کلیات شیوه‌نامه آزمون‌های برخط وزارت بهداشت اعلام شد

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، اکنون قریب به دو دهه است که آزمون‌های برخط، در سطح بین‌المللی در حال اجراست و حرکت جامعه علمی به سمت برگزاری این آزمون‌ها در مکان دلخواه آزموندهنده؛ با رعایت صحت و سلامت آزمون، آغاز شده است.

اگرچه این حرکت با توجه تکنولوژی مورد نیاز در گذر زمان رو به پیشرفت بوده است، شروع پاندمی کوید-۹۱، شیب تند اجرایی در برگزاری این آزمون‌ها حتی در کشور‌هایی کمتر توسعه یافته، را ناگزیر ساخته است. آنچه در حال حاضر مورد بحث و نگرانی جامعه دانشگاهی است، اعتبار دادن به نتایج این نوع از ارزیابیها، به عنوان ابزار سنجش برونداد فرایند‌های آموزشی در حوزه نظام آموزش عالی کشور است.

آنچه مسلم است؛ پایان پاندمی، نامشخص است و با تمام تردید‌های موجود، برگزاری این آزمون‌ها ناگزیر است؛ و اگر با
نگاهی عمیقتر به مسأله نظر کنیم، قطعاً این آزمون‌ها به دلیل سهولت اجرا، کاهش چشمگیر هزینه‌ها و پیشرفت تکنولوژی.
در دوران پسا کرونا نیز، ادامه خواهد داشت.

از سویی دیگر امروزه بسیاری از آزمون‌های معتبر بین المللی به خصوص در حوزه علومپزشکی به صورت برخط برگزار می‌شود و بحران پاندمی کووید-۹۱ و فرصت مغتنمی برای تسهیل روند ارتقاء زیر ساخت‌های آزمون مذکور و در نتیجه جلب اعتماد بین المللی، به فرایند و اعتبار این آزمون‌ها در طول زمان خواهد شد.

بدیهی است در تمام فرایند‌های ارتقاء کیفیت، اصلاح امور از همان گلوگاه ابتدایی، ضروری است و آمادهسازی و آموزش
آزموندهندگان از آزمون‌های دانشگاهی شروع می‌شود؛ بدین ترتیب نه تنها فراگیران با نوع متفاوتی از ارزیابی به صورت
تدریجی آشنا میشوند و مشکلات، موانع و محدودیت‌های زیرساختی در این حوزه شناسایی و تمهیداتی برای آن اتخاذ شود، بلکه توانمندسازی فراگیران و فرهنگسازی در حوزه اخلاق علمی که در مجامع علمی از جمله کشور ما مورد بحث بوده است، آغاز خواهد شد.

بر این اساس در گام نخست و در باب کلیات و با هدف ایجاد یکپارچگی و پاسخگویی مستدل در شکایات و ابهامات دانشجویان که بعضاً نیز به حوزه ستادی معاونت آموزشی وزارت متبوع نیز ارجاع می‌شود، این پروتکل با بهره جستن از
خرد جمعی صاحب نظران وزارت متبوع و کلیه دانشگاه‌های علومپزشکی، تهیه و تدوین شده است.

اهداف کمیته ارزشیابی و ارتقاء

پایش، ارزشیابی، معرفی و انتشار برنامه‌های نوآورانه در حوزه آزمون‌های برخط در سطح ملی و بین المللی، نیازسنجی آموزشی اعضاء هیات علمی و دانشجویان در حوزه آزمون‌های برخط، توانمندسازی اعضای هیأت علمی در حیطه‌های مختلف آزمون‌های برخط بر اساس نتایج نیازسنجی، سیاست‌ها واولویت‌های احصاء شده،  تحلیل آزمون‌ها بر اساس شاخص‌های روانسجی و اعلام نتایج به دانشکده‌ها و اساتید مربوطه و یا سایر مقامات حسب مورد نیاز، بررسی و پایش نمرات دانشجویان با سایر نتایج، اعم از نیمسال تحصیلی جاری و یا نیمسال‌های ماقبل از اهداف کمیته ارزشیابی و ارتقاء است.

ارزیابی‌های تکوینی

به عنوان یکی از راهکار‌های ارائه شده در متون علمی به عنوان کاهش ریسک نقض امنیت آزمون و افزایش اعتبار آزمون، استفاده از ارزیابی‌های تکوینی در آزمون‌های برخط، پیشنهاد می‌شود.

