شاید در نگاه نخست صندوق اعتباری هنر جایی برای پیگیری و انجام بیمه تامین اجتماعی فعالان فرهنگی و هنری بنماید و چه بسا نگاه و رویکرد اولیه در راه اندازی این مجموعه جز این نبوده است. اما این نه آن است که میپنداریم.
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، صندوق اعتباری هنر یا همان صندوق حمایت از هنرمندان، نویسندگان و خبرنگاران نامی آشنا برای اهالی فرهنگ و هنر، به ویژه در چند سال اخیر است. شاید در نگاه نخست این صندوق جایی برای پیگیری و انجام بیمه تامین اجتماعی فعالان فرهنگی و هنری بنماید و چه بسا نگاه و رویکرد اولیه در راه اندازی این مجموعه جز این نبوده است. اما این نه آن است که میپنداریم.
سید محمد طباطبائی حسینی - کارشناس فرهنگ و هنر، دبیر پیشین شورای عالی هنرمندان، شاعران و نویسندگان و مدیرعامل پیشین مؤسسه هنرمندان پیشکسوت - با بیان این مطلب در یادداشتی، افزوده است:
نگاهی حتی گذرا به عملکرد صندوق اعتباری هنر به ویژه در چهار سال اخیر نشان از ورود این مجموعه به عرصههای تازه حمایتی دارد. این نکته البته مانع نگاه به ضعفها و نقدهای وارد به صندوق نیست. اما نتیجه این نگاه گذرا، اگر منصف باشیم، موجب خوشحالی و امیدواری است از آن جهت که در روزگار وانفسای امروز، هنوز جایی هست که بتوان به آن امیدوار بود. اگرچه به طور معمول امیدواری به این گونه مراکز به دلیل وابسته بودن به ساختار دولتی چندان پایدار نمیماند، اما از سوی دیگر بعضی از تصمیمات مدیریتی و فعالیتهای صورت گرفته در صندوق اعتباری هنر در دوره اخیر چنان بوده که با تغییر دولت نمیتوان از انجام آنها شانه خالی کرد.
مهمترین وجه تمایز صندوق اعتباری هنر در این دوره را نه تنها میتوان، بلکه باید تلاش در مسیر برقرای عدالت فرهنگی در خدمات این مجموعه دانست، چنان که برای این ادعا مصداقهای مشخص و واضحی موجود است. سفرهای کاری و حضور گروه مدیریتی صندوق اعتباری هنر در استانها با هدف ارتباط مستقیم و بیواسطه با هنرمندان عضو صندوق در شهرستانها یکی از همان مصداقهاست. در طول چهار سال اخیر ۲۵ سفراستانی به ۲۳ استان و بیش از ۲۰۰ شهرستان و دیدار با هنرمندان و بررسی مشکلات آنها، بدون هیچ گونه تشریفات و بهرهبرداری رسانهای، رفتار مدیریتی قابل توجه و تقدیر است. یکی دیگر از این مصداقها را باید پایان گرفتن ارائه تسهیلات به هنرمندان شاخص، فقط بر مبنای معروف بودن آنها، عنوان کرد. تسهیلات در دوره اخیر بر مبنای گرهگشایی از مشکلات هنرمندان و نیز در مسیر کارآفرینی در حوزه فرهنگ و هنر بوده است.
شاید ارائه آمار دقیق از سوی صندوق اعتباری هنر در خصوص تعداد و چگونگی ارائه تسهیلات به هنرمندان بتواند این موضوع را ملموستر نشان دهد. اگرچه به زعم نگارنده اطلاعرسانی در حوزههای گوناگون از سوی صندوق یکی از حوزههایی فعالیتی این مجموعه است که میتوان نقدهای متعددی برای آن تعریف کرد.
ساماندهی دو طرح تکریم و مستمری هنرمندان با همراهی شورای ارزشیابی هنرمندان، نویسندگان و شاعران کشور را نیز باید در ردیف فعالیتهای قابل توجه صندوق ارزیابی کرد. در این دو طرح، به ویژه در طرح تکریم هنرمندان، اگرچه اشکالهایی هنوز وجود دارد، اما جهش میزان حمایتی این طرح در کنار نظم و ساماندهی آن را نمیشود نادیده گرفت. افزایش بیش از ۳ برابری طرح تکریم در تعداد مشمولان و میزان حمایت و نیز ساختارمند شدن آن بر مبنای آئین نامه شورای عالی انقلاب فرهنگی یکی از مهمترین تصمیمها و اقدامات بوده است.
اجرای طرح هنر کارت یکی دیگر از اقدامات صندوق در دوره اخیر بوده است، پروژهای شکست خورده (هنرکارت پیش از این دو بار رونمایی و افتتاح شده و در نطفه خفه شده بود) که در شرایط کرونا به خوبی احیا شد و مورد استفاده قرار گرفت. ارائه کمک معیشتی دوران کرونا به هنرمندان که با پیگیریهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اگرچه با موانع متعدد، انجام شد فرصتی فراهم کرد تا هنرکارت احیا شود. شاید را سادهتر آن بود که این کمک معیشتی از همان مسیر معمول به حساب هنرمندان واریز شود، اما راه سختتر انتخاب شد تا ماندگار شود. حالا هنرمندان دارای هنرکارت در آینده هم میتوانند مطالبه حمایتهای حتی بیشتر از مسیر این طرح را مطالبه کنند. در این موضوع البته لازم است صندوق اعتباری هنر نسبت به اطلاع رسانی شفاف اقدام کند تا هرگونه سوال پاسخ داده شود.
در کنار آنچه گفته شد، اما باید به دو نکته بیتوجه نبود؛ انتظار هنرمندان از صندوق برای تسهیل امور مربوط به بیمه تکمیلی و نیز پاسخگویی سریع به سوال و درخواستهای اعضا. در مورد دوم البته ناگفته نماند که سامانه پاسخگویی تلفنی صندوق از چندی پیش به صورت آزمایشی فعال شده است.
به هر روی نگارنده بر این باور است که در دوره وانفسای مدیریتی، درست در زمانی که باید با چراغ همی گشت گرد شهر و جایی را پیدا کرد که بشود از برآیند ضعف و قوتها به آن امیدوار بود، فعالیت صندوق اعتباری هنر در دوره اخیر را باید مورد توجه قرار داد و به روال امروز که فقط ایرادها دیده میشود رفتار نکرد چنان که حضرت حافظ میگوید: «نفی حکمت مکن از بهر دل عامی چند»