هیأت ایرانی در ارتباط با هواپیمای اوکراینی راهی کی‌یف می‌شود

 به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، هیأت جمهوری اسلامی ایران به سرپرستی «محسن بهاروند» معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه به منظور گفتگو با مقامات اوکراینی در خصوص موضوع سقوط هواپیمای اوکراینی فردا (چهارشنبه) سفری دو روزه به کی‌یف خواهد داشت.

هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ خطوط هوایی اوکراین که ۱۸ دی ماه سال گذشته (۱۳۹۸) از تهران عازم کی‌یف بود بر اثر خطای انسانی مورد هدف موشک قرار گرفت و ۱۷۶ سرنشین آن که اکثریت آن‌ها ایرانی بودند و بقیه اتباع اوکراین، کانادا، سوئد، انگلیس و افغانستان، جان باختند.

«محسن بهاروند» معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه روز (سه‌شنبه) ۳۱ تیرماه در گفت‌وگویی، عنوان کرده بود: هیأت ایرانی هشتم و نهم مردادماه به ریاست من با مشارکت سازمان‌های داخلی ایران از جمله سازمان هواپیمایی کشوری، دفتر حقوقی ریاست‌جمهوری، قوه قضاییه و... به اوکراین می‌روند تا با طرف مقابل مذاکره کنند.

معاون وزیر امور خارجه افزود: در این مذاکرات در مورد چارچوب‌ها، آیین کار، قانون حاکم و مشاغل کلی صحبت می‌کنیم. اگر هم در مذاکرات جلو رفتیم، چه بهتر.

در همین خصوص «دمیترو کولبا» وزیر امور خارجه اوکراین روز دوشنبه ششم مرداد ماه اعلام کرد که هیأت ایرانی روز چهارشنبه و پنج‌شنبه (هشتم و نهم مرداد ماه) برای مذاکره درباره پرداخت غرامت برای هواپیمای اوکراینی به این کشور سفر خواهد کرد.

کولبا عنوان کرد که اوکراین به نمایندگی از تمام کشور‌هایی که در این حادثه متضرر شده‌اند در مذاکرات حضور خواهد داشت.

معاون وزیر خارجه ایران همچنین در پاسخ به سؤالی درباره پرداخت خسارت به بازماندگان سانحه سقوط هواپیما نیز اظهار داشت: هیچ پیشنهادی را نه دادیم و نه گرفتیم. ولی یک معیار داریم و آن اینکه این نخستین واقعه نیست که اتفاق می‌افتد و هم در کنوانسیون‌های بین المللی مبالغی تعیین شده است و هم بحث بیمه باید انجام شود و هم عرفی در این رابطه وجود دارد؛ بنابراین چیزی که احتمالا توافق خواهیم کرد خیلی دور از عرف بین‌المللی که در این رابطه وجود دارد، نخواهد بود.

روز دوشنبه دوم تیر ماه محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگوی تلفنی با «فرانسوا فیلیپ شامپاین» وزیر خارجه کانادا به وی اطلاع داد که ایران ظرف چند روز آینده جعبه‌های سیاه هواپیمای اوکراینی را برای خوانش اطلاعات آن به فرانسه ارسال خواهد کرد. ظریف گفت که تصمیم برای ارسال جعبه‌های سیاه مدتی است اتخاذ شده و به زودی این تصمیم اجرایی خواهد شد.

وزیر خارجه ایران همچنین به همتای کانادایی خود اطلاع داد که آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای حل و فصل مسائل حقوقی و چگونگی جبران خسارات وارده به خانواده مسافرانی که در این واقعه تاسف بار جان خود را از دست داده‌اند و همین طور جبران خسارت هواپیمای اوکراینی مدت‌ها است به طرف اوکراینی اعلام شده، ولی طرف مقابل تاکنون هیأت خود برای انجام مذاکرات را معرفی نکرده است و جمهوری اسلامی ایران کماکان پیگیر موضوع می‌باشد.

گفتنی است در هفته گذشته کار خوانش جعبه‌های سیاه هواپیما در پاریس پایان یافت. روز جمعه ۲۷ تیر ماه جعبه‌های سیاه هواپیمای مسافربری بوئینگ ۷۳۷ متعلق به شرکت هواپیمایی اوکراین توسط نمایندگان سازمان هواپیمایی کشوری با حضور نماینده دادسرای نظامی به پاریس منتقل شد تا در آزمایشگاه‌های تخصصی کشور فرانسه خوانش آن آغاز شد.

