واکنش رئیس اتاق بازرگانی چین به درخواست جهانگیری از بخش خصوصی / حریری: هر که بامش بیش برفش بیشتر!

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور چند روز گذشته در جلسه با مدیران و مسوولان وزرات میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بر این موضوع تاکید کرد که بخش خصوصی و دولت همانند مردم برای عبور از بحران و شرایط فعلی هزینه پرداخت کنند. بسیاری از فعالین بخش خصوصی بعد از خواسته‌ی معاون اول واکنش‌هایی نشان دادند و دولت را به تبعات تاثیراتی که کرونا بر بخش خصوصی وارد کرده است تذکر دادند. مجید رضا حریری؛ رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین در این گفتگو در همین رابطه که آیا بخش خصوصی همپای دولت باید هزینه بدهد یا خیرتحلیل خود را ارائه داده است.

آیا انتظار دولت از بخش خصوصی برای هزینه دادن از نظرشما درست است؟
از زمانی که ویروس کرونا بیشتر کشور‌های جهان را درنوردیده است همه‌ی کشور‌ها هزینه‌های زیادی به دلیل تبعات جانبی ویروس پرداخت کرده اند، اقتصاد‌های دنیا هر یک به اندازه توان خود بر اثر آثار ویروس کرونا هزینه داده اند، سهم دولت‌ها از هزینه‌های مربوط به تبعات کرونا بالا و درمقایسه با دولت ما به لحاظ حمایت‌های مختلف از بخش خصوصی، اصناف، بیکارشدگان و اقشار آسیب پذیر جامعه بسیار بالاتر گزارش شده است. تردیدی نیست که در مواجهه با هر بحران اجتماعی و اقتصادی همه گروه‌های جامعه به نسبت‌های مختلف هزینه می‌دهند و هرکسی به تناسب اندازه مسوولیت و قدرت خود باید هزینه پس بدهد یا این هزینه‌ها بین آن‌ها تقسیم شود، اما دولت باید این موضوع را به صورت شفاف مشخص کند که وقتی از بخش خصوصی صحبت می‌کند و بخش خصوصی را نیز به چالش هزینه دادن دعوت می‌کند، منظورش از بخش خصوصی کدام یک از فعالین اقتصادی است؟ آیا در ذهن دولت کسبه خرد، اصناف، صنایع کوچک و متوسط که شامل بخش خصوصی می‌شوند باید هزینه بدهند؟ و برای چنین مواردی دولت تا چه میزان بر روی هزینه دادن یا خسارت دهی آن‌ها چشم دارد؟ اگر منظور آقای جهانگیری به عنوان معاون اول رئیس جمهور از بخش خصوصی بخش غیر دولتی است بنابراین بین بخش خصوصی و خصولتی‌ها در هزینه دادن نباید تفاوتی قائل شوند، همچنین بنگاه‌های عمومی غیر دولتی هم قرار در ذیل این مجموعه برای هزینه دهی و حمایت مالی از دولت قرار می‌گیرند.

هزینه دادن دولت در چنین شرایطی آیا غیر طبیعی است؟
بخش خصوصی با توجه به تجربه و الگوی بسیاری از کشور‌هایی که بخش عمده و اعظم اقتصاد آن‌ها در دست بخش خصوصی است سال‌ها بر این موضوع تاکید کرده و خواستار سپردن اقتصاد به دست بخش خصوصی شده، اما این اتفاق هیچ گاه به منصه ظهور نرسید، بنابراین در شرایط کرونایی امروز جامعه این که بار همه فشار‌ها بر روی دوش دولت بیفتد موضوع غریب و اتفاق عجیبی نیست، چرا که بخش عمده‌ای ازاقتصاد ما به طور مستقیم دست دولت یا بخش خصولتی که به صورت غیر مستقیم تحت نظارت و مدیریت دولت قرار دارد و مدیران این بخش‌ها توسط دولت منتصب می‌شوند، بنابراین هر کسی بامش بیش برفش بیشتر! این ضرب المثل بهترین اشاره برای وضعیت کنونی دولت است که هزینه بسیاری برای کاهش آثار اقتصادی ویروس کرونا باید پرداخت کند.

