تخت گاز نقدینگی

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، رشد چشمگیر نقدینگی که موجب افزایش ۹۰ درصدی سپرده‌های جاری شده است، چه پیام و تبعات اقتصادی دارد؟

تازه‌ترین آمار‌های منتشر شده توسط بانک مرکزی نشان می‌دهد که در شش ماه امسال، پایه پولی به عنوان یک متغیر مهم در رشد قیمت‌ها تا حد زیادی کنترل شده، اما نقدینگی همچنان فعال باقی مانده است. از سوی دیگر همزمان با افزایش نرخ تورم نقطه‌ای از حدود ۲۰ درصد در فروردین تا ۳۴.۵ درصد در شهریور، سپرده‌های دیداری (جاری) حدود ۹۰ درصد و سپرده‌های غیر دیداری (پس انداز) حدود ۲۸ درصد رشد کرده اند که از آمادگی نقدینگی برای جابه جایی بین بازار‌های مختلف خبر می‌دهد.

سرعت رشد پایه پولی کاهش یافت
پایه پولی و نقدینگی دو موتور مرتبط با ایجاد تورم هستند. با این حال، گزارش بانک مرکزی حاکی از آن است که در شش ماه امسال، سرعت رشد پایه پولی کاسته شده است. پایه پولی به طور خلاصه به دارایی‌های بانک مرکزی (بدهی بانک مرکزی: حجم اسکناس و مسکوک در جریان و سپرده بانک‌ها نزد بانک مرکزی) گفته می‌شود که با رشد چند برابری در شبکه بانکی، زمینه ایجاد نقدینگی در جامعه را فراهم می‌کند. بر این اساس، اگر چه در بازه زمانی شهریور ۹۸ تا شهریور ۹۹، پایه پولی با رشد ۲۶.۱ درصدی مواجه شده، اما این رقم برای شش ماه امسال حدود ۵.۴ درصد ثبت شده است. به این ترتیب حجم نقدینگی به ۲۸۹۶ هزار میلیارد تومان رسیده است.

نقدینگی همچنان می‌تازد
داده‌های بانک مرکزی، اما در بخشی دیگر بیانگر این است که دومین موتور تورم یعنی نقدینگی همچنان روشن و فعال به کار خود ادامه می‌دهد. اگر چه بخشی از نقدینگی بر اثر انتشار پول توسط بانک مرکزی ایجاد می‌شود، اما مهم‌ترین و بزرگ‌ترین بخش آن مربوط به اعطای تسهیلات و اعتبار بانک‌ها به وام گیرندگان است همان چیزی که از آن به عنوان خلق پول بانکی یاد می‌شود. اگر این تسهیلات در نهاد تولید به کارگرفته شود، رشد و تبعات مثبت و در غیر این صورت تبعات منفی را به همراه خواهد داشت. با این وصف، گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد که نرخ رشد نقدینگی از شهریور ۹۸ تا شهریور ۹۹، ۳۶.۲ درصد و در شش ماه امسال ۱۷.۱ درصد بوده است. این وضعیت که نامتناسب با نرخ رشد اقتصادی کشور است (برای امسال تا منفی ۵ درصد نیز برآورد شده است)، تنها یک پیامد را به همراه خواهد داشت که همچنان تورم بالاست.

تغییر ترکیب معنادار سپرده‌های بانکی
با توجه به ثبات نرخ سود سپرده‌های بانکی در برابر تورم نقطه به نقطه فزاینده و نیز رشد تورمی بازار‌هایی نظیر طلا، سکه، ارز و بورس، آمار‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد تمایل مردم برای نگهداری وجوه نقد در حساب‌های پس انداز بانکی کاهش و به سمت حساب‌های کوتاه مدت‌تر و دیداری سوق یافته است. به این ترتیب امکان هجوم نقدینگی به بازار‌ها و ایجاد حباب‌های تورمی مجدد دور از دسترس نیست.

طبق این آمارها، از شهریور ۹۸ تا شهریور ۹۹، حجم سپرده‌های دیداری (جاری، خالص چک‌ها و ...) ۹۰ درصد افزایش یافته است. این در حالی است که رشد سپرده‌های غیر دیداری (بلندمدت، کوتاه مدت، سرمایه گذاری مدت دار، قرض الحسنه پس انداز و ...) تنها ۲۸ درصد بوده است. در میان سپرده‌های سرمایه گذاری مدت دار نیز رشد سپرده‌های کوتاه‌مدت به بیش از دو برابر رشد سپرده‌های بلندمدت رسید. این سپرده‌ها در یک سال منتهی به شهریور ۹۹، ۳۹.۲ درصد افزایش یافته در حالی که رشد سپرده‌های بلند مدت ۱۸ درصد بوده است.

منبع: خراسان