هیأت متشکل از مدیران سازمان هواپیمایی کشوری و تعدادی از متخصصان ایرانی که به منظور بازخوانی جعبه‌های سیاه هواپیمای سانحه دیده اوکراینی در مرکز BEA فرانسه کار بازخوانی و تحلیل یافته‌های بازیابی شده را آغاز کرده بودند، روز پنجشنبه دوم مرداد ماه و پس از چند روز تلاش فشرده به کار خود پایان دادند.

«بهرام قاسمی» سفیر جمهوری اسلامی ایران در پاریس روز پنجشنبه دوم مرداد ماه از پایان تحلیل یافته‌های جعبه‌های سیاه هواپیمای اوکراینی خبر داد و گفت: جعبه‌های سیاه پس از خوانش در اختیار طرف ایرانی قرار دارد و طبق استاندارد‌های بین‌المللی و تخصصی متعارف، متعاقبا اقدامات لازم بعدی انجام می‌شود.

طبق مقررات سازمان بین‌المللی هوانوردی، از کشور‌های ذی‌نفع شامل آمریکا سازنده هواپیما، اوکراین مالک هواپیما، کانادا، سوئد و افغانستان به لحاظ اتباع جانباخته در این سانحه، برای خوانش جعبه‌های سیاه دعوت به عمل آمد. نمایندگان سازمان ایکائو، سازمان هواپیمایی کشوری ایران به همراه نماینده دادسرای نظامی تهران در عملیات خوانش حضور داشتند.

از دیگر سو، «یوژنی ینین» معاون وزیر خارجه اوکراین روز (جمعه) سوم مرداد ماه از اتمام فرآیند رمزگشایی از جعبه سیاه هواپیمای سانحه‌دیده اوکراینی در ایران، خبر داد و گفت: «تمام اطلاعات از دو دستگاه ضبط کننده، بازیابی و رمزگشایی شده است. علی‌رغم آسیبی که به جداره بیرونی ضبط کننده‌ها رسیده، فرایند رمزگشایی موفقیت‌آمیز بود. تحقیقات فنی بلافاصله بعد از حادثه آغاز شد و رمزگشایی [جعبه سیاه]یکی از مراحل آن است. اما نمی‌توان پیش‌بینی کرد که این تحقیقات چقدر طول می‌کشد».

در همین خصوص نیز سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه روز دوشنبه ششم مرداد ماه در نشست خبری در پاسخ به سوالی درباره خوانش جعبه‌های سیاه هواپیمای اوکراینی در فرانسه و اینکه چه تضمینی است که اطلاعات خوانده شده به رسانه‌ها درز نکند؟ عنوان کرد: کشور فرانسه تکنولوژی خوانش را در اختیار دارد و با هماهنگی انجام شده جعبه‌های سیاه به آن کشور منتقل شد و این کار با حضور کشور‌های ذینفع و به ویژه جمهوری اسلامی ایران و دولت اوکراین صورت می‌گیرد و فکر نمی‌کنم دست به چنین کاری بزنند و اطلاعات خوانده شده را از طرق غیررسمی منتشر کنند. این کار قوانین و سازوکار خاص خود را دارد و آن‌ها موظف هستند اطلاعات را استخراج و در اختیار کشور‌های ذینفع قرار دهند. این حق را ندارند که اطلاعات را در اختیار رسانه‌ها قرار دهند.

محسن بهاروند معاون وزیر خارجه ایران همچنین خاطرنشان کرد: به عنوان کشوری که این واقعه تاسف‌بار در آن اتفاق افتاده است، در این مدت، آنچه را که وظیفه ما بود مطابق مقررات بین‌المللی و همچنین مقررات ایران انجام داده‌ایم و طبق کنوانسیون شیکاگو به ترتیب جلو رفتیم. زمان سقوط از کشور‌هایی که اتباع‌شان جان‌شان را از دست دادند، دعوت کردیم در تحقیقات مشارکت داشته باشد که در این راستا میزبان هیات‌های بزرگی از همه کشور‌ها به‌ویژه از اوکراین و کانادا بودیم. هر درخواستی این هیات‌ها داشته‌اند، نسبت به آن دریغ نکرده‌ایم و به این هیات در همه جا دسترسی دادیم. در موارد خیلی زیاد از جمله سایتی که در آنجا سقوط انجام شده بود، قطعاتی از هواپیما که باقی مانده بود، اجازه دادیم بدون هیچ منعی آزمایش کنند. در مورد قربانیان این واقعه هم به بازماندگان آن‌ها برای پزشکی قانونی و دیدن آزمایشگاه‌های ما دسترسی‌های لازم داده شد.

