت بسیاری از کشور‌ها است.

نوروزی با تاکید بر اینکه اساسا مسئله‌ای به نام بی تابعیتی و بی هویتی وجود ندارد بنابراین اینکه ما بگوییم افراد فاقد تابعیت بی هویت هستند بنده این را توهین به مهاجرین می‌دانم، چون مفهوم و معنا زشتی بر بی هویتی مترتب است، افزود: موضوع تابعیت موضوع وزارت رفاه نیست با این وجود باید پرسید که چگونه بحث اعطای تابعیت از وزارت رفاه سر درآورده است.

وی گفت: یکی از مسائل ما در مذاکره با دیگر کشور‌ها این است که این کشور‌ها تکلیف اتباع ایرانی را مشخص کرده و به آن‌ها پاسپورت و شناسنامه بدهند تا تعداد اتباع هر دو کشور مشخص باشد، ولی آن‌ها سرباز می‌زنند.

نوروزی افزود: اگر ازدواج زنان ایرانی با اتباع بیگانه قانونی باشد عزت زن ایرانی هم حفظ می‌شود.

اقبالی، کارشناس امور اتباع خارجی نیز در این میزگرد گفت: اعطای تابعیت یک بحث حاکمیتی است، چون حاکمیت موظف است که حقوق تمام شهروندان اعم از زن و مرد را رعایت کند.

وی با بیان اینکه ازدواج زن ایرانی به استناد ماده ۱۰۶۰ به راحتی ثبت می‌شود، افزود: قانون تصریح کرده است که از زنان ایرانی که دارای همسر خارجی هستند حمایت شود.

اقبالی با بیان اینکه در ایران تابعیت به کسانی داده می‌شود که دارای خدمات شایان و ویژه باشند و یا جزو افراد برجسته علمی و یا دارای توانمندی اقتصادی محسوب شوند، افزود: اتباع خارجی تا زمانی که مشکل امنیتی نداشته باشند می‌توانند در ایران زندگی کنند.

وی با بیان اینکه بنده با لایحه اعطای تابعیت مخالف نیستم تصریح کرد: حاکمیت باید این موضوع را مدیریت کند در هر حال هر مرد خارجی که در ایران ازدواج می‌کند باید شغل داشته باشد و فرزند او زمانی که به سن ۱۸ سال رسید تابعیت بگیرد.

این کارشناس امور اتباع خارجی با اشاره به اینکه ۱۱۰ تابعیت در ایران سابقه ازدواج دارند پس ما نمی‌توانیم برای این ۱۱۰ کشور تعیین تکلیف کنیم، اضافه کرد: طبق قانون وقتی به یک فرد خارجی تابعیت ایرانی داده می‌شود این فرد تبعه ایران است با این وجود ما مدارک و گذرنامه او را به کشور متبوعش می‌فرستیم و اعلام می‌کنیم که این فرد ایرانی است البته اتباع بیگانه که دارای تابعیت ایرانی هستند طبق قانون مدنی کشورمان از ۱۱ مقام شغلی محروم هستند که این هم به مسائل امنیتی برمی گردد.

وی با اشاره به اینکه اصلاحیه لایحه اعطای تابعیت نسبت به آنچه که دولت ارائه کرده بود خارج شده و کمیسیون مربوطه در مجلس به افرادی که هیچ هویتی در ایران ندارند، تصریح کرد: تابعیت یک مرزی دارد با این وجود ما نباید مرز‌های تابعیتی را باز کنیم.

اقبالی در خصوص علت اعطای تابعیت به فرزندان زنان ایرانی دارای همسر خارجی در سن ۱۸ سالگی تصریح کرد: حق مادر ایرانی است که درخواست تابعیت برای فرزند خود ارائه دهد، چون فرزند در این سن می‌تواند برای خود تصمیم گیری کند. در هر حال امروز برخی فرزندان زنان ایران هستند که شناسنامه ایرانی خود را رها کرده و از ایران رفته اند. مثلا در یک خانواده چهار پنج نفره یکی از فرزندان تابعیت ایرانی گرفته، ولی نگاه سه نفر از آن‌ها به بیرون از ایران است و می‌گویند که اگر شرایط فراهم شود از ایران می‌روند. در هر حال لایحه اعطای تابعیت نه تنها مشکلی را از این طیف حل نمی‌کند بلکه تابعیت مضاعف را به ما تحمیل خواهد کرد.

وی با بیان اینکه ما در کشورمان با ۱۱۰ کشور طرف هستیم، ولی برخی‌ها فقط یک یا دو کشور همسایه را می‌بینند، افزود: ما می‌توانیم با اتباع این کشور‌ها کنار بیاییم، اما مسئله‌ای که وجود دارد لایحه اعطای تابعیت خیلی باز است.

این کارشناس امور اتباع خارجی با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران از اعطای تابعیت به اتباع ایثارگر و دارای خدمات شایان غافل نبوده تصریح کرد: اگرچه پروسه اخذ تابعیت این افراد مقداری طول می‌کشد، اما این کار در حال انجام است.