مریخ می‌لرزد

به گزارش خبرنگار فناوری خبرگزاری دانشجو، در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۸، فرودگر ناسا با موفقیت در ناحیه Elysium Planitia مریخ فرود آمد. هفتاد روز بعد، ارتعاش سنج این فرودگر شروع به ثبت ارتعاشات سیاره‌ای کرد. گروهی از محققان و مهندسان در موسسه فناوری فدرال (ETH) زوریخ به سرپرستی پروفسور دومینیکو جیاردینی، لوازم الکترونیکی کنترل سیستم اطلاعات آموزشی خاص (SEIS) را به ماه فرستاده بودند و مسئولیت سرویس مریخ لرزه را بر عهده داشتند. دومین مسئولیت آن‌ها تفسیر روزانه داده‌های منتقل شده از مریخ با همکاری سرویس لرزه نگاری سوئیس در ETH زوریخ بود.

این فرودگر تا پایان سپتامبر ۲۰۱۹، ۱۷۴ رویداد ثبت کرده است. از آن موقع تا به حال، اندازه گیری‌ها ادامه پیدا کرده و تا به امروز ۴۵۰ رویداد مریخ لرزه مشاهده شده که هنوز جزئیات آن‌ها تجزیه و تحلیل نشده است؛ و این یعنی بطور میانگین در هر روز یک رویداد ثبت شده است.

این داده‌های به محققان اجازه میدهد تا چگونگی حرکت موج‌های ارتعاشی را مشاهده کنند و به ویژگی‌های درونی آن پی ببرند (مشابه ایکس ری که در پزشکی برای تومورگرافی استفاده می‌شود). قبل از آنکه فرودگر در مریخ مستقر شود، محققان گستره‌ای از مدل‌های ممکن را برای نمایش ساختار درونی مریخ ارائه داده بودند. لرزه‌های ثبت شده بعد از چندین ماه، باعث بهبود درک ساختار سیاره و کاهش عدم قطعیت‌ها شد.

درک داده‌های مریخ لرزه چالش برانگیز است
مریخ لرزه مشابه رویداد‌هایی که ما در زمین لرزه دیده ایم، اگرچه عموما آن‌ها قدرت کمتری دارند. ۱۷۴ مریخ لرزه ثبت شده می‌تواند در ۲ گروه دسته بندی شود: اولین گروه شامل ۲۴ رویداد با فرکانس کوتاه و بزرگی بین ۳ تا ۴ است، همانطور که در مقالات منتشر شده در گوشته مریخ اتفاق می‌افتد. گروه دوم شامل ۱۵۰ رویداد با بزرگی کم، عمق کم و فرکانس بالا در پوسته مریخ اتفاق می‌افتد.

پروفسور جیاردینی توضیح می‌دهد: «مریخ لرزه ویژگی‌هایی دارد که اخیرا در دوره آپولو مشاهده شده و مدت زمان طولانی سیگنال (۱۰ تا ۲۰ دقیقه) با توجه به ویژگی پراکندگی پوسته مریخی است.» با این حال او گفت که بطور کلی تفسیر داده‌های مریخ لرزه بسیار چالش برانگیز است و در بیشتر موارد فقط مسافت می‌تواند شناسایی شود و مسیر امواج را نمیتوان بدست آورد.

فرودگر در یک سطح کم ضخامت و شنی مستقر شد
این فرودگر دوره جدیدی را برای زلزله شناسی سیاره‌ای گشود. باد‌های داخلی، فرودگر و ابزار‌های آن را می‌لرزاند و منجر به سرو صدای زیادی در محیط می‌شود. با این حال، در هنگام غروب خورشید باد‌ها آرامتر شده و اجازه می‌دهند تا آرام‌ترین ارتعاشات نیز که تا به حال در منظومه شمسی جمع آوری نشده اند، ثبت شوند. در نتیجه بیشتر رویداد‌های ارتعاشی شناسایی شده با این سیستم در مریخ در ساعات شب اتفاق می‌افتد. همچنین نیاز است تا بین تشخیص رویداد‌های ارتعاشی و سینگال‌های حرکتی و سایر ابزار‌ها دقت لازم صورت بگیرد.

در اعماق بیشتر، پوسته مریخ دارای خواص قابل مقایسه با توده‌های کریستالی زمین است، اما به نظر می‌رسد شکستگی بیشتری داشته باشد. انتشار امواج لرزه‌ای نشان می‌دهد که گوشته فوقانی در مقایسه با گوشته تحتانی ضعف‌تر است.

فعالیت لرزه‌ای ناشی از فشار‌های تکتونیکی است
این فرودگر در منطقه نسبتا آرامی از مریخ مستقر شده است، زیرا تاکنون هیچ رویداری نزدیک به این ایستگاه ثبت نشده است. ۳ رویداد بزرگ در ناحیه Cerberus Fossae رخ داده اند که تقریبا ۱۵۰۰ کیلومتر دورتر از ایستگاه است. وجود مایع‌های ناشی از فعالیت‌های آتشفشانی در مریخ نشان می‌دهد فعالیت‌های لرزه‌ای در مریخ نه تنها ناشی از سرد شدن و کوچک شدن سیاره نیست بلکه به علت فشار‌های تکتونیکی است. در مجموع، مقدار انرژی آزاد شده در مریخ چیزی بین زمین و ماه است.