همسایه‌های زمین| عطارد
به گزارش خبرنگار فناوری خبرگزاری دانشجو؛ عطارد، تیر یا مرکوری (Mercury) کوچک‌ترین و نزدیکترین سیاره در سیستم خورشیدی ماست. عطارد تنها کمی بزرگ‌تر از قمر زمین است. در سطح این سیاره خورشید سه برابر آنچه ما از زمین می‌بینیم دیده می‌شود و نور خورشید درخشان‌تر بر این سیاره می‌تابد. برخلاف نزدیک بودن به خورشید، عطارد گرم‌ترین سیاره منظومه شمسی نیست، اما با احتساب گردش ۸۸ روزه زمینی به دور خورشید، سریع‌ترین سیاره در این منظومه به حساب می‌آید. نام این سیاره از مرکوری، سریع‌ترین خدای روم باستان گرفته شده است.
اندازه و فاصله
عطارد با شعاع ۲۴۴۰ کیلومتری، کمی بیشتر از 1.3 عرض زمین است. اگر زمین را یک پنج سنتی در نظر بگیریم، عطارد به اندازه یک زغال‌اخته است. بطور میانگین این سیاره ۵۸ میلیون کیلومتر یا ۰.۳۹ واحد نجومی از خورشید فاصله دارد. یک واحد نجومی (AU) فاصله بین زمین و خورشید است؛ با این مقیاس تنها ۳.۲ دقیقه طول می‌کشد تا از عطارد به خورشید بروید.
مدار و چرخش
عطارد بسیار عجیب است، مدار تخم‌مرغی شکل آن می‌تواند سیاره را در فاصله نزدیک ۴۷ میلیون کیلومتری یا فاصله بسیار دور ۷۰ میلیون کیلومتری از خورشید قرار دهد. سرعت این سیاره به دور خورشید در هر ۸۸ روز، بسیار سریع‌تر از دیگر سیارات و تقریبا ۴۷ کیلومتر بر ثانیه است.
عطارد به آرامی در محور خود می‌چرخد و هر ۵۹ روز زمینی یک چرخش کامل انجام می‌دهد. اما وقتی این سیاره با سریع‌ترین سرعت خود در مدار بیضوی دور خورشید می‌چرخد، هر چرخش آن با طلوع و غروب خورشید همراه نیست. به نظر می‌رسد خورشید صبح، برای مدت کوتاهی طلوع کرده و غروب می‌کند؛ سپس مجددا در قسمت‌های دیگر سیاره طلوع می‌کند. همین اتفاق در هنگام غروب بطور معکوس برای سطوح مختلف سیاره اتفاق می‌افتد. یک روز شمسی عطارد معادل ۱۷۶ روز زمین است.
محور چرخش عطارد نسبت به صفحه مداری خود به دور خورشید فقط ۲ درجه متمایل است. این بدان معناست که سیاره تقریباً قائم می‌چرخد و بنابراین تنوع فصلی را مانند بسیاری دیگر از سیارات تجربه نمی‌کند.
ساختار
عطارد دومین سیاره چگال بعد از زمین است. این سیاره یک هسته فلزی بزرگ به شعاع ۲۰۷۴ کیلومتر، حدود ۸۵ درصد شعاع خود سیاره، دارد. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد بخشی از این هسته بصورت مذاب یا مایع است پوسته خارجی عطارد در مقایسه با پوسته خارجی زمین (پوسته و گوشته) تنها ۴۰۰ کیلومتر ضخامت دارد.
شکل گیری
عطارد حدود ۴.۵ میلیارد سال پیش، وقتی که گرانش، گاز و گرد و غبار را در این سیاره کوچک کنار هم قرار می‌داد، در نزدیکترین مکان به خورشید تشکیل شده است. عطارد مانند دیگر سیارات خاکی دارای یک هسته مرکزی، یک گوشته و پوسته جامد است.
سطح
سطح عطارد به قمر زمین شباهت دارد و بر اثر اصابت شهاب‌سنگ‌ها و ستاره‌های دنباله‌دار آسیب دیده است. دهانه‌ها و ویژگی‌های عطارد بعد از فوت هنرمندان، موسیقیدانان یا نویسنده‌ها از جمله نویسنده کودک دکتر سئوس به نام آن‌ها، نامگذاری می‌شوند.
