تحریم بعدی ایران ممنوعیت انتقال گاز طبیعی است

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، بنیاد دفاع از دموکراسی‌های آمریکا (FDD) بیست‌ودوم اردیبهشت ۱۳۹۹ (۱۱ می ۲۰۲۰) در گزارشی به قلم بِرِندرا شافر استاد دانشگاه جورج تاون نوشت: «ممنوعیت انتقال گاز طبیعی، تحریم بعدی ایران است».

این استاد دانشگاه جورج تاون مدعی شد که در راستای اعمال فشارهای بیش‌تر در کارزار فشار حداکثری، تحریم بعدی آمریکا علیه ایران ممانعت از انتقال گاز از ایران به ترکیه، عراق و ارمنستان خواهد بود. وی در این‌باره نوشت: «با فروپاشی صادرات نفتی ایران، صادرات غیرنفتی یکی دیگر از اهداف تحریم‌های آمریکا به حساب می‌آید. ایران سومین تولیدکننده‌ی گاز طبیعی در جهان است که دومین ذخایر گاز طبیعی را نیز در اختیار دارد. ایران به گاز طبیعی خود بسیار وابسته است و ۷۰ درصد از مصارف انرژی ایران از طریق این گاز تأمین می‌شود.»

این تحلیل‌گر صهیونیستی در ادامه مدعی شد که طبق بودجه‌ سال ۲۰۱۹ در ایران، درآمد گاز طبیعی ایران 4 میلیارد دلار پیش‌بینی شد که این میزان تقریباً 3.5 درصد از کل بودجه‌ی ایران را تشکیل می‌دهد. ایران به عراق، ترکیه و ارمنستان گاز صادر می‌کند، اما تحریم‌های آمریکا شامل خطوط لوله‌ی گازی نخواهد شد و آمریکا معاملات برای خرید گاز طبیعی ایران را مورد حسابرسی و تحریم قرار می‌دهد. دولت ترامپ به‌طور رسمی از خریداران گاز طبیعی ایران خواسته که میزان واردا‌ت‌شان را کاهش دهند.

عضو کارگروه اقتصاد و انرژی لابی صهیونیستی وضعیت کشورهای ترکیه، عراق و ارمنستان را بررسی کرد و مدعی شد این کشورها خودشان را از قبل برای چنین موقعیتی آماده کرده بودند. به عنوان مثال ترکیه خطوط گازی را از آذربایجان به داخل کشورش تعبیه کرده؛ عراق می‌تواند به جای گاز از نفت و بنزین استفاده کند و ارمنستان نیز که از گاز ایران برای تولید گرما استفاده می‌کند می‌تواند با اتکا به الکتریسیته این کار را انجام دهد و این یعنی پایان کار صادرات گاز ایران به مشتری‌های قدیمی است.

وی در انتها نوشت: «آمریکا هنوز از تمام توانش در تحریم ایران استفاده نکرده و کارزار فشار حداکثری ظرفیت‌های بیش‌تری را خواهد داشت. ممانعت از ورود گاز ایران به این 3 کشور کار آسانی است و ضمناً مزایای اقتصادی و ژئوپلیتیک زیادی را نیز در بلندمدت خواهد داشت. قطع صادرات گاز، هدف بعدی واشنگتن خواهد بود.»

در این بین علیرغم برنامه‌ریزی متمرکز آمریکا برای کاهش صادرات گاز ایران به کشورهای همسایه اما به نظر می‌رسد وزارت نفت همچنان برنامه مشخصی برای حفظ بازار موجود و توسعه آن ندارد.

سیدعلی نصر کارشناس بازار گاز در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس با اشاره به خطر حذف ایران از بازار گاز ترکیه می‌گوید: «متاسفانه در سایه غفلت وزارت نفت این امکان وجود دارد که آمریکا جای ایران را در بازار گاز ترکیه بگیرد. تا پیش از سال جاری ترکیه هیچ گونه واردات گازی از آمریکا نداشت. اما با توجه به اینکه در یکسال گذشته در فصل زمستان مصرف گاز در این کشور افزایش یافت، آنکارا اقدام به واردات ال.ان.جی از آمریکا کرد».

وی در ادامه توضیح داد: «در اجلاس مونیخ امسال ترامپ در دیدار با اردوغان تاکید کرد که ترکیه می‌تواند به سمت واردات ال.ان.جی از آمریکا برود. ترامپ در صادرات گاز راهبردی با نام مولکول‌های آزاد دارد که براساس آن می‌گوید هدف ما از صادرات ال.ان.جی این است که مانند مولکول‌های آزاد، اروپا را از زیر یوغ از کشوی مثل روسیه و ترکیه را از زیر یوغ ایران خارج کنیم. همچنین ترکیه در حال ساخت بزرگترین مخزن ذخیره‌سازی ال.ان.جی است تا بتواند در طول سال گاز وارد و در زمستان مصرف کند. اگر چنین اقدامی صورت بگیرد، میانگین سهم ال.ان.جی در سبد انرژی این کشور افزایش خواهد یافت و احتمال حذف ایران از بازار ترکیه وجود دارد».

نصر همچنین خاطرنشان کرد: «روند پروژه خط لوله انتقال گاز "تاناپ" که گاز را از آذربایجان به ترکیه می‌آورد نیز شتاب گرفته است و حجم گاز منتقل شده از طریق این خط لوله به ترکیه به 6 میلیارد متر مکعب در بخش آسیایی رسیده است. بدین ترتیب صادرات گاز آذربایجان به سالانه 12 میلیارد متر مکعب رسیده و از صادرات گاز ایران پیشی گرفته است».

در این بین انفجار خط لوله صادرات گاز ایران به ترکیه و تعلل و عدم تمایل شرکت بوتاش ترکیه به تعمیر این خط لوله به خوبی گواه این موضوع است که در سایه تعلل 8 ساله وزارت نفت، بازار ترکیه توسط سایر رقبای ایران به طور کامل تسخیر شده است به گونه‌ای که ترکیه دیگر نیازی به گاز ایران نخواهد داشت.

از طرفی دیگر جایگاه گاز ایران در بازار عراق نیز متزلزل است و در صورت تداوم غفلت وزارت نفت امکان حذف از این بازار نیز وجود دارد.

در این راستا سید علی نصر کارشناس بازار گاز می‌گوید: «باید توجه داشت که کشور عراق در حال حاضر تحت فشارهای تحریمی امریکا با گرفتن معافیت اقدام به دریافت گاز از ایران میکند و ایران باید حداکثر تلاش خود را در این شرایط برای حفظ این بازار انجام دهد. متاسفانه وزیر نیرو عراق به دلیل قطعی گاز از طریق ایران در برخی ماه‌های سال گذشته اظهار نموده است که به دنبال جایگزین برای گاز ایران در نیروگاه‌های این کشور هستند. شواهد نشان می‌دهد تولید نفت کوره عراقی افزایش زیادی یافته است و عراقی ها ممکن است واردات گازشان از ایران قطع شود و نفت کوره را جایگزین کنند».

در مجموع به نظر می‌رسد که علیرغم تلاش‌های آمریکا برای کاهش صادرات گاز ایران به کشورهای همسایه، وزارت نفت ایران همچنان در خواب سنگینی به سر می‌برد؛ به گونه‌ای که حضور فعال آمریکا در بازار گاز ترکیه، احتمال جایگزینی LNG آمریکا را با گاز ایران به شدت افزایش داده است.

همچنین فشارهای تحریمی پی در پی آمریکا به کشور عراق و وجود جایگزین‌های بالقوه برای گاز ایران در این کشور نیز بازار گاز ما را تهدید می‌کند.