یادداشت| شایان دنیادیده
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، ماراتُن انتخاباتی آمریکا بعد از چند هفته پر از هیاهو و درگیری، بالاخره به پایان رسید و جو بایدن سیاستمدار دموکرات توانست با شکست رقیبِ سرسخت خود، کلیددار کاخ سفید شود. بایدن در همان روز‌های ابتدایی نشستن بر مسند ریاست جمهوری آمریکا، چندین قانون از جمله محدودیت سفر از برخی کشور‌های مسلمان به آمریکا و بازگشت به توافق آب و هوایی پاریس را که میراث دونالد ترامپ بود را لغو کرد. فرآیندی که می‌توانیم آن را نشان دهنده عزم جدی مستاجر جدیدِ کاخ سفید برای بازنگری در برخی سیاست‌های دولت قبلی بدانیم.
اما رویکرد دولت بایدن در قبال جمهوری اسلامی ایران، همواره یکی از موضوعات بحث برانگیز در میان جریان‌های سیاسی داخل کشور بوده است؛ جریانی که حل تمام مشکلات کشور از جمله آب خوردن مردم را در گرو توافق با غرب از جمله ایالات متحده آمریکا می‌بیند، امروز بعد از گذشت ۴ سال بار دیگر به دنبال آغاز مذاکرات با دولت جدید آمریکا است تا بنا به نظر خود بتواند تحریم‌های اعمال شده از سوی ایالات متحده را آمریکا را لغو کند. البته باید یادآور شویم که این فرآیند در سال‌های نه چندان دور در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما آزمون خود را پس داده است؛ با این حال، اما اتمسفر سیاسی دولت به هیچ عنوان حاضر نیست قبول کند که نمی‌تواند از طریق مذاکره، رویکرد خصمانه ایالات متحده علیه ایران را تغییر دهد.
اما نگاهی گذرا به مواضع اخیر چند تن از دولتمردان جدید کاخ سفید نشان می‌دهد که دولت بایدن به دنبال اعمال سیاست «چماق و هویج» علیه جمهوری اسلامی ایران است؛ به طوری که به دنبال ملزم کردن ایران به بازگشت به توافق هسته‌ای و پس از آن، لغو تحریم‌ها هستند. در سیاست Carrot and stick یا همان «چماق و هویج»، هویج همان ترفیع و چماق به معنای تنبیه است؛ درواقع در این سیاست، در قبال رفتار خوب تشویق در مقابل رفتار بد تنبیه ارائه خواهد شد.
«آنتونی بلینکن» وزیر خارجه پیشنهادی دولت بایدن در اظهارات اخیر خود رویکرد دولت جدید آمریکا در برابر ایران را آشکار می‌سازد. او می‌گوید: «بایدن معتقد است که اگر ایران به برجام برگردد ما نیز همین کار را خواهیم کرد. اما از آن به عنوان سکویی برای رسیدن به توافق طولانی‌تر استفاده خواهیم کرد».
«جن ساکی» سخنگوی جدید کاخ سفید نیز در نخستین کنفرانس خبری خود در پاسخ به سوالی درباره احتمال بازگشت دولت بایدن به توافق هسته‌ای گفت: «ایران باید پیروی از الزامات مهم تحت توافق هسته‌ای را از سربگیرد، تا بتوان آن را به پیش برد.»
«جنت یلن» گزینه پیشنهادی بایدن هم در تازه‌ترین اظهارنظر خود درباره ایران تصریح کرد: «در باره برجام، دولت بایدن متعهد است اطمینان حاصل کند ایران گام‌های مناسبی برای از سرگیری تعهدات خود در برجام برمی‌دارد. ایران به شرطی می‌تواند از رفع تحریم‌ها سود ببرد که به برجام متعهد باشد».
از این نکته نباید غافل شد که دولت بایدن بر خلاف دولت دونالد ترامپ، قابلیت زیادی را در حوزه اجماع سازی بین المللی علیه ایران دارد و می‌تواند تا حد زیادی، کشور‌های اروپایی و حتی حوزه خلیج فارس را بر علیه ایران با خود همراه کند. این موضوع نیز همانند چماق همواره بالای سر جمهوری اسلامی خواهد بود تا زمانی که آن را مجبور به انجام تعهدات ذیل برجام کند.
مجموع اظهار نظر‌های دولتمردان جدید آمریکا نشان می‌دهد که بایدن به دنبال این است که به اصطلاح توپ را در زمین ایران بیندازد تا در صورت عدم رفع تحریم و حفظ فشار، ایران مقصر اصلی جلوه داده شود. درواقع انجام تعهدات برجامی از سوی ایران و رفع تحریم‌ها همان «هویج» و حفظ تحریم‌ها و مکانیزم فشار علیه ایران در صورت عدم انجام تعهدات، همان «چماق» محسوب می‌شود.
در پایان باید یادآور شویم که این رژیم آمریکا بود که بدون انجام هیچ کدام از تعهدات خود از برجام خارج شد و پس از آن تحریم‌های گسترده‌ای را علیه ایران اعمال کرد. با این حال، اما هرگونه اقدام ایران برای بازگشت به برجام بدون انجام تعهدات طرف مقابل، خطایی راهبردی خواهد بود که آثار جبران ناپذیری را برای کشور درپی خواهد داشت.
ارسال نظرات