حوضه‌های بسیار بزرگ مانند کالوریس با قطر ۱۵۵۰ کیلومتر و راچمانینوف با قطر ۳۰۶ کیلومتر در اثر برخورد سیارک‌ها بر سطح سیاره در اوایل تاریخ منظومه شمسی ایجاد شده‌اند. در حالیکه مناطق وسیع همواری در این سیاره دیده می‌شود، صخره‌هایی نیز وجود دارد که صد‌ها مایل طول داشته و ارتفاعشان به یک مایل هم می‌رسد. ارتفاع این صخره‌ها با تغییر دما در سطح سیاره طی میلیارد‌ها سال افزایش پیدا کرده است.
بیشتر سطح عطارد به رنگ طوسی و قهوه‌ای با چشم انسان دیده می‌شود. رگه‌های روشنی روی سطح این سیاره به چشم می‌خورد که به آن‌ها «دهانه‌های شعاعی» گفته می‌شود. این دهانه‌ها با برخورد‌های شهاب سنگ‌ها یا ستاره‌ها صورت گرفته و میزان زیادی انرژی آزاد می‌کند که درنهایت باعث ایجاد دهانه و خورد شدن مقدار زیادی سنگ می‌شود. بعضی از این مواد خورد شده از دهانه به سطوح دیگر پرتاب شده و شعاع‌هایی را شکل می‌دهند.
ذرات ریز خورد شده بازتاب بیشتری نسبت به قطعات بزرگ دارند، بنابراین شعاع‌ها روشن‌تر به نظر می‌رسند. محیط فضایی مانند آثار گرد و غبار و ذرات خورشید و باد باعث می‌شوند که شعاع‌ها با گذشت زمان تاریک شوند.
سرما و گرما در سطح این سیاره بسیار شدید است. طی روز دمای سطح عطارد می‌تواند به ۸۰۰ درجه فارنهایت (۴۳۰ درجه سیلسیوس) برسد. بعلت اینکه این سیاره هیچ اتمسفر یا لایه‌ای برای حفظ گرما ندارد، دمای آن در شب می‌تواند به منفی ۲۹۰ درجه فارنهایت (منفی ۱۸۰ درجه سیلسیوس) کاهش یابد.
در قطب‌های شمال و جنوب عطارد، در دهانه‌های عمیق آن ممکن است آب یخ زده وجود داشته باشد. اگر این مناطق سایه دائمی داشته باشند به اندازه کافی سرد بوده و می‌توانند یخ را با وجود دمای بالا در قسمت‌های رو به خورشید، حفظ کنند.
اتمسفر و مگنتوسفر
به جای وجود جو، عطارد یک اگزوسفر نازک دارد که از اتم‌های منفجر شده سطح توسط باد‌های خورشید و اصابت شهاب‌سنگ‌ها ایجاد شده است. اگزوسفر عطارد بیشتر از اکسیژن، سدیم، هیدروژن، هلیوم و پتاسیم تشکیل شده است.
میدان مغناطیسی عطارد نسبت به استوای سیاره متعادل می‌شود. اگرچه میدان مغناطیسی این سیاره یک درصد زمین است، اما این میدان با باد‌های خورشیدی برهمکنش کرده و بعضا گردباد‌های مغناطیسی شدیدی ایجاد می‌کند که پلاسمای گرم خورشید را به سطح سیاره منتقل می‌کند.
قمر و شرایط حیات
عطارد هیچ قمری ندارد. شرایط محیطی این سیاره با اطلاعات بدست آمده تا به امروز برای زندگی مساعد نیست. دما و تشعشعات خورشیدی که از ویژگی‌های بارز این سیاره هستند، شدیدتر از چیزی است که موجود زنده‌ای بتواند با آن سازگاری پیدا کند.
این سیاره را از نزدیک ببینید
سایت ناسا برای علاقه‌مندان به نجوم سیستم سه‌بعدی را طراحی کرده که از طریق آن شما می‌توانید سیاره عطارد را بصورت سه‌بعدی مشاهده کنید. همچنین این سایت (https://solarsystem.nasa.gov) برای شما امکاناتی درباره اطلاع از فاصله لحظه‌ای عطارد از خورشید، مدت زمانی که سیاره رو به خورشید است و غیره را بصورت سه‌بعدی فراهم کرده است.
ارسال نظرات