عراق می‌تواند پایگاه واردات کالا‌های تحریمی ایران شود/ پیشنهاد خوب تسویه پول‌های بلوکه شده

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- عارفه چلنگر؛ از کشور عراق در سال‌های اخیر به عنوان یکی از مهمترین مقاصد صادرات غیر نفتی ایران یاد می‌شود. وابستگی بغداد در تامین برق مصرفی خود به ایران، موجب حفظ و گسترش روابط تجاری میان دو کشور شده است. اما شرایط سیاسی حاکم بر این کشور از جمله سیطره آمریکا بر مبادلات مالی آن ها، موانعی بر سر راه تجارت تهران بغداد ایجاد کرده است. از جمله آن می‌توان به بلوکه شدن پول صادرات برق و گاز ایران در بانک تجارت عراق اشاره کرد. در همین خصوص حسین حاجیلو؛ کارشناس دیپلماسی اقتصادی به بیان ابعاد مختلف توافق مالی میان ایران و عراق پرداخته است.
حسین حاجیلو با اشاره به پیشینه توافق ایران و عراق در سال‌های گذشته گفت: در سال ۹۸ توافقی میان ایران و عراق منعقد شد که به موجب آن تهران باید به صادرات برق و گاز خود به عراق ادامه دهد و در مقابل طرف عراقی نیز به یک شیوه‌ای هزینه آن را تسویه کند، اما این توافق نتیجه رضایت بخشی در این سال‌ها نداشته است. مطابق این توافق، ایران برق و گاز خود را به عراق صادر می‌کند، ولی طرف مقابل پول این مبادلات را در بانک TBI یا همان بانک تجارت عراق که در واقع آمریکایی‌ترین بانک عراق است، واریز می¬کند. با این کار ما برای مصرف درآمد خودمان که در این بانک قرار دارد بسیار محدود هستیم. بنابر این تعاملات ما کاملا تحت نظارت وزارت خزانه داری امریکا انجام می‌شود و آمریکایی‌ها نقش ویژه‌ای در این توافق داشتند.
وی در این باره خاطر نشان کرد: آمریکایی‌ها در حوزه صادرات برق و گاز ایران امکان تحریم کامل را ندارند. یعنی نمی‌توانند به نحوی که نفت ایران را تحریم می‌کنند و مثلا اروپایی‌ها خرید نفت خود از ایران را