«زمان: طول ترم تحصیلی؛ مجری: گروه‌های آموزشی، اعضاء محترم هیأت علمی» لازم است دانشگاه تمهیداتی را در نظر گیرد تا با نظر اعضای محترم هیأت علمی و با در نظر گرفتن ماهیت درس و رشته تحصیلی دانشجویان و به منظور آشنایی هرچه بیشتر اساتید با سطح علمی و چگونگی فراگیران در طول نیمسال تحصیلی، ارزیابی‌هایی به طور مستمر از دانشجویان انجام پذیرد و نمره آن در ارزیابی نهایی دانشجو اعمال و در نهایت سهم آزمون نهایی، کاهش یابد.

تبصره: ارزیابی‌های تکوینی می‌تواند شامل سنجش میزان مشارکت فعال دانشجو در فرایند‌های یاددهی- یادگیری. انجام تکالیف، ارائه بازخورد به همتایان و یا سایر انواع ارزیابیها، به تشخیص اعضاء محترم هیأت علمی و مطابق برنامه درسی تدوین شده باشد.

نحوه بودجه بندی سهم ارزیابی‌های گوناکون، با توجه به ماهیت درس و توسط استاد مربوط با رعایت کاهش حداکثر وزن آزمون پایانی تعیین می‌شود، با این حال بودجه بندی به شرح ذیل پیشنهاد می‌شود: ۱۰ تا ۳۰ درصد: ارزیابی شامل تکالیف و پروژه، ۲۰ تا ۴۰ درصد: میان ترم و ارزیابی‌های شفاهی، ۴۰ تا ۶۰ درصد: پایان ترم.

به منظور کسب اطمینان از آشنایی کامل فراگیران با نحوه کار با سامانه‌های آزمون و نیز کاهش سطح اضطراب آنان در آزمون‌های اصلی، شایسته است قبل از آغاز بازه امتحانات، آزمون‌های شبیه سازی شده برای دانشجویان طراحی و چگونگی شرکت در آزمون و پاسخ دادن به سؤالات بر اساس دستور العمل‌های تدوین شده، آموزش داده شود.

به عبارت دیگر آزمون‌های مذکور به عنوان آزمون‌های آزمایشی نیز به کار روند. سوابق مربوط به شرکت دانشجویان در
آزمون‌های شبیهسازی شده در سامانه‌های الکترونیکی مورد استفاده بایستی برای بررسی‌های آتی، ثبت شود.

اعضای هیئت علمی می‌توانند طبق صلاحدید خود، بخشی از نمره پایان ترم را به آزمون شفاهی با استفاده از بستر‌های تائید شده) بر اساس سیاست‌های حوزه معاونت آموزشی دانشگاه یا دانشکده مستقل اختصاص دهند.

آزمونسازی، طراحی و بارگذاری سؤالات آزمون

«زمان: بسته به نظر استاد حداقل ۴۸ ساعت کاری قبل از برگزاری آزمون؛ مجری: اساتید محترم، کارشناسان فناوری اطلاعات، کارشناس آموزش دانشکده»  با توجه به ماهیت آزمون برخط، شایسته است سؤالات بسته به نیاز درس، عمدتاً به صورت کوتاه پاسخ، چندگزینه‌ای و یا جورکردنی گسترش یافته جورکردنی در نظر گرفته شده و حتی الامکان از طرح سؤالات با پاسخ‌های تشریحی بلند که مستلزم دریافت زمان زیادی برای پاسخدهی است، خودداری شود تا زمان کلی آزمون، به حداقل برسد.

در ارزیابی‌های تراکمی، بهتر است سؤالات به صورت تحلیلی، در سطوح بالاتر حیطه‌های یادگیری و تاکسونومی بالا بوده به طوری که برای پاسخ دادن نیاز به استدلال و تفکر عمیق توسط آزمون شونده باشد. در این صورت آزمون میتواند به صورت جزوه باز برگزار شود چرا که امکان یافتن پاسخ سؤال با مراجعه به کتاب یا یادداشت‌های فراگیر به طور مستقیم امکان پذیر نخواهد بود.

زمان تخصیص یافته برای پاسخدهی به هر سؤال، در طراحی سؤالات بسته به نظر استاد مربوطه و با در نظر گرفتن سختی و تاکسونومی سؤال، در نظر گرفته شود، در عین حال برای سؤالات چهارگزینهای، در متون علمی تخصیص متوسط زمان ۴۵ ثانیه حداقل ۳۱ و حداکثر ۶۱ پیشنهاد می‌شود.

