حاشیه‌هایی از دفن اموات در امامزاده‌های سبزوار / فروش میلیونی قبر یا رعایت آسایش همسایگان بقاع؟

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، اعظم ذوالفقاری منظری؛ * همجواری با امامزاده ها، برکت آفرین است. اینکه صبح به صبح روز خود را با سلام به یکی از نوادگان ائمه اطهار آغاز کنیم و برای زندگی خود توسل بجوییم به ایشان، توان مضاعفی برای دست و پنجه نرم کردن با مشکلات برایمان ایجاد می‌کند، اما گاهی این همجواری، به دلیل مدیریت‌های نامناسبی که از سوی متولیان امامزاده‌ها صورت می‌گیرد، با دردسر‌هایی همراه است.

 

مساله دفن اموات در امامزاده ها، به ویژه آن دسته از امامزاده‌هایی که داخل شهر‌ها هستند، مشکلاتی برای مردم ایجاد می‌کند. متولیان امامزاده ها، دفن اموات را به عنوان منبع درآمدی برای اداره امور حرم درنظر می‌گیرند، اما به نظر می‌رسد گاهی یادشان می‌رود که حفظ حرمت همسایگی و از طرف رعایت نکات بهداشتی بر این درآمدزایی مقدم است.

 

دفن اموات تابع مقرراتی است که یکی از مهمترین آن‌ها فاصله محل دفن تا محدوده شهر یا مناطق مسکونی است. طبق آیین نامه‌ها و قوانین منتشر شده، به ویژه آیین نامه مقررات بهداشتی آرامستان‌ها مصوب وزارت کشور و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، فاصله آرامستان تا محدوده شهری نباید کمتر از ۱۰ کیلومتر باشد. همچنین در این آیین نامه ذکر شده که دفن متوفقان در جوار اماکن مذهبی و مقبره‌های مقدس مانند امامزاده‌ها باید با نظر موافق شهرداری یا سازمان آرامستان وابسته به شهرداری و مسئولان بهداشتی هر شهر انجام شود. از طرف دیگر حداقل فاصله درنظر گرفته شده برای آرامستان تا کارگاه یا کارخانه تولید مواد غذایی انسانی یا خوراک دام و طیور ۵۰۰ متر است.

 

اما اکنون در سبزوار، خانه‌های مردم در فاصله‌ای بسیار نزدیک با محل دفن اموات قرار گرفته و همین امر، علاوه بر آنکه آسایش مردم را تحت الشعاع خود قرار داده، ایمنی بهداشتی منطقه را نیز به خطر می‌اندازد.

 

مردم سبزوار از مسئولان می‌خواهند که در ۱۰ متری منازلشان فردی را دفن نکنند، چراکه این مساله آسایش را از آنان گرفته است. تصور کنید هفته‌ای یک یا دو بار یا چندبار در ماه روزگار خود را با صدای شیون و تشییع اموات دیگران سپری کنید. این صرفا جنبه روانی مساله است، بدون اینکه به مسائل جانبی آن، مانند مشکلات بهداشتی احتمالی، یا ایجاد ترافیک و شلوغی در مناطق مسکونی، توجه کنیم.

 

یکی از ساکنان همجوار با بقاع متبرکه سبزوار در گفتگو با خبرنگار ما به مساله دفن اموات در این شهرستان اشاره می‌کند و می‌گوید: در ۲ امامزاده در سبزوار اموات دفن می‌شوند. در سال ۹۵ کمیسیون بهداشتی به دستور دادستانی شهرستان تشکیل می‌شود و براساس این تصمیم این کمیسیون، دفن اموات در این دو امامزاده ممنوع می‌شود. اما اوقاف به کار خود ادامه می‌دهد.

 

ویدئوهای زیر دو قسمت از یک مستند تولید شده در سبزوار درباره دفن اموات در بقاع متبرکه این شهرستان است. 

