یک کارشناس مسائل بینالملل گفت: در این بین ارتباط معناداری بین افتتاح دفتر ایروان در تل آویو و وارد شدن روابط ایروان و تل آویو در یک فاز جدید است. در گذشته اسرائیل در آذربایجان نفوذ پیدا کرده است و آنجا هم نقشهای آشکار و پنهانی دارد.
گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، زهرا مهران راد؛ تنش و درگیریها میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان، بار دیگر آغاز شده و نگرانیهای گستردهای پیرامون تبدیل دور جدید تنشها به یک جنگ گسترده افزایش یافته است. جمهوری آذربایجان روز یکشنبه ۲۷ سپتامبر پس از هدف قرار گرفتن و سرنگونی دو بالگرد نظامیاش در ارتفاعات قرهباغ، این منطقه را زیر آتش سنگین توپخانه و سامانههای موشکی خود قرار داد.
کشته شدن ۱۶ نیروی قره باغ در درگیریهای صبح امروز، خبر از آن میدهد که اوضاع به سمت پیچیدهتر شدن میرود. حالا بیم آن میرود که به شکل جدی و فراگیر، یک بار دیگر آتش جنگ بین ارمنستان و آذربایجان برافروخته شود، چون ایروان و باکو این بار و در دومین درگیری سال ۲۰۲۰ میلادی، جدیتر از قبل، به رویارویی برخاستهاند.
جمهوریهای آذربایجان و ارمنستان، دو جمهوری استقلال یافته از اتحاد جماهیر شوروی از سال ۱۹۹۲ به دنبال تصرف منطقه قرهباغ کوهستانی توسط ارمنستان و اعلام خودمختاری این منطقه وارد درگیری نظامی شدند و تاکنون تلاشها برای حل مناقشه قرهباغ در قالب گروه میانجی مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا بینتیجه بوده است.
در پی بروز درگیری نظامی بین دو کشور جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در گفت وگوی تلفنی جداگانه با جیحون بایراموف وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان و زهراب مناتسکانیان وزیر امور خارجه ارمنستان ضمن اطلاع از آخرین وضع و شرایط میدانی و همچنین ابراز نگرانی از شرایط به وجود آمده، دوطرف را به خویشتنداری، آتش بس و پایان فوری خصومتها و همچنین آغاز مذاکره در چارچوب حقوق و قوانین بین المللی دعوت کرد.
وزیر امور خارجه کشورمان همچنین آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای استفاده از تمام ظرفیتهای خود به منظور برقراری آتش بس، آغاز گفتگو و استقرار صلح و آرامش را به دو طرف اعلام کرد.
در این باره برآن شدیم تا با ابوالفضل ظهرهوند، سفیر سابق ایران در افغانستان و کارشناس مسائل آسیای مرکزی در مورد این ناآرامی ها و نقش رژیم صهیونیستی در این موضوع به گفتگو بپردازیم.
وی درباره ناآرامی ها در قرهباغ گفت: در حوادث رخ داده هم طرف ارمنی و هم طرف آذربایجانی با عبرت گرفتن از تجارب گذشته به خوبی واقفند که مسئله قرهباغ راه حل نظامی ندارد و جمهوری اسلامی هم به دلیل برخورداری از روابط صمیمی با هر دو کشور و نقشی که همواره در کاهش تنش بین آذربایجان و ارمنستان داشته است به دنبال حل این موضوع از طریق گفتگوست.
ارتباط معنادار بین افتتاح دفتر ایروان در تل آویو و ناآرامی های قره باغ وی با تاکید بر اینکه مسئله که در قره باغ و درگیری بین ارمنستان و آذربایجان موضوع بسیار پیچیدهای است که فقط دیپلماسی در این مسیر راهگشا خواهد بود، گفت: در این بین ارتباط معناداری بین افتتاح دفتر ایروان (ارمنستان) در تل آویو و وارد شدن روابط ایروان و تل آویو در یک فاز جدید است.
