به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری دانشجو، ایران و آمریکا نتوانستند هفته گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل نشستی را با یکدیگر برگزار کنند، اما دو کشور دیگر در سکوت در حال کار کردن برای میانجیگری میان تهران و واشنگتن هستند.
به گزارش نیوزویک، در حالی که تلاش هفته پیش «امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه برای برگزاری دیداری میان «حسن روحانی» رئیس جمهور ایران و «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا ناکام ماند و حتی وی نتوانست یک گفتوگوی تلفنی نیز میان این دو برقرار کند در صدر اخبار رسانهها قرار داشت، اما بیانیه «آبه شینزو» نخست وزیر ژاپن و «عمران خان» نخست وزیر پاکستان درباره ایفای نقش برای کاهش تنشها در خلیج فارس با توجه اندکی مواجه شد. رهبران ژاپن و پاکستان موضع خود را در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک ابراز کردند.
آبه چهارشنبه هفته پیش در کنفرانس خبری گفت: «به دلیل شرایط سختی که وجود دارد، چیزهایی هست که تنها ژاپن میتواند اینجا انجام دهد که این موضع به دلیل اتحاد با آمریکا و روابط دوستانه طولانی مدت با ایران است.»
وی تاکید کرد: «امیدوارم که ژاپن بتواند به نقش سازنده خود برای صلح و ثبات در منطقه ادامه دهد.»
عمران خان نیز در همان روز در نشست مجمع آسیایی گفت: «امیدوارم که با ایران نقش بزرگی را ایفا کنیم. من با رئیس جمهور ایران دیدار کردم و البته ترامپ نیز از من خواست تا میانجیگری کنم و «بن سلمان» ولیعهد عربستان نیز از من خواسته تا به ایفای نقش بپردازم.»
وی اضافه کرد: «این موضوع کاملا پیچیدهای است، اما ما تمام تلاش خود را خواهیم کرد و من نمیدانم تا چه اندازه موفقیت آمیز خواهد بود.»
نیوزویک در ادامه گزارش خود نوشت: خروج دولت ترامپ از توافق هستهای ۲۰۱۵ میان ایران و ۱+۵ باعث ایجاد تنشهای جدیدی در خاورمیانه شد، جایی که عربستان سعودی و اسرائیل نیز با برجام مخالف بودند. پس از خروج از برجام، آمریکا تحریمهای شدیدی را علیه ایران اعمال کرد.
اما شرایط طی سال جاری به خصوص سختتر شد، جایی که حملاتی به نفتکشها در خلیج فارس انجام شد و واشنگت و ریاض مدعی شدند که ایران پشت این حملات بوده است. این حملات اندکی پس از آن انجام شدند که آمریکا اعلام کرد قصد دارد حضور نظامی خود در منطقه را افزایش دهد.
در حالی به نظر میرسید تنشها به نقطه غیرقابل بازگشت میرسد، آبه سفری تاریخی به تهران انجام داد. این نخستین سفر عالیترین مقام ژاپنی به تهران پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران بوده است.
اگر چه ترامپ این موضوع را که آبه حامل پیام وی برای ایران بود کم رنگ جلوه داد، اما با این وجود نخست وزیر ژاپن تاکید کرد که تا آنجایی که ممکن است به ایفای نقش برای صلح و ثبات در منطقه خواهد پرداخت.
سفر نخست وزیر ژاپن به ایران تحت شعاع دومین حمله به نفتکشهای تجاری خارجی در دریای عمان قرار گرفت که یکی از این نفتکشها نیز متعلق به ژاپن بوده است. واشنگتن و ریاض بار دیگر تهران را مسئول این حملات معرفی کردند، اما توکیو همچنان به ایفای نقش بی طرف در این زمینه پرداخت و توکیو حتی درباره حملات ماه پیش به تاسیسات نفتی سعودی نیز موضع مشابهی اتخاذ کرد، حملاتی که جنبش انصارالله یمن مسئولیت آن را برعهده گرفت، اما یکبار دیگر آمریکا و تعدادی از متحدانش انگشت اتهام را به سوی ایران نشانه رفتند.
