استاد اقتصاد دانشگاه تهران گفت: اگر دولت زیر ساختهای شناسایی ثروتمندان را از فقرا فراهم کند دیگر هیچ کس نگران کاهش تولد نوزادان یا کاهش جمعیت نخواهد بود. حتی به جای یارانه نقدی که به نوزاد یا دراصل به خانواده نوزاد داده میشود بهتر است یارانه تغذیهای به نوازد داده شود.
گروه اقتصادیخبرگزاری دانشجو، هیات وزیران به تازگی از مصوبهای رونمایی کرده که ابهام زا شده است؛ مصوبهای که پرداخت یارانه به نوزادان را مشروط به منابع لازم و تایید وزارت تعاون کرده است. حذف یارانه سه دهک درآمدی بالا هم تصویب شده است هر چند دولت بارها از حذف یارانه دهکهای بالای درآمدی گفته، اما این امر مهم تاکنون به طور کامل محقق نشده است. حذف یارانه نوزادان با واکنشهای برخی مسوولین، کارشناسان و مردم رو به رو شده است. دکتر میثم موسایی؛ اقتصاد دان و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران که یکی از اساتیدی است که از ابتدای پرداخت یارانه به همهی مردم مخالف چنین رویهای بود در این گفتگونقطه نظرات خود را درباره این تصمیم جدید هیات وزیران با ما در میان گذاشته است.
با توجه به اینکه شما از ابتدا مخالف پرداخت یارانه به روش سالهای گذشته بودید آیا موافق حذف یارانه نوزادان و سه دهک بالای درآمدی هستید یا روش دیگری باید برای تحقق هدفمندی واقعی به کار گرفته شود؟ مشروط شدن یارانه نوزادان جدیدترین موضوعی است که در کنار حذف سه دهک درآمدی بالا توسط هیات وزیران به تازگی مصوب شده است. این موضوع برخی خانوادهها را از این جهت که دولت قصد عدم پرداخت یارانه به نوزادان را دارد نگران کرده است. دولت اعلام کرده پرداخت یارانه به نوزادان براساس وجود منابع با تایید وزارت تعاون کار و ورفاه اجتماعی است به این معنا که پرداخت یارانه به نوزادان که تا پیش از این خود به خود بعد از ثبت نام و مشخصات نوزاد در ادارات ثبت انجام میگرفت وابسته به رعایت قوانین ومقررات مشمول دریافت یارانه شده است. موضوع این است که اصلا مشخص نیست آیا دولت اهتمام جدی به حذف درآمد سه دهک بالای جامعه دارد؟ چرا که دولت این مساله را تاکنون بارها و بارها عنوان کرده، اما اهتمامی به اجرای عملی آن نداشته است از سوی دیگر موضوع مهم و سوال اساسی این است که اصلا آیا پرداخت یارانه به همهی مردم کار درستی است؟ بنده و بسیاری از اقتصاددانان از همان ابتدای امر مخالف پرداخت یارانه به همه دهکهای جامعه بودیم. تجربه جهانی نشان داده که پرداختهای اینچنینی تبعات زیادی به دنبال دارد. بعد از جنگ جهانی دوم برخی کشورهای توسعه یافته اقدام به پرداخت یارانه به همهی مردم جامعه کردند، روالی که حذف آن در سالهای بعد با مشکلات متعددی مواجه شد و پرداخت یارانه به برخی اقشار جامعه فشار مالی زیادی به دولتهای این کشورها وارد کرد. انگلیس نمونه بارز این کشورهاست که البته با سیاست گذاریهای جدید یارانه تنها به نیازمندان پرداخت میشود یعنی با تلاشهای بسیار دولت انگلیس با شناسایی خانوادههایی که نیازمندی آنها محرز شود یارانه پرداخت میکند. درحالی که در ایران پرداخت یارانه از اول تکرار همان اشتباه بعد از جنگ جهانی دوم کشورهای غربی بود به این معنا که یارانه به دلیل سیاسی کاری و تداوم این سیاسی کاری به همهی مردم اعم از ثروتمند یا فقیر پرداخت شد.
متاسفانه بسیاری از آحاد جامعه یارانه دریافت میکنند حتی تا یکی دو سال گذشته نمایندگان مجلس نیز یارانه نقدی دریافت میکردند آیا با چنین روالی میتوان گفت دولتیها به عدالت اجتماعی و حمایتهای اقتصادی بی توجهی کرده اند؟ هنگامی که دولت راه را برای ثبت نام همه باز میکند و اعلام میکند که هر کسی نیاز دارد برای دریافت یارانه ثبت نام کند مشخص است که از وکیل دادگستری تا پزشک و طلا فروش و حتی نماینده مجلس و استاد دانشگاه علی رغم حقوق و درآمدهای بالا ثبت نام میکنند! بی تدبیری دولتیها در این زمینه باعث شده که ۹۹ درصد مردم برای دریافت یارانه ثبت نام کنند. دولت آقای روحانی بعد از گذشت شش سال و نیم و به دلیل کمبود منابع مالی به اهمیت موضوع عدم پرداخت یارانه به دهکهای برخوردار به چنین مصوبهای رسیده و حتی خواهان قطع یارانه نوزادان است در حالی که از همان ابتدای امر پرداخت یارانه، اگر نمایندهی مجلس یا مسوولی برای دریافت یارانه ثبت نام میکرد به هیچ وجه نباید مورد پذیرش قرار میگرفت، حتی بنده معتقدم چنین اشخاصی مخصوصا نمایندگان مجلس و مسوولین دیگر صلاحیت قانونگذاری و باقی ماندن در مسوولیتهای خود را ندارند چرا که دریافت ۴۵ هزار تومان یارانه برای چنین افرادی نمایش نوعی بی اخلاقی و حتی بی دینی است. ثبت نام دریافت یارانه از طرف گروههای برخوردار و صاحب درآمد بالا دروغگویی است و این افراد به دلیل اینکه از عدالت خارج شده اند دیگر صلاحیت هر گونه مدیریت ومسوولیتی برای مردم را از دست میدهند.