ظهرهوند ادامه داد: البته در گذشته اسرائیل در آذربایجان نفوذ پیدا کرده است و آنجا نقشهای آشکار و پنهانی دارد و الان این اتفاقات و این جریانات نقش اسرائیل را به عنوان یک متغیر موثر پررنگ میکند. در گذشته اسرائیل در آذربایجان نفوذ پیدا کرده و آنجا نقشهای آشکار و پنهانی دارد و الان درگیری بین آذربایجان و ارمنستان نقش اسرائیل را به عنوان یک متغیر موثر پررنگتر میکند.
وی با اشاره به تعرض روزهای اخیر آذربایجان و ارمنستان در مرزهای جدید به یکدیگر گفت: همین تعرض در مرزهای جدید دو کشور به یکدیگر نشان دهنده نقش اسرائیل در این پروسه است و تاثیرات این اتفاقات را باید در منطقه قفقاز دید.
این کارشناس مسائل آسیای مرکزی افزود: منطقه قفقاز بسیار حساس است و اگر اتفاقات در این منطقه جغرافیایی به همین صورت ادامه یابد شرایطی را پدید خواهد آورد که ایروان و باکو هیچگاه در گذشته با آن مواجه نبودند. براین اساس فرضیه نقش آفرینی اسرائیل بسیار مهم است و ارتباط واضحی بین تحولات و درگیریهای اخیر بین آذربایجان و ارمنستان و نقش آفرینی اسرائیل وجود دارد.
وی با اشاره به حضور تنش آفرین رژیم صهیونیستی در منطقه یادآور شد: چیزی که همواره در دستور کار این رژیم وجود دارد شعار نیل تا فرات است که الان به شعار نیل تا جیحون تبدیل شده است یعنی شرارت اسرائیل گستره وسیعی از منطقه ما را دنبال میکند.
این کارشناس مسائل آسیای مرکزی با اشاره به تقسیم وظیفه آمریکا و اسرائیل در این منطقه در جهت تغییر وضعیت ژئوپلتیک گفت: این تغییر وضعیت موضوعی است که قفقاز و آسیای میانه را در برمی گیرد و موضوعی است که اسرائیل به دلیل برخورداری از ظرفیتهای امنیتی و جاسوسی میتواند درباره آن ماموریتهای لازم را برای آمریکا در منطقه اجرا کند.
ایران و روسیه دو مولفه تاثیرگذار در منطقه وی با تاکید بر اینکه اسرائیل و آمریکا به طور مستقیم و غیرمستقیم تهدیدی علیه جمهوری اسلامی، روسیه و کل منطقه به حساب میروند، گفت: از زاویه دیگر ایران و روسیه دو مولفه تاثیرگذار در منطقه هستند و جمهوری اسلامی به دلایل مختلف از جمله ارتباطات عمیق ژئوپلتیکی و نقشی که کشورمان در گذشته در موضوع قره باغ داشته است و اعتمادی که طرفین به ایران دارند میتواند نقش میانجیگری را به خوبی ایفا کند.
رژیم صهیونیستی مثل سایه، روند تصاعدی بحران در آسیای مرکزی را مدیریت میکند ظهرهوند با تاکید بر اینکه موضوع میانجی گری مسئله سادهای نیست، گفت: به عنوان مثال شب گذشته ترکیه اعلام جانب داری از آذربایجان کرده است اگر چنین بازیگرانی به داستان اضافه شوند تصاعد بحران در منطقه افزایش خواهد یافت البته جانب داری زمانی مفهوم پیدا میکند که کشورها منافعی در آن اتفاق داشته باشند الان رژیم صهیونیستی مثل سایه اتفاقات و تصاعد بحران را مدیریت میکند و این حکایت از شرارت این رژیم منحوس است.
ترکیه با جانبداری از آذربایجان تعادل امنیتی منطقه را هدف گرفته است وی ادامه داد: وقتی متغیری مثل ترکیه با تعریف پانترکیسم کنار آذربایجان قرار میگیرد مشکلاتی را به وجود میآورد که اساسا تعادل امنیتی منطقه را هدف قرار میدهد و براین اساس باید کشورهایی در این موضوع نقش میانجی گری را بازی کنند که مورد اعتماد طرفین باشند و قطعا ایران و حتی روسیه گزینههای مناسبی برای ایفای نقش میانجیگری هستند.