 

در این مصوبه آمده است: «با عنایت به گزارش نمایندگان شهرداری، شورای اسلامی شهر و مرکز بهداشت سبزوار در خصوص مشکلات بهداشتی ناشی از دفن اموات در امامزاده‌ها و اماکن مذهبی و اینکه مسئولیت دفن اموات صرفا در شرح وظایف شهرداری‌های است، مقرر شد که از دی ماه سال جاری (سال ۹۵) به هیچ عنوان دفن اموات در اماکن مذکور انجام نگیرد.»

 

 

این مصوبات را فرمانداری سبزوار به معاون سیاسی اجتماعی این شهرستان ابلاغ کرده و از سوی وی به مسئولان مربوطه ابلاغ شده است.

وی اشاره می‌کند که مسئولان می‌گویند قوانین مرتبط با دفن اموات، مربوط به آرامستان‌ها است و ادامه می‌دهد: براساس قوانین، دفن اموات در امامزاده‌ها دو شرط دارد؛ اولا اینکه تحت نظارت شهرداری‌ها باشد و دیگر اینکه تأیید اداره بهداشت شهرستان را داشته باشد.

 

این شهروند سبزواری بیان می‌کند: طبق گزارشی که در یکی از رسانه‌های سبزوار در سال ۹۸ منتشر شد، شهرداری نسبت به ماجرا و دستور دادستانی بعد از گذشت سه سال اظهار بی خبری کرده و اداره‌ بهداشت نیز حاضر به مصاحبه‌ حضوری نمی‌شود.

 

به گفته او، در سال ۹۸ دادستانی سبزوار نامه‌ای به رئیس شبکه بهداشت این شهرستان ارسال می‌کند که به مدیر اوقاف نیز رونوشت شده است. براساس این نامه دفن اموات در این دو امامزاده‌ ممنوع است و پیگرد قانونی دارد. بنر‌هایی هم از سوی دادستانی و اداره اوقاف مقابل این امامزاده‌ها درباره این موضوع نصب می‌شود، اما دفن اموات ادامه پیدا می‌کند؛ از درب پشتی امامزاده ها!

 

 

 

در گزارش‌های ویدئویی که این دانشجویان تولید کرده اند، مصاحبه با متولیان امامزاده‌ها نیز وجود دارد. براساس این مصاحبه ها، دفن اموات در کنار ضریح یکی از امامزاده‌ها به قیمت ۱۰۰ میلیون تومان و در صحن همان امامزاده با قیمت ۲۳ میلیون تومان امکان پذیر است و در امامزاده‌ای دیگر هزینه قبر هشت میلیون تومان است.

 

این شهروند سبزواری می‌گوید: مبلغ دریافتی دفن اموات در این امامزاده‌ها چندین برابر از مبلغ نذورات مردمی است که در غبارروبی‌های ضریح مقدس امامزاده جمع آوری می‌شود.

 

حجت‌الاسلام مهدویخواه، مدیر اوقاف و امور خیریه سبزوار در یک گفتگوی اینستاگرامی توضیحاتی درباره این موضوع ارائه داده است. براساس توضیحات وی در سطح شهر سبزوار، سه بقعه متبرکه وجود دارد و در سال ۹۹ کل تعدادی افرادی که در بقاع سطح شهر دفن شده اند، کمتر از ۴۰ نفر بوده است.

 

به گفته مهدویخواه از سال ۸۸ پیش فروش قبور در امامزاده‌ها صورت نگرفته است و فرد کرونایی هم در این بقاع دفن نشده است. یک مورد با مشکل حاد تنفسی بوده که برای احتیاط، پروتکل‌های مرتبط با کرونا را در دفن وی رعایت کردیم.

با توجه به اینکه فروش قبور در سال‌های گذشته صورت گرفته، دستورات و مصوبات قانونی ابلاغ شده، برای اداره اوقاف همراه با هزینه‌هایی از جمله بازگرداندن مبلغ به خانواده‌های اموات است. این مساله می‌تواند باعث سرباز زدن مسئولان از پیروی از قوانین و مصوبات باشد. خبرگزاری دانشجو پاسخ اداره اوقاف درباره این موضوع را پیگیری خواهد کرد.