بغزیان: «جهش تولید» نیازمند کاهش هزینه‌ تولید است / تامین اقلام بهداشتی کرونا مصداق بارز توانمندی

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، از زمانی که به یاد می‌آورم تورم بخش جدایی ناپذیر از زندگی ما بوده شاید همانند تپش قلبی که با ماست. قلب تپنده تورم هم از سفره و معیشت و رفاه زندگی ما دور نشده است، کارکرد این قلب تپنده نه به نفع مردم و تولید بلکه موجب تزریق خون تازه‌ای به رگ عده‌ای دلال و سوداگر شده که علاوه بر چنگ انداختن بر حلقوم سفره مردم، اشتغال زایی و تولید را که یکی از مهمترین ارکان توسعه اقتصادی کشور به شمار می‌رود را تحت چالش‌های بی شماری به عقب رانده است. اگر قرار است تولید جهش بیابد و آثار این جهش درزندگی مردم، اشتغال جوانان و رفاه بیشتر مشهود شود تدوین سیاست‌ها و خط قرمز کشیدن بر موضوعاتی که تا امروز تولید را عقب انداخته اند بسیار ضروری است. آلبرت بغزیان؛ اقتصاد دان و استاد دانشگاه تهران در این گفتگو به یکی از مولفه‌های مهم جهش تولید که کاهش قیمت تمام شده تولید که در گرو کاهش نوسان نرخ ارز و سایر شاخص‌های اقتصادی است اشاره کرده است.

امسال سال جهش اقتصادی نامیده شد، از نظر شما چه موضوعاتی مانع بزرگی در برابر تحقق شعار سال خواهند بود؟
یکی از مهمترین موضوعاتی که تا کنون مانع رونق و جهش رشد اقتصادی شده است افزایش هزینه تولید است، موضوع مهمی که متاسفانه مسوولین توجه چندانی بدان ندارند، افزایش هزینه تولید که منجر به تولید گران‌تر کالا می‌شود در کنار کاهش قدرت خرید مردم، حمایت، رونق و جهش تولید را با چالش‌هایی رو به رو کرده است. اگر درحوزه‌هایی مثل مسکن یا خودرو تقاضایی هم وجود دارد، تقاضای مصرف کننده واقعی نیست، سود آوری این عرصه منجر به حضور همه جانبه سرمایه داران و دلالان شده است، بنابراین این تقاضا برای سودآوری است نه مصرف! افزایش تورم که همواره بخشی از اقتصاد کشور بوده تاثیر خود را در همه حوزه‌های مورد نیاز مردم از پوشاک تا لوازم خانگی و سایر کالا‌های مورد نیاز به جا گذاشته، افزایش تورم به معنای کاهش قدرت خرید مردم است، تورم و تحریم و سایر مولفه‌هایی که قدرت مصرف کننده را کاهش می‌دهند و هزینه تولید را بالا می‌برند منجر به عدم رونق و جهش تولید شده است. جای تاسف دارد که در همه دوران تحریم اعم از تحریم‌های سخت سال‌های اخیر و تحریم‌های سبک‌تر یا وضعیت عادی نتوانستیم کالا‌ها و قطعات مورد نیاز تکنولوژی کشور را بسازیم، مثلا در بخش خودرو اگر خودروسازان و قطعه سازان به جای آه و ناله همت مضاعفی برای همکاری هر چه بیشتر با دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش بینان به خرج می‌دادند قطعا قادر به تولید قطعاتی می‌شدیم که امروز به دلیل عدم در دسترس بودن آن‌ها امکان عرضه و ارائه خودرو به مشتری سلب شده است.

چرا در زمینه‌های اشاره شده شاهد تحرک تولید داخلی به قدر کافی نیستیم؟
به این دلیل که پای سود و طمع به میان می‌آید، تمامی آنچه به عنوان تحقیق و تفحص از خودروسازی مطرح شده به بن بست منتهی شده است، ما نمی‌خواهیم بپذیریم که خودروساز ما کم کاری می‌کند و کم کاری خود را به تحریم‌ها ربط می‌دهد. اگر به دنبال توسعه تولید باشیم یا قیمت تمام شده تولید باید کاهش بیاید یا قدرت خرید مردم افزایش داده شود. افزایش ۱۵ درصدی حقوق و دستمزد منجر به افزایش قدرت خرید مردم نمی‌شود، بنابراین جهش تولید در شرایط فعلی منوط به کاهش قیمت تمام شده تولید است، اما این موضوع مورد بی توجهی قرار گرفته است.