وی یادآور شد: پس از آن هم تحقیقات توسط سازمان هواپیمایی کشوری ایران و متخصصان ادامه پیدا کرد، اما چند مسئله فنی وجود داشت؛ یکی، تلاش برای خوانش جعبه سیاه هواپیما بود که می‌خواستیم به بهترین وجه و توسط سازمان‌های صلاحیت‌دار جهان به شکل استاندارد انجام شود. در این مورد، اوکراین ابتدا مدعی بود که توان خوانش جعبه سیاه را دارد، ولی بعداً متوجه شدیم که آن‌ها ممکن است تجهیزات کافی نداشته باشند. در این زمینه نماینده ایران در ایکائو (سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی)، جلساتی با این شرکت‌ها داشت. همچنین سازمان هواپیمایی کشوری به شکل ویدیو کنفرانس با بقیه کشور‌ها همیشه در ارتباط بود. ما همان موقع دعوت کردیم که سریعاً خوانش جعبه سیاه را شروع و اطلاعات آن را استخراج کنند که این بحث با شیوع کرونا مواجه شد.

معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه افزود: به‌رغم دعوتی که ما کرده بودیم، کشور‌های دیگر اطلاع دادند که به دلیل شیوع کرونا نمی‌توانند برای خوانش جعبه سیاه جمع شوند. نهایتا تصمیم گرفته شد برای جلوگیری از تعلل بیشتر، جعبه سیاه هواپیما به فرانسه فرستاده شود.

وی ادامه داد: دولت فرانسه اطلاعات جعبه سیاه را از ایران به پاریس منتقل و به دفتر تحلیل و تحقیقات سوانح هواپیمایی فرانسه تحویل داد. جعبه سیاه مربوط به صدا و صوت در داخل هواپیما خوانش شده و اطلاعات مسیر پروازی و جزئیات فنی که به‌شکل گراف ضبط می‌شود، خوانش آن‌ها تمام شد.

در این مدت شاهد اظهارات سیاسی مسئولان برخی کشور‌های ذینفع بودیم که معاون وزیر خارجه ایران در این باره گفت که بعضی از این اظهارات نه تنها کمکی نمی‌کند بلکه غیرسازنده نیز هست.

آنگونه که معاون وزیر خارجه ایران خاطرنشان کرده جمهوری اسلامی ایران هیچ وقت دنبال این نبوده که چیزی از این قضیه پنهان باشد.

سفارت کشورمان در کی یف نیز اخیرا در بیانیه‌ای با بیان اینکه آمادگی طرف ایرانی برای آغاز مذاکرات از ۲۰ جولای به بعد درباره هواپیمای اوکراینی به اوکراین اعلام شده، عنوان کرد: نه موضوعی برای پنهان کردن داریم و نه دلیلی برای عدم همکاری با اوکراین. (اینجا بخوانید)

سفارت ایران در این خصوص اعلام کرد: «بر این اساس، (۸ جولای) آمادگی طرف ایرانی برای آغاز مذاکرات دو کشور از تاریخ ۲۰ جولای به بعد از سوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به سفارت اوکراین در تهران اعلام شد و اکنون ما منتظر تاریخ پیشنهادی طرف اوکراینی هستیم.»

محسن بهاروند معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران پیش از این اعلام کرده بود که اگر اتفاق غیرمترقبه‌ای رخ ندهد جعبه‌های سیاه هواپیمای اوکراینی توسط تیم هواپیمایی ایران به فرانسه منتقل و کار استخراج و خوانش اطلاعات ۳۰ تیر ۹۹ آغاز می‌شود و تیم ایرانی رهبری تحقیقات را برعهده دارد.

بهاروند همچنین در اظهارنظر دیگری درباره مقصران این حادثه خاطرنشان کرد: افرادی که در این موضوع مقصر بودند، بازداشت شدند و رسیدگی کیفری هم همزمان جلو می‌رود. به موازات بحث‌های حقوقی و فنی در مورد روشن شدن این واقعه، بحث کیفری و انضباطی و اداری آن هم جلو می‌رود و بازپرس پرونده حقوقدانی بسیار خوب، جدی و منظم است. ۶ نفر در این حادثه متهم شدند سه نفر در بازداشت هستند و سه نفر فعلا با وثیقه در بیرون زندان هستند تا روز محاکمه شان برسد.

به گفته معاون وزیر امور خارجه کیفرخواست تقریباً در حال آماده شدن است و از اطلاعات جعبه سیاه هم برای تکمیل کیفرخواست استفاده خواهد شد.

وی گفت: اطمینان می‌دهیم که تحقیقات قضایی و کیفری با جدیت در حال انجام است و به زودی محاکمه این افراد در مورد قصوری که داشته‌اند انجام می‌شود و به موقع اطلاع‌رسانی خواهد شد تا همه در جریان این موضوع قرار بگیرند. صلاحیت کیفری از آن ایران است و ایران باید این کار را انجام دهد و حتماً هم انجام خواهد شد.