در روزهای سخت آلودگی هوا به سر میبریم، روزهایی که میتوانست به کمک فناوریهای نوین و سوختهای زیستی چنین سرنوشتی را نداشته باشد.
گروه فناوری خبرگزاری دانشجو- حمیده آقاجانی، این روزها همه هوش و حواسشان را دادهاند به اخبار سازمان هواشناسی تا شاید فرجی از سوی خداوند شود و مدیریت باد جواب دهد، آخر این روزها شهر هوا ندارد، بچه ها در بی اکسیژنی زندگی میکنند و ریه مردم شهر از بی تدبیری پر شده است. نه اینکه بخواهیم منتقد باشیم، اما حقیقت این است که سالهاست مدیریت شهری، دستگاههای اجرایی و نهادهای قانون گذاری همه چیز را در سخنرانیهای جذاب خلاصه کرده اند و نهایت از خود گذشتگیان هم شده تعطیلی مدارس و مراکز آموزشی؛ مرحمی که از نمک روی زخم هم بدتر است.
اشکهای دانش آموزان سرازیر است از مدرسه نرفتن و دانشجویان نگران درس و امتحانات پایان ترم، پدر و مادرها در اضطراب از دست دادن سلامتی فرزندانشان و سالمندان درگیر بیمارستان و درمانهای تنفسی.
سالهاست که با فرا رسیدن روزهای سرد زندگی در شهرهای بزرگ سخت میشود، مجلس قانون هوای پاک را در تاریخ ۲۵ تیر ۱۳۹۶ تصویب و به دولت ابلاغ میکند. در بند اول این قانون آلودگی هوا اینگونه تعریف شده است: «انتشار یک یا چند آلاینده اعم از آلایندههای جامد، مایع، گاز، پرتوهای یونساز و غیر یون ساز، بو و صدا در هوای آزاد، به صورت طبیعی یا انسان ساخت، به مقدار و مدتی که کیفیت هوا را به گونهای تغییر دهد که برای سلامت انسان و موجودات زنده، فرآیندهای بومشناختی (اکولوژیکی) یا آثار و ابنیه زیانآور بوده و یا سبب از بین رفتن یا کاهش سطح رفاه عمومی گردد.»
تعریف جامعی از آلودگی در ابتدای این قانون مطرح شده و حتی در بند الف. از بخش دوم این قانون منابع آلوده کننده هوا به «منابع متحرک که شامل هرگونه منبعی از قبیل: وسایل نقلیه موتوری و غیرموتوری که در اثر حرکت ایجاد آلودگی میکند» اشاره میکند. عاملی مهمی که به تنهایی تاثیری در آلودگی ندارد، زیرا در بسیاری از کشورهای جهان میلیونها وسیله نقلیه در حرکت هستند و مشکلات آلودگی هوا با این شدت وجود ندارد. پس علت چیست؟ کجای کار میلنگد؟
عصر، عصر تکنولوژی و توسعه فناوری است، ما در دورانی زندگی میکنیم که فناوریهای نوین حرف اول را میزنند، اما کشور ما به دلیل برخی سوء مدیریتها هنوز هم در برخی حوزهها به طور کل جا مانده است. یکی از این بخشها جایگزینی سوختهای زیستی به جای بنزین و گازوئیل نفتی در خودروها است. سوختهایی که اگر به همت و تلاش شرکتهای دانشبنیان، برخی وزارتخانهها و صنایع پتروشیمی و از همه مهمتر همکاری کارخانههای خودروسازی وارد چرخه سوختی کشور میشد امروز شاهد چنین حجمی از آلودگی هوا نبودیم.
میثم طباطبایی، رئیس کمیته سوختهای زیستی کارگروه بیوتکنولوژی محیط زیست، ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور، در گفتگو با خبرنگار فناوری خبرگزاری دانشجو، وجود گازهای گلخانهای را یکی از عوامل گرم شدن زمین دانست و اظهار کرد: گازهای گلخانهای باعث گرم شدن کره زمین شده است، اما استفاده از سوختهای زیستی میتواند یکی از راهکارهایی باشد که بتوانیم میزان این گازها را در زمین کم کنیم.
طباطبایی ادامه داد: در واقع جایگزینی سوختهای فسیلی به جای سوختهای زیستی این کمک را میکند که انتشار گازهای گلخانهای را کاهش داده و روند افزایش دمای کره زمین را آهستهتر کنیم؛ در همین راستا هم هست که کشورهای توسعه یافته و برخی کشورهای در حال توسعه در بخش زیادی از ناوگان حمل و نقل عمومی خود از سوختهای زیستی استفاده میکنند.
