بزرگترین سیاره منظومه شمسی با کوتاهترین روز را بیشتر بشناسید / مشتری از زمان گالیله تا امروز زیرذره‌بین کاوشگران

به گزارش خبرنگار فناوری خبرگزاری دانشجو؛ جوپیتر، مشتری یا هرمز پنجمین و بزرگ‌ترین سیاره منظومه شمسی است که سابقه طولانی در تاریخ بررسی منظومه شمسی دارد، واز زمان گالیله مورد توجه قرار گرفته است.

هیچ فضاپیمایی مشتری را از نزدیک بررسی نکرده است. درحال حاضر نیز فضاپیمای «جونو» ناسا در حال مطالعه این سیاره از مدار است. دانشمندان همچنین برای بررسی منظم مشتری از تلسکوپ فضایی هابل و تلسکوپ‌های زمینی در مدار زمین استفاده می‌کنند.

پیونر۱۰ اولین فضاپیما و بعد از آن پیونر۱۱، ویجر۱و۲ از کنار مشتری عبور کردند. ماموریت گالیله ناسا اولین ماموریت برای گشتن به دور مشتری و فرستادن کاوشگر به ابر‌های طوفانی این سیاره بود. دو ماموریت جدید در دست انجام هستند تا مطالعات دقیق‌تری را روی ماه‌های مشتری انجام دهند. یکی از آن‌ها ماموریت «Europa Clipper» ناسا و دیگری ماموریت «JUpiter ICy Moons Explorer» آژانس فضایی اروپاست.

اندازه و فاصله
مشتری با شعاع ۶۹۹۱۱ کیلومتر ۱۱ برابر زمین است. اگر زمین به اندازه یک پنج سنتی، مشتری تقریباً به اندازه یک توپ بسکتبال است. فاصله میانگین مشتری از خورشید ۷۷۸ میلیون کیلومتر یا ۵.۲ واحد نجومی (AU) است. از این فاصله، ۴۳ دقیقه طول می‌کشد تا نور خورشید به مشتری برسد.

مدار و چرخش
مشتری در منظومه شمسی کوتاه‌ترین روز را دارد. یک روز در مشتری فقط حدود ۱۰ ساعت طول می‌کشد و هر سال در این سیاره به اندازه ۱۲ سال زمینی است. خط استوا با توجه به مسیر مداری سیاره به دور خورشید فقط ۳ درجه منحرف می‌شود این بدان معناست که مشتری تقریباً به صورت عمود می‌چرخد و فصول مختلف ندارد.

ساختار
ترکیب مشتری شبیه خورشید و بیشتر از هیدروژن و هلیوم است. در اعماق جو، فشار و دما افزایش می‌یابد تا حدی که گاز هیدروژن را به مایع فشرده می‌کند. همین موضوع باعث شده تا مشتری بزرگ‌ترین اقیانوس را در منظومه شمسی داشته باشد که به جای آب هیدروژن مایع دارد. هنوز مشخص نیست که در اعماق مشتری هسته مرکزی جامد وجود دارد یا هسته آن ممکن است شبیه سوپی غلیظ، فوق‌العاده گرم و متراکم باشد. این هسته می‌تواند دمایی به اندازه ۵۰۰۰۰ درجه سیلسیوس داشته باشد که بیشتر از مواد معدنی آهنی و سیلیکات ساخته شده است.

شکل‌گیری
مشتری نیز مانند دیگر سیارات در زمان شکل‌گیری منظومه شمسی حدود ۴.۵ میلیارد سال پیش با چرخش گردوغبار به یک غول گازی تبدیل شد. این سیاره بیش از دو برابر همه مواد دیگر اجسام منظومه شمسی جرم دارد.

اتمسفر
این سیاره گازی احتمالاً سه لایه ابر دارد. ابر بالایی احتمالاً از یخ آمونیاکی، لایه میانی احتمالاً از بلور‌های هیدروسولفید آمونیوم و داخلی‌ترین لایه نیز ممکن است از یخ آب و بخار ساخته شده باشند. رنگ‌های واضحی که در نوار‌های ضخیم در سراسر مشتری مشاهده می‌کنیم ممکن است توده‌هایی از گاز‌های گوگرد دار و فسفر باشد که از فضای گرم‌تر داخل کره بالا می‌آیند.

چرخش سریع مشتری جریان‌های شدیدی ایجاد می‌کند و باعث ایجاد لکه‌های تیره و روشن می‌شود. بدون سطح جامد برای کند کردن آن‌ها، لکه‌های مشتری می‌توانند برای سال‌ها باقی بمانند. لکه سرخ بزرگ، بیضی چرخشی از ابر‌ها که دو برابر زمین است، بیش از ۳۰۰ سال است در این سیاره غول پیکر مشاهده شده. میدان مغناطیسی عظیم مشتری ۱۶ تا ۵۴ برابر قدرت زمین است. میدان مغناطیسی مشتری باعث ایجاد برخی از دیدنی‌ترین شفق‌های منظومه شمسی در قطب‌های سیاره می‌شود.

حلقه
حلقه‌‌های مشتری که در سال ۱۹۷۹ توسط فضاپیمای ویجر۱ ناسا کشف شد، غافلگیرکننده بودند، زیرا آن‌ها از ذرات کوچک و تاریکی تشکیل شده‌اند و دیدن آن‌ها به جز در نور خورشید دشوار است. داده‌های حاصل از فضاپیمای گالیله نشان می‌دهد که سیستم حلقه‌ای مشتری ممکن است در اثر شهاب‌سنگ تشکیل شده باشند.

قمر
مشتری با چهار قمر بزرگ و بسیاری از قمر‌های کوچکتر نوعی منظومه شمسی کوچک را تشکیل می‌دهد. این سیاره ۵۳ قمر تأیید شده و ۲۶ قمر موقت دارد. چهار قمر بزرگ مشتری «آیو»، «اروپا»، «گانیمد» و «کالیستو» نام دارند که توسط گالیله در سال ۱۶۱۰ کشف شدند.

امکان حیات
محیط مشتری احتمالاً برای زندگی مساعد نیست. دما، فشار‌ها و مواد این کره به احتمال زیاد برای سازگاری زیستی، بسیار شدید و فرار هستند. اگرچه سیاره مشتری مکانی بعید برای وجود موجودات زنده است، اما در مورد بسیاری از قمر‌های آن چنین نیست.

این سیاره را از نزدیک ببینید
سایت ناسا solarsystem.nasa.gov برای علاقه‌مندان به نجوم سیستم سه‌بعدی را طراحی کرده که از طریق آن شما می‌توانید سیاره مشتری را بصورت سه بعدی مشاهده کنید.