«ماساتو اوتاکا» معاون وزیر امور خارجه ژاپن هفته پیش به خبرنگاران گفت که آبه در جریان دیدار با ترامپ این حملات را محکوم کرد، اما گفت که این موضوع نیازمند جمع آوری اطلاعات بیشتر و تحلیل آن است.
وی اضافه کرد: «ما تا آن زمان از هرگونه قضاوت درباره این حملات خودداری خواهیم کرد.»
آبه طی هفت سال گذشته ۹ بار با روحانی دیدار داشته است و اوتاکا گفت که در دیدار اخیر میان روحانی و آبه، نخست وزیر ژاپن از رئیس جمهور ایران خواست تا به ایفای نقشی سازنده پرداخته و در راستای کاهش تنشها و ایجاد ثبات در منطقه، از خود خویشتنداری نشان دهد.
اوتاکا اضافه کرد: «ترامپ با دانستن این موضوع که ژاپن چه کارهایی انجام داده از تلاشهای توکیو قددرانی کرده و انتظارات زیاد خود درباره نقش ژاپن در این زمینه را ابراز داشت.»
نشریه نیوزویک اخیر با چندین نفر از کارشناسان ژاپنی مصاحبه کرده و آنها اعلام کردهاند که بعید به نظر میرسد ژاپن به ائتلاف دریایی به رهبری آمریکا بپیوندد. این ائتلاف دریایی تا کنون تنها با همراهی استرالیا، بحرین، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و انگلیس همراه بوده و ممکن است که ژاپن تنها به اعزام ناوی برای گشت زنی مستقل در تنگه هرمز بپردازد.
از سوی دیگر، عمران خان که نخست وزیر پاکستان که دومین کشور پرجمعیت مسلمان در جهان به شمار میآید، همچنان درباره اینکه طرف ایران یا عربستان سعودی را که در حال رقابت برای توسعه نفوذ خود در جهان اسلام هستند، بگیرد مردد است.
اندکی پس از سخنرانی احساساتی عمران خان در نشست مجمع عمومی سازمان ملل که بخش عمدهای از آن به موضوع اقدامات هند در منطقه کشمیر بوده، «شاه محمود قریشی» وزیر امور خارجه پاکستان در مصاحبه با نیوزویک درباره انگیزه پاکستان برای میانجیگری در روند صلح در منطقه گفتگو کرد.
قریشی در این مصاحبه گفت: «پاکستان قطعا خواستار درگیری دیگری در منطقه نیست. ما به اندازه کافی درگیری دیدهایم. ما شاهد ۱۹ سال جنگ در افغانستان بودهایم و البته این جنگ چندین دهه بوده، اما برای ۱۹ سال گذشته بسیار بد بوده و ما از آن بسیار آسیب دیدهایم.»
وی اضافه کرد: «ما همچنین شاهد شرایط داغ در مرزهای شرقی به دلیل اقدامات هند در مناطق مورد منازعه هستیم و آخرین چیزی که میخواهیم این است که سومین مرز ما که با ایران داریم شعله ور شود به همین دلیل پاکستان خواستار ایفای نقش برای آرام کردن مردم بوده و به همین دلیل راه حل سیاسی چیزی است که باید در آنجا حاصل شود.»
در حالی که آبه و خان ممکن است که تاریخچه زیادی در کنار یکدیگر بودن را ندارند، اما هر دو اطمینان خود به روحانی را ابراز داشتهاند.
روحانی در حضور اخیر خود در نیویورک درباره روابط دوستانه، مثمر ثمر و خوب با دولت آبه تاکید کرد.
روحانی درباره خان نیز گفت که با وی درباره روابط با عربستان سعودی، و موضوع یمن و چالشهای موجود با آمریکا گفتگو کرده است.
در این دیدار روحانی گفت که از گفتگوهای نخست وزیر پاکستان با ترامپ مطلع شده و تایید کرد که خان به انتقال پیام شاهزاده بن سلمان به ایران پرداخته است.
روحانی در گفتوگوی پایانی خود در جمع خبرنگاران در نیویورک گفت که وی و خان به گفتگوها ادامه خواهند داد و هدف نهایی وی صلح و ثبات در منطقه بوده و تبدیل آن به واقعیت است.