کاهش قیمت تمام شده تولید وابسته به قیمت ارز و نوساناتی از این دست است که به نظر نمی‌رسد دولت در حال حاضر برنامه‌ای برای آن داشته باشد دراین باره چه نظری دارید؟
مسلما وقتی قیمت دلار ۱۶ هزار تومان است کسی درباره کاهش هزینه تمام شده تولید حرف نمی‌زند، چرا که کسری بودجه دولت از این مسیر حل می‌شود. اگر تولید کننده کالای خود را به ۱ دلار صادر کند هرگز این کالا را به قیمت ۵ هزار تومان به داخل عرضه نمی‌کند و توقع دارد که قیمت دلاری را حتی اگر این قیمت تمام نشده باشد را از خریدار داخلی دریافت کند. گران شدن کالا به معنی عدم توان خرید مردم است، شاید این وسط به نفع صادر کننده تمام شود، اما صادرات از سهم مصرف کننده داخلی گرفته می‌شود و دست مصرف کننده داخلی را از رسیدن به کالای ارزان مورد نیاز کوتاه می‌کند. حتی صادراتی که در جهت رونق و رشد تولید حرکت می‌کند باید به دنبال کاهش قیمت تمام شده کالای خود باشد تا با رقابت با سایر کالا‌ها جای خود را به لحاظ قیمتی و کیفیت در بازار‌های منطقه‌ای و بین المللی باز کند. افزایش تقاضا تنها از راه کاهش هزینه تولید و قیمت پایین تراتفاق می‌افتد. جهش تولید با کاهش نرخ ارز کلید می‌خورد که به گفته شما و آب پاکی که آقای همتی روی دست تولید کننده و فعال اقتصادی ریختند دولت برنامه‌ای برای کاهش نرخ ارز ندارد، نرخ ارز بالا و عدم اراده دولت در کاهش هزینه تولید رونق و جهش تولید را با چالش‌هایی اساسی مواجه می‌کند، تا زمانی که ارز نوسان قیمتی داشته باشد و همچنان بالا باشد تولید فروش نخواهد داشت مگر جا‌هایی که تولید از بالا بودن نرخ ارز لطمه کمتری می‌بیند.

از نظر شما امکان جهش اقتصادی و تولید انبوه در کشور وجود دارد؟ یعنی از ظرفیت‌هایی لازم برای رسیدن به این موضوع برخوردارهستیم؟
حتما از ظرفیت بالایی برای امر تولید در حوزه‌های مختلف برخوردار هستیم، در شرایط کرونایی مشخص شد که تولید کنندگان با تغییر خط تولید مواد ضد عفونی و محصولات مورد نیاز مردم را به صورت سه شیفته با توان بالا تولید کردند، بنابراین می‌توان تغییر کرد و به نفع تولید با کیفیت و کمیت بیشتر حرکت کرد. تولید مواد ضد عفونی کننده ثابت کرد که بدون افزایش قیمت می‌توان محصولات تولید شده را به دست مردم رساند.

آیا با توجه به رکود کرونایی و تورم موجود و تبعات اقتصادی که از این مساله به جای می‌ماند در سال جاری می‌توان به وعده کاهش تورم که از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس عنوان شده امیدوار بود؟
در واقع مشخص نیست مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی بر اساس کدام مولفه‌ها اعلام کرده که تورم در سال ۹۹ بین ۲۰ تا ۲۵ درصد خواهد بود. وقتی هیچ اتفاقی دراقتصاد به نفع تولید نیفتاده و علاوه بر رکود قبلی، رکود کرونایی نیز به اقتصاد تحمیل شده و همچنان با افزایش نرخ ارز و کاهش قدرت خرید مردم مواجه هستیم با چه فرمولی تورم کاهش می‌یابد و تورم چگونه پایین می‌آید که کمتراز سال ۹۸ ارزیابی شده است. هنگامی که تحریم به خودی خود باقی است، قیمت جهانی نفت کاهش چشمگیری یافته و دسترسی ما به درآمد‌های نفتی بسیار کمتر از پیش بینی بودجه سال جاری است کاهش تورم براساس چه شاخصه‌هایی کلید می‌خورد؟ هر چند همه این مشکلات دراقتصاد کشور وجود دارد، اما بنده معتقد هستم با استفاده از ظرفیت‌های داخلی و تکیه بر پتانسیل‌های در دسترس می‌توان بسیاری از کالا‌های مورد نیاز بازار را با قیمت مناسب تولید کرد، به شرط اینکه تولید کننده دست از طمع بردارد و با تشنه نگاه داشتن بازار تقاضا به دنبال افزایش سود آوری خود و تحمیل گرانی به مردم نباشد.