وی افزود: شاید جالب باشد که بدانید ما جزو اولین ملتهایی بودهایم که از سوختهای زیستی در سدههای گذشته استفاده میکردیم؛ به عنوان مثال حمام شیخ بهایی که در اصفهان بوده از طریق سوخت زیستی گرم میشده است. محققان در تحقیقات خود دریافتهاند که در گرم کردن آب حمام از فاضلاب استفاده شده و تخمیر آن در یک رآکتور زیستی که ممکن است زیر زمین بوده باشد و تولید گاز زیستی یا متان زیستی و سوزاندن آن عاملی برای گرم شدن آب بوده است.
رئیس کمیته سوختهای زیستی کارگروه بیوتکنولوژی محیط زیست، ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور، تاکید کرد: از این نظر ما ملت پیشرویی بودهایم، اما متاسفانه پس از کشف نفت و هجوم صنایع ما و مردم به استفاده از محصولات نفتی این پیشینه را از دست داده و فراموش کردهایم.
وی با تاکید بر اینکه شرکتهای دانش بنیانی که در این زمینه فعالیت میکنند تعدادشان بسیار زیاد است، گفت: شرکتهای دانش بنیان فعال در حوزه سوختهای زیستی جامد، مایع و سوختهای زیستی گازی توانایی علمی و عملی در تولید دارند، اما متاسفانه حمایتی را در این بخش نمیبینیم، البته اقداماتی صورت گرفته، اما در یک دهه گذشته خصوصاً شاهد این نبودهایم حمایت جدی صورت گرفته باشد.
طباطبایی در خصوص حمایتهایی که باید از شرکتهای دانش بنیان تولید کننده سوختهای زیستی صورت بگیرد، تصریح کرد: اولین حمایت برای تولید انرژیهای تجدیدپذیر یارانه بیشتری میدادیم، اما یارانههایی که در این حوزه اختصاص یافته یا خریدهای تضمینی که توسط وزارت نیرو انجام شده بسیار محدود بود و از سوی دیگر با نرخ تورم و افزایش قیمت ارز همخوانی نداشته است.
وی با بیان اینکه برخی شرکتهای دانش بنیان با وجود مشکلات موجود باز هم کار را شروع کرده بودند، گفت: متاسفانه برخی متولیان امر این شرکتها را ناامید کردند، بعضیها هم با وارد شدن در این فضا ضرر کردند.
رئیس کمیته سوختهای زیستی کارگروه بیوتکنولوژی محیط زیست، ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور، ضمن اشاره به انعقاد برخی قراردادهای خرید تضمینی ۲۰ ساله با شرکتهای دانش بنیان حوزه سوختهای زیستی توسط وزارتخانهها گفت: متاسفانه نرخ تورم خیلی بیشتر از قیمتهایی بود که قرارداد بسته شده بود و متاسفانه این پروژهها از نظر اقتصادی تحت تاثیر مشکلات اقتصادی قرار داشته و خیلی از آنها شرایط خوبی ندارد.
وی درخصوص استفاده از سوختهای زیستی در خودروها نیز تاکید کرد: فناوری خاصی برای استفاده از سوختهای زیستی در خودروها نیاز نیست، زیرا تمام خودروهای دیزلی میتوانند تا سطح ۲۰ درصد از سوخت خود را با گازوئیل زیستی یا بایودیزل جایگزین کنند.
وی با استناد به آمار رسمی منتشر شده از شرکت نفتی انگلستان خاطرنشان کرد: نیازی نیست تا ما تغییری در سیستم سوخترسانی، موتور یا حتی تجهیزات دیگر مثل پمپهای گازوئیل تغییر داده شود، ما میتوانیم حداکثر تا سقف ۲۰ درصد و بسته به مقدار موجود گازوئیل زیستی در خودرو از آن استفاده کنیم؛ بنا بر آمار منتشره در هر لیتر گازوئیل زیستی که جایگزین گازوئیل نفتی شود، ۲.۶۷ کیلوگرم میتوانیم کاهش دفع دی اکسید کربن را داشته باشیم.
از آنجا که مسئله سوختهای زیستی نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا و پایین آمدن هزینههای استفاده از سوختهای نفتی در کشور دارد، این گزارش ادامه خواهد داشت.