این کارشناس مسائل آسیای مرکزی ادامه داد: عمق تاریخی اشتراکات مختلف از جمله مسائل مذهبی و فرهنگی جمهوری اسلامی با دو کشور مانع جانبداری ایران از هر کدام از طرفین درگیر میشود گذشته از این جمهوری اسلامی منافع خاصی را در منطقه قفقاز برای خود تعریف نمیکند و براین اساس اصالتهای تاریخی فرهنگی ایران در منطقه نقش این کشور را در ثبات سازی و ایجاد امنیت پررنگ میکند.
وی افزود: بر این اساس طرف ارمنی، قره باغی و آذربایجانی ایران را بخشی از هویت خود میداند و این در حالی است که اگر شما سفری به منطقه قره باغ داشته باشید آنجا کاملا حاکمیت فرهنگ، اصالت و مناسبات ایرانی را به چشم خواهید دید از این گذشته ارمنیها نیز جو باشندگان قدیمی حوزه سرزمینی ایرانی هستند و روابط ما با این کشور نیز به دوره هخامنشیان برمی گردد.
برخورداری ایران از جایگاه میانجی گرایانه در حل بحران قرهباغ ظهرهوند تصریح کرد: از سوی دیگر مردم آذربایجان نیز از جوانب مختلف به ما نزدیکند و به لحاظ مذهبی شیعه اثنی عشری هستند ترکهای آذری نیز پاره تن ایران بوده و بخشی از شناسنامه هویتی ما هستند و لذا به دلیل همین شرایط ژئوپلتیک ایران از جایگاه و وزن میانجی گرایانه برخوردار است این در حالی است که هر کشوری نمیتواند خود را به عنوان میانجی معرفی کند، چون باید مورد اعتماد طرفین درگیر باشد و هیچ کدام از کشورهای منطقه مانند ایران تا این حد از فاکتورهای مورد نیاز برای میانجی گری برخوردار نیستند.
اسرائیل و آمریکا به دنبال مرز بندی در منطقه در عصر فروپاشی مرزها این کارشناس مسائل آسیای مرکزی با تاکید بر اینکه مدیریت بحران در این منطقه باید به گونهای پیش رود که در بلند مدت مرز بین آذربایجان، ارمنستان، گرجستان و شمال قفقاز برداشته شود، گفت: این در حالی است که رژیم صهیونیستی به شدت به دنبال مرزبندی بین این کشورهاست.
آمریکا و اسرائیل دنبال تجزیه و تکه تکه شدن منطقه هستند و دلیل این اقدام نیز آن است که هر چه نقشهای ژئوپلتیک در این منطقه کوچکتر و با مرزبندی پررنگتر انجام شود اهداف بلند مدت امپریالیسمی امکان مدیریت بیشتر مییابد
ظهره وند در پایان خاطر نشان کرد:: اساسا آمریکا و اسرائیل دنبال تجزیه و تکه تکه شدن منطقه هستند و دلیل این اقدام نیز آن است که هر چه نقشهای ژئوپلتیک در این منطقه کوچکتر و با مرزبندی پررنگتر انجام شود اهداف بلند مدت امپریالیسمی امکان مدیریت بیشتر مییابد از این رو اسرائیل و آمریکا به دنبال تجزیه افغانستان، عراق، سوریه و حتی ایران هستند، چون اساسا منطقه متکثرتر اختلافات قومی بیشتر به دنبال خواهد داشت و منافع آنها را نیز تامین میکند آن هم در عصری که همه مرزها در حال فروپاشی است و عصر یکپارچگی جهان نام گرفته است اسرائیل و آمریکا به دنبال مرزبندی در منطقه ما هستند. گفتمانی که به سمت روابط ارباب رعیتی برود و اتکای به ارباب استقلال رعیت را زیر سوال ببرد.