موارد و مصادیق تخلفات در آزمون‌های برخط

مطابق با ماده ۳۳ آیین نامه انضباطی دانشجویان، تقلب عبارت است از استفاده محرز دانشجو از اطلاعات، تجهیزات یا
امکانات به نحوی که مجاز نباشد، با قصد قبلی برای ارائه نتیجه یک فعالیت اموزشی موظف؛ متخلف به تنبیه بند ۶ (در درس یا آزمون‌های مربوطه (و متناسب با نوع تقلب، به یکی از تنبیهات بند‌های ۹ تا ۵ و در صورت تکرار علاوه بر تنبیه
بند ۶، به یکی از تنبیهات بند‌های ۱ تا ۹۲ محکوم می‌شود. علاوه براین مطابق با ماده ۳۵ آیین نامه انضباطی و با توجه به
۶ اینکه احتمال تقلب‌های قردادی) آزمون دادن توسط فردی غیر از آزموندهندهی اصلی (در آزمون‌های برخط بالاتر از سایر آزمون‌ها است.

چنانچه دانشجویی دیگری را به جای خود در امتحان قرار دهد، به تنبیه بند ۶ در آزمون مربوطه و یا یکی از تنبیهات بند‌های ۱ تا ۹۲ محکوم می‌شود و در صورت تکرار، تنبیه تا بند ۹۴ قابل تشدید خواهد بود.

در صورت شرکت به جای دیگری در امتحان، متخلف به یکی از تنبیهات بند‌های ۱ تا ۹۲ محکوم شده و درصورت تکرار، تنبیه تا بند ۹۴ قابل تشدید خواهد بود. در خصوص به اشتراکگذاری سؤالات یا پاسخ‌ها در فضای برخط، مطابق با ماده ۳۶ آیین نامه انضباطی، متخلف علاوه بر محکومیت به بند ۶ به یکی از تنبیهات بند‌های ۱ تا ۹۲ محکوم شده و در در صورت تکرار، تنبیه تا بند ۹۴ قابل تشدید خواهد بود.

برخی شاخص‌های عمومی تخلف 

 

ثبت نام در آزمون با هویت جعلی یا شرکت در در جلسه آزمون، به جای آزموندهنده اصلی، کمک به سایر آزموندهندگان در خارج از ضوابط برگزاری آزمون، جهت پاسخ به سؤالات، تبانی با دانشجویان یا افراد خارج از حوزه،  به اشتراکگذاری سؤالات و یا پاسخ‌های سؤالات آزمون با سایر آزمون دهندگان همانند شبکه‌ها یا فضای برخط، استفاده از کتاب، یادداشت، جزوه و هر آنچه استفاده از آن توسط دانشگاه در زمان آزمون، ممنوع اعلام شده است.

تشابه قابل توجه در پاسخ‌های تشریحی ارسالی آزموندهندگان با تشخیص استاد درس، تشابه عکس‌ها، محتویات فایل‌ها یا محتوای چندرسان‌های ارسالی آزمون دهندگان هرگونه تخلف درحوزه فناوری اطلاعات که در زمان آزمون به تشخیص و تائید نماینده کارشناسان فنی حوزه فناوری اطلاعات دانشگاه و یا دانشکده رسیده باشد.

شایان ذکر است در در حوزه تخلفات رایان‌های و مخابراتی در این حوزه آزمونها، ماده ۳۳ آیین نامه انضباطی، به شرح ذیل بیان شده است: درصورت ارتکاب هر یک از تخلفات در فضای برخط از قبیل هککردن، ویروسیکردن، سابوتاژ رایان‌های (تغییر، محو، متوقفسازی و... (تخریب رایانه) نرمافزاری یا سختافزاری (از طریق نفوذ به سیستم، جاسوسیکردن و دستیابی غیرمجاز به اطلاعات، ضبط صدا یا تصویربرداری‌های بدون مجوز یا انتشار آنها، فروش، افشا یا انتشار اسناد، اطلاعات یاداده‌های مربوط به دانشگاه، وارد شدن به حریم خصوصی افراددر فضای وب یا استفاده ابزاری یا سوء استفاده از اطلاعات، تصاویریا محصولات صوتی و تصویری صفحات شخصی افراد حقیقی یا حقوقی) اعم از اخاذی، افشا، انتشار، ... یا تهدید به اقدام در این موارد یا مواردمشابه شنودغیرقانونی، تهیه سایت‌ها و وبلاگ‌های غیراخلاقی و ضدامنیت ملی، تهدید وهتک حرمت اشخاص، اهانت به مقدسات دینی، نفوذ به سایت‌های دولتی، ارسال ایمیل‌های مخرب، ایجاد دسترسی غیرمجاز یا اخلال در سطح دسترسی افراد، بارگذاری، دانلود یا انتشار موضوعات غیراخلاقی و کلیه جرایم عمومی در فضای وب، متخلف به تناسب تخلف، به یکی از تنبیهات بند‌های ۴ تا ۹۱ محکوم می‌شود.