بسیاری از دولت‌های توسعه یافته که اقتصاد تحت نظر دولت نیست از بخش خصوصی حمایت کرده اند، آیا خاص بودن شرایط سبب چنین حمایت‌های کلانی ازبخش‌های مختلف اقتصادی کشور شده است؟
بله همین گونه است. وضعیت اقتصادی دنیا بسیار خاص است، یعنی به دلیل ویژگی شرایط حادث شده اقتصاد‌های کاملا لیبرال و متکی به بازار مثل اقتصاد‌های اروپایی وامریکای شمالی که هیچ اعتقادی به دخالت‌های دولت در اقتصاد ندارند به دلیل ویژه بودن وضعیت اقتصادی موجود از بخش خصوصی بیشترین حمایت‌ها را به عمل آورده اند، خبر‌ها حاکی از هزینه‌ها و حمایت‌های کلان دولت‌ها از بخش خصوصی و تولید است تا بخش خصوصی و تولید پا برجا بماند و اثرات کرونا روی اقتصاد کمتر شود، چرا که کسی نمی‌تواند منکر تاثیرات سوء کرونا شود. اما برای کاهش خسارت بر بنگاه‌های اقتصادی دراقتصاد‌های متکی بر بازار آزاد و لیبرال هم دولت به وسط آمده وبه این بهانه که اقتصاد دست خودتان است وخودتان مسوول هستید از حمایت از بخش خصوصی شانه خالی نکرده است. در ایران با توجه به این که بخش عمده‌ای از اقتصاد کشورتحت نظر نهاد‌های دولتی یا حکومتی قرار دارند و اقتصاد توسط این نهاد‌ها اداره می‌شود، قاعدتا دارایی‌های این بخش‌ها بیشتر از بخش خصوصی است بنابراین در چنین بحران‌هایی هزینه‌های بیشتری متحمل می‌شوند و خسارت‌های بیشتری می‌بینند، علاوه بر آن بعه عنوان نقش دولت و مقام اجرایی و اداره کننده کشور در پیدا کردن راه حل‌های اقتصادی و ارائه به فعالین اقتصادی باید نقش ویژه و ممتازی داشته باشند نه این که دولت همه چیز را متوجه بخش خصوصی کند و نسبت به انجام وظایف ذاتی خود اهتمامی نداشته باشد.

نظرتان درباره حمایت‌های دولت از کارگران چیست و آیا بخش خصوصی توان دادن هزینه و حمایت از دولت را دارد؟
بسته‌هایی که دولت تا کنون برای حمایت از تولید مثال زده یا وعده داده است اعطای وام به کارفرما برای عدم اخراج کارگران و ... است در حالی که دولت به جای حمایت از کارفرما‌ها و اعطای وام‌های ارزان بهتر بود بیمه بیکاری را مورد توجه قرار می‌داد تا سیستم بیمه بیکاری تامین اجتماعی بخشی از زندگی کارگران را تامین و قسمتی از نگرانی‌های آن‌ها را برطرف می‌کرد. اگربیمه بیکاری و تامین اجتماعی جدی گرفته می‌شد و کارگران و همه نیرو‌های کار بیمه بودند بخشی از مایحتاج نیروی کار رفع می‌شد، به نظر می‌رسد دولت از تجربه ویروس کرونا برای موضوع بیمه نمودن همه نیرو‌های کار و نگاه جامع تری به موضوع بیمه بیکاری داشته باشد تا بخشی از حق بیمه کسر شده به چنین بحران‌هایی اختصاص داده شود یا در چنین بحران‌هایی با دریافت حق بیمه تعداد کثیری از نیروی کار درآمدی برای امرار معاش داشته باشند. علاوه براین موضوع دولت قبل از این که خواستار هزینه دادن وحمایت‌های بخش خصوصی باشد باید ابتدا این سوال را از بخش خصوصی بپرسد که در وضعیت کنونی بخش خصوصی آیا توان سرپا ماندن تا چند ماه آینده را خواهد داشت و با تداوم این وضعیت چه سرنوشتی در انتظار بخش خصوصی خواهد بود؟ به هر حال معاون اول رئیس جمهور یا همه افراد می‌توانند در چنین وضعیتی دیگران را موعظه کنند که هر کسی که پول بیشتری دارد باید هزینه بدهد، قطعا همین گونه است و کسانی که تمول دارند باید از دور و بری‌های خود حمایت کنند، اما آنچه دولت در رفتار‌ها و برنامه‌های خود نشان داده بیانگرعملکرد و وظیفه دولت نیست چرا که حکومت داری و مدیریت بحران با صدقه جمع کردن و نصیحت کردن فرق دارد و دولت وظایف خاصی در قبال حفظ سلامت جسمی و اقتصادی مردمش بر عهده دارد.