در حال حاضر هیات وزیران تصویب کرده است به شرط برخورداری منابع به نوزادان یارانه داده شود نظر شما دراین باره چیست؟ برخی کارشناسان اجتماعی نگران کاهش موالید براثر این موضوع هستند آیا موافق عدم پرداخت یارانه به نوزادان هستید؟ مساله این است که اصلا روش پرداخت یارانه غلط است. هر نوزاد ایرانی که به دنیا میآید محق دریافت یارانه است، اما نه یارانه نقدی، نوزادان باید یارانه هایی، چون بیمه درمانی، بیمه عمر، بیمه بیکاری برای آینده و حمایتهای یارانهای معیشتی و آموزشی داشته باشند بخصوص نوزادان خانوادههای کم درآمد. از سوی دیگر بنده معتقدم که اصل پرداخت یارانه باید متوجه کسانی باشد که ضعیف بودن آنها محرز شده است یعنی تا زمانی که نیازمندی افراد احراز نشود نباید یارانهای به آنها پرداخت شود چرا که پرداختهای بی حساب کتاب یارانهای کل مناسبات اقتصادی را بر هم میزند. قطعا نوزادان خانوادههای ثروتمند نباید یارانهای دریافت کنند، این مصوبه از این جهت میتواند درست باشد، اما اینکه بخواهیم یارانه را از نیازمندان و نوزادان این خانوادهها دریغ کنیم در حال حاضر درست نیست و به هیچ وجه قابل دفاع نیست.
دولت اعلام کرده به شرط تامین منابع یارانه نوزادان را پرداخت میکند، مگر در صورت نداشتن منابع هم میتوان یارانه پرداخت کرد؟ از سوی دیگر یکی از دلایل عدم حذف ثروتمندان از دریافت یارانه نداشتن زیر ساختهای شناسایی ثروتمندان است که دولت بارها به آن اشاره کرده آیا این توجیه قابل قبول است؟ موضوع این است که مگر بدون داشتن منابع میتوان یارانه پرداخت کرد، شاید هم تا کنون با خلق پول یارانه پرداخت میشده است! دولت نه به دلیل عدم فراهم سازی زیر ساختها بلکه به دلیل سیاسی کاری یارانه ثروتمندان را تا کنون حذف نکرده است، روش شناسایی دهکهای پر درآمد از کم درآمد مساله حل شدهای در جهان است، با چند کار علمی میتوان به راحتی ثروتمند را از نیازمند شناسایی کرد. وقتی که مدیران و وزرای وزرات کار و رفاه اجتماعی کمترین صلاحیت لازم را برای اداره این وزارتخانه ندارند آیا میتوان درباره شناسایی فقرا به آنها امیدوار بود؟! بی تردید اگر دولت زیر ساختهای شناسایی ثروتمندان را از فقرا فراهم کند دیگر هیچ کس نگران کاهش تولد نوزادان یا کاهش جمعیت نخواهد بود. بنده معتقدم حتی به جای یارانه نقدی که به نوزاد یا دراصل به خانواده نوزاد داده میشود بهتر است یارانه تغذیهای به نوازد داده شود چرا که یارانه نقدی در برخی مواقع صرف اموری میشود که اصلا به نوزاد ربطی ندارد.
به نظر شما چند درصد مردم جامعه نیازمند دریافت یارانه نقدی دولت هستند؟ حدود ۳۰ درصد نیازمند دریافت یارانه هستند در حالی که اینک نزدیک به ۹۰ درصد مردم یارانه نقدی دریافت میکنند. متاسفانه دولت قبلی و کنونی به دلیل سیاسی کاری یارانه را واقعا هدفمند نکرد، هدفمند سازی واقعی یارانه به معنای مالیات دادن ثروتمندان و حمایت از فقراست تا بخشی از هزینههای زندگی خود را تامین کنند. زنان سرپرست خانوار، افراد مسن و سرپرستانی که توانایی انجام کار ندارند گروههایی به شمار میروند که مشمول دریافت یارانه هستند بنابراین پرداخت یارانه به همهی مردم چیزی جز عوامفریبی نیست. کاری که دولت قبلی انجام داد عوامفریبی بود که دولت آقای روحانی هم علی رغم رد سیاستهای دولت آقای احمدی نژاد همان مسیر را ادامه داد. امروز به جایی رسیدیم که قطع یارانه گروههای غیر نیازمند مساوی با اعتراضات اجتماعی و دردسر سازیهایی شده است که تهدید امنیتی برای کشور به شمار میرود چرا که همه افراد اعم از فقیر یا غیر نیازمند فکر میکنند دریافت یارانه حق طبیعی آنهاست لذا در صورت حذف یارانه نقدی بلافاصله عکس العمل نشان میدهند، بنابراین دولت یک بار برای همیشه باید پرداخت یارانه را نظامند کند یعنی یارانه فقط به نیازمندان واقعی پرداخت شود، در غیر این صورت چاپ پول و استقراض از بانک مرکزی برای تامین یارانه همه مردم به ضرر طبقه نیازمند و اکثریت مردم جامعه است چرا که با افزایش تورم وضعیت معیشتی و اقتصادی همه گروهها بخصوص نیازمندان روز به روز بدتر میشود.