حواشی نقدِ نفت نسیه

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، چندی پیش حسن روحانی از سیاستی تحت عنوان گشایش اقتصادی خبر داد، پس از آن جامعه و اقتصاد چشم‌ ‫به‫ راه مشخص شدن این گشایش اقتصادی بودند. اما با اعلام جزئیات این سیاست جامعه، بازار‌های اقتصادی و بسیاری از تحلیلگران نسبت به آن جبهه گرفتند. مخالفان طرح گشایش اقتصادی معتقدند این طرح بسیار مبهم و پیچیده بوده و نمی‌تواند اقتصاد را از بلاتکلیفی نجات دهد.

طرح گشایش اقتصادی دولت، از روز رسانه‌ای شدن به یکی از اصلی‌ترین و جنجالی‌ترین موضوعات مورد بحث تحلیلگران اقتصادی تبدیل شده است. این مسئله از همان ابتدا نظر مخالفان و موافقان برانگیخت. مخالفان معتقدند که نفت در شرایط کنونی بسیار پر ریسک بوده و این درحالی است که هیچ افق سرمایه‌ای برای افرادی که قصد سرمایه‌گذاری دارند، دیده نمی‌شود. البته نظر مخالفان تنها به پرریسک بودن نفت محدود نمی‌شود و تحلیلگران نقاط ضعف بسیاری را برای طرح دولت مطرح می‌کنند و واکنش‌های منفی نسبت به آن همچنان ادامه دارد. این درحالی است که اخیرا رئیس جمهوری نسبت به حواشی رسانه‌ای شدن این طرح و همچنین نظر مخالفان واکنش نشان داده است. حسن روحانی روز چهارشنبه در جلسه هیئت دولت به وضعیت دشوار کشور و بحران تحریم‌ها اشاره کرد و در پاسخ به مخالفان طرح دولت برای فروش نفت گفت: «دولت در حال تلاش برای کنترل نقدینگی، مقابله شدید با تحریم نفتی، ایجاد تعادل بودجه‌ای بین درآمد‌ها و هزینه‫ها و ایجاد سرمایه مطمئن برای مردم است و این مجموع مفاد طرحی است که دولت به دنبال آن است و به تصویب رسانده و در جلسه سران قوا نیز کلیات آن تصویب شده است. اگر این طرح‌ها اجرایی شوند حتما در زندگی مردم تاثیرگذار خواهد بود. ما می‫خواهیم بگوییم سکه و دلار جای سرمایه‌گذاری نیست، اما بورس و خرید نفت، جای سرمایه‌گذاری مطمئن است. دولت در بخش اقتصادی همه توان خود را به کار گرفته تا نقدینگی را کنترل کرده و با مقابله با تحریم نفتی، نفت را در چارچوبی که نهایی خواهد شد به فروش رسانده و تعادلی بین منابع و مخارج ایجاد نماید.»

وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: «درمورد کاری که دولت هفته‌ها و ماه‌ها برای آن زحمت کشیده، یک سری افراد که معلوم نیست مبانی آن‌ها برای اینکه مردم را دلسرد کنند، چیست؟ به مردم می‌گویند طرح دولت ممکن است زحمتی برای پرداخت به دولت آینده ایجاد کند و دولت می‌خواهد خود را از فشار خلاص کرده و این فشار را به دولت آینده منتقل کند که این یک حرف کاملا دروغ و بی‌اساس است.»

آغاز طرح پیش‌‫فروش نفت به مردم از یکشنبه آینده

با وجود، اما و اگر‌های بسیار، طرح گشایش اقتصادی دولت خود را برای برداشتن اولین گام آماده کرده است. آنطور که گفته می‌شود، نخستین مرحله از فروش اوراق سلف نفتی با عرضه بیش از ۵۰۰ هزار بشکه نفت یکشنبه ۲۶ مرداد ماه در تالار بورس انرژی عرضه خواهد شد. بر اساس اطلاعیه منتشر شده روی سایت کدال، روز یکشنبه ۲۶ مرداد، ۵۲۹ هزار و ۳۱۲ بشکه نفت خام سنگین ایران عرضه خواهد شد. قیمت هر بشکه ۹۴۴ هزار و ۶۲۲ تومان تعیین شده است. اوراق سلف نفتی دو ساله بوده و سر رسید قرارداد ۲۶ مرداد ۱۴۰۱ است. حداقل خرید برای هر نفر در این عرضه اولیه یک بشکه و حداکثر ۲۰ هزار بشکه است. بر اساس این اطلاعیه، حداکثر ۱۰ روز کاری پس از پایان دوره عرضه اولیه معاملات ثانویه این اوراق آغاز می‌شود. ساعت معاملات ثانویه نیز از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۲:۳۰ دقیقه روز‌های کاری بازار سرمایه تعیین شده است.

این طرح نامشخص است

برخی از تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که پیش فروش نفت خام که یک سرمایه ملی است، گشایش خاصی برای معیشت مردم نخواهد داشت. هوشیار رستمی، کارشناس اقتصادی با اشاره به طرح دولت و تاثیر آن در اقتصاد به «ابتکار» گفت: در ابتدا هنگامی که صحبت از طرح گشایش اقتصادی به میان آمد، قرار بر این بود که اوراق سلف نفت باشد و پس از آن گفتند که ۱۸.۵ تا ۱۹ درصد سود تضمین شده دارد و بعد مشخص شد که این طرح نه اوراق است و نه سلف. اجرایی شدن این طرح اساسا با ابهام روبه‌رو است، هنوز مشخص نیست که افراد می‌توانند بشکه‌های نفت را تحویل بگیرند یا خیر؟ محل فروش آن معلوم نیست و هدف نهایی این طرح نامشخص است.

این کارشناس اقتصادی در ادامه صحبت‌ها به میزان اعتماد عمومی برای اجرا شدن چنین طرح‌هایی اشاره کرد و گفت: در ابتدا بحث اصلی این بود که نفت را به مردم بدهند و پس از مدتی آن را به قیمت روز از افراد خریداری کنند. دولت باید توجه داشته باشد که اینگونه طرح‌ها نیاز به اعتماد عمومی دارد، مسئله‌ای که در ایران رتبه بسیار پایینی داشته و من بعید می‌دانم سرمایه‌گذاران دلار و یا یورویی که دارند را در اختیار دولت قرار بدهند و در مقابل کاغذی را دریافت کنند تنها به امید اینکه اگر نفت و یا دلار گران شد آن سودی را به جیب بزنند.

وی با اشاره به رفتار سرمایه‌گذاران برای حفظ ارزش سرمایه‌های‌شان ادامه داد: اگر تصمیم و هدف اصلی این است که دلار و یورو از اقتصاد جمع‌آوری شود پیش از هر کاری باید بازار را مدیریت کرد. اکنون مقداری دلار و یورو نزد مردم است، برخی از این افراد سفته‌بازانی هستند که برای کسب سود ارز را خرید و فروش می‌کنند. اما بخش عمده‌ای از دلار و یورو در دست افراد جامعه است. شهروندانی که اقدام به خرید ارز کرده‌اند تا ارزش پول‌شان را حفظ کنند. این رفتار بسیار صحیح بوده و طبیعی است که افراد برای حفظ مالشان به بازار‌هایی همچون ارز یا طلا ورود پیدا کنند.

این کارشناس اقتصادی اظهار کرد: ما باید بدانیم که اگر ارز در دست افراد با اینگونه سیاست‌ها جمع‌آوری شود به سمت بانک مرکزی خواهد رفت. بانک مرکزی نیز در مقابل این ارز دولت ریال می‌دهد و در این میان ریالی خلق می‌شود و پایه پولی روند افزایشی به خود می‌بیند. حال پس از طی شدن مسیر، برای کنترل بازار این ارز به مردم فروخته می-شود. به عبارتی دیگر ارزی که امروز در جیب برخی از افراد است سه ماه دیگر به جیب عده‌ای دیگر از مردم می‌رود. قطعا ما با این روند پس از مدتی مشکل عرضه دلار را خواهیم داشت و در این میان تنها یک حجم ریال برای دولت خلق شده است.

وی افزود: متاسفانه این طرح گشایشی را ایجاد نخواهد شد. همانطور که دولت‌های قبلی میراث ویرانگر اقتصادی زیادی از خود به جای گذاشتند اینگونه طرح‌ها هم میراثی برای دولت‌های بعدی خواهد بود.

رستمی با اشاره به راهکار حل مشکلات اقتصادی گفت: من بار‌ها گفته‫ام اساسا مشکلات اقتصادی کشور اوراق، سلف، نفت و دلار نیست، مشکل ما سیاست خارجه است و تا زمانی که این مسئله سامان نگیرد، مشکلات اقتصادی ما حل نخواهد شد.

منبع: ابتکار