۳ گام اقتصادی برای پساکرونا / بهبود فضای کسب و کار‌های نوین کلید عبور از بحران

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- سید مهدی حاجی‌آبادی؛ حکایت کرونا از جهاتی بی‌شباهت به وضعیت سیل سال گذشته نیست؛ میزان خساراتی که سیل در مجموع به جای گذاشت رقمی بیش از ۳۰ هزار میلیاردتومان بود، از سویی با تبدیل تهدید به فرصت در بخش‌هایی از صنعت معادله معکوس شد؛ به عنوان مثال لوازم مورد نیاز مناطق آسیب‌دیده در داخل و تداوم روند بازسازی، موجب رونق تولید در بخش‌هایی از صنایع کشور شد.

در زمان کنونی اولین اولویت جلوگیری از رشد کرونا و حرکت به سمت ریشه‌کنی این ویروس منحوس از دامان خانوار‌های ایرانی است؛ اما برای دوران پساکرونا که بیشترین ضربه اقتصادی را به بازار عید نوروز و کسب و کار زد، باید از هم‌اکنون اندیشید تا بیش از پیش جلو ضرر گرفته شود.

رئیس بانک مرکزی مدعی شد که گزارش آماری بانک مرکزی حاکی از آن است که درفصل سوم سال ۹۸، رشد اقتصاد غیرنفتی ۳. ۳ درصد و رشد اقتصادی با نفت در این فصل، ۱.۲ درصد بوده است. بخش‌های کشاورزی، صنعت ومعدن و خدمات به ترتیب با ۷.۸، ۷ و ۱.۲ درصد رشد مثبت در فصل سوم، این رشد اقتصادی را رقم زده‌اند. بنابراین، در نتیجه عملکرد بخش‌های مختلف اقتصاد، رشد اقتصادی غیرنفتی کل ۹ ماهه معادل ۱.۳درصد شده است.

روند مثبت رشد اقتصاد غیرنفتی در دوران تحریم و حصر عمل در بی‌عملی روحانی و بروکراسی پیر و فرتوت دولتی، عملا بار از روی دوش بخش‌های نفتی‌تر درآمد کشور تا حدودی برداشت.

بروز بیماری اخیر موجب شد در اسفندماه روند واردات بیش از صادرات شده و از طرفی درآمد غیرنفتی کشور نیز کاهش یابد؛ پادزهر اقتصادی زهر کرونا، الگوگیری از عملکرد دیگر کشور‌ها به ویژه چین در کنترل بازار و بازگشت به روند مثبت احیای اقتصاد ایران است.

هراس، بی‌اعتمادی و اقتصادی که نجات یافت
گسترش سریع ویروس کرونا از شهر ووهان چین به ده‌ها کشور باعث ترس و وحشت گسترده جهانی و همچنین کاهش شاخص بازار سهام چین شد. اما در آنجایی که برخی بی اعتمادی در بازار‌ها می‌بینند، برخی دیگر آنرا فرصت به حساب می‌آورند.

چین تمهیدات چندجانبه‌ای برای مبارزه با ویروس کرونا اجرا کرد تا مانع شیوع این بیماری و معالجه روزافزون افرادی که به آن آلوده شده‌اند، شود. با این حال مقامات چینی اقداماتی نیز برای حفاظت از اقتصاد و تقویت تجارت انجام دادند.

 

دومینیکو فرینی مدیر سرمایه گزارشی شرکت «اینوستیک» می‌گوید: «ما وضعیت را خیلی دقیق زیر نظر داریم و مانیتور می‌کنیم. بسیار خوشحالیم که مقامات چینی همه اقدامات احتیاطی را انجام می‌دهند. آن‌ها خیلی سریع عمل می‌کنند.»

کریستالینا جورجیوا، رئیس صندوق بین‌المللی پول در مورد بازار چین معتقد است محتمل‌ترین سناریویی که رخ می‌دهد سناریوی V. شکل است که در آن ابتدا افت قابل توجه فعالیت‌های اقتصادی و سپس بازگشت سریع و موثر را شاهد خواهیم بود.»

بانک خلق چین در اولین اقدام ۱۱۵ میلیارد یورو نقدینگی در اواسط ماه فوریه به بازار‌ها تزریق کرد، اقدامی که مورد استقبال سرمایه‌گذاران قرار گرفت و سپس نرخ بهره را به اندازه مناسبی کاهش دادند.

دومینیکو فرینی مدیر سرمایه گزارشی شرکت «اینوستیک» می‌افزاید: «سرمایه‌گذاری در بازار‌ها در یک لحظه مشخص، بحران‌هایی با خودش به همراه دارد که بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهد و نوساناتی در پی خواهد داشت. اما تاریخ به شما خواهد گفت که این لحظه مشخص تاریخی، اثربخش‌ترین زمان برای سرمایه‌گذاری است و یک فرصت به شمار می‌رود و بازار چین اکنون چنین فرصت فوق‌العاده و بلن مدتی برای سرمایه‌گذاری در اختیار قرار داده است.»

ایران باید چه کند؟
خبر درخواست وام ۵ میلیارد دلاری از صندوق بین‌المللی پول موجب نگرانی بسیاری از نخبگان از افزایش چتر نئولیبرالیسم و وابستگی بیشتر اقتصادی در دوران پساکرونا با تحمیل سیاست‌های اقتصادی این صندوق و بانک جهانی بودند.
طبعا این نگرانی با توجه به سابقه تلخ و تاریک این دو نهاد به جاست، راه‌کار‌های داخلی و بین‌المللی دیگری برای گذر از بحران کرونا وجود دارد.

اولین گام فرصت تنفس سه‌ماهه به کاسبان و صاحبان مشاغل در بازپرداخت تسهیلات و امهال در دریافت مالیات از این گروه‌ها است.
در همین حال نظام ‏بانکی می‌تواند مطابق اولویت‌بندی دولت از میزان ضرر و زیان‌های وارده بر بدنه صاحبان مشاغل، اقدام به اعطای وام و ‏تسهیلات ارزان‌قیمت به آن‌ها کند تا امکان تامین برخی هزینه‌ها از جمله پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان برای آن‌ها فراهم شود و ‏از زیان بیشتر این واحد‌های تولیدی جلوگیری به عمل آید.

‏
دوم در بعد کلان هم دولت می‌تواند با اعطای تسهیلات اعتباری فوری و استفاده از سایر ابزار‌های تامین مالی فوری جز روش‌های تامین مالی سریع هستند به کمک صاحبان مشاغل بشتابد. این تسهیلات می‌تواند خیلی سریع پرداخت شود تا جهت اتخاذ سیاست‌ها و انجام اقداماتی برای رسیدگی به شرایط اضطراری مانند شیوع ویروس کرونا کمک کند.

سوم در شرایطی که بسیاری از افراد از ترس ابتلا به ویروس کرونا به سرکار نمی‌روند و مردم مدام تشویق به قرنطینه خانگی می‌شوند، دولت می‌تواند از کسب‌وکار‌های نوپا در زمینه ایمن‌سازی، آموزش، فروش و ارائه کالا‌ها خدمات به مردم استفاده کند و خلأ‌هایی را که به دلیل عدم مراجعه حضوری میان صاحبان کسب‌وکار‌ها و مشتریان آن‌ها پیش‌آمده، جبران کند.

عمده چالش کسب‌وکار‌های نوین همان مشکلاتی است که فعالان اقتصادی در فضای کسب‌وکار با آن مواجه هستند. تا زمانی که فضای کسب‌وکار بهبود نیابد، نمی‌‎توان انتظار رونق استارت‌ها را داشت. در همین زمینه پیشنهاد می‌شود تا قوانینی که این روز‌ها در حمایت از کسب‌وکار‌های کشور قرار است اجرایی شود، در حوزه کسب‌وکار‌های نوپا هم پیاده شود. ازجمله اینکه برخی قوانین مرتبط با بیمه، مالیات یا سررسید اقساط در شرایط فعلی باید بازبینی شود.

 

در این شرایط ضروری است که کارفرما‌ها به‌خصوص کارفرما‌های دولتی بند اضطرار را در قرارداد‌های خود فعال کنند یا حداقل یک تا دوماه به قرارداد‌هایی که مهلت تحویل کالا یا خدمات آن‌ها گذشته، زمان اضافه داده شود تا فعالان اقتصادی بتوانند مجدد به کار خود برگردند و ثبات قبل را در پیش گیرند.

در حالی که شرکت‌های فعال در ایران با وجود چالش‌های موجود تلاش دارند تا اعتماد را بازگردانند پیام روشن است: چنین بحرانی باید باعث ایجاد همبستگی شود و نه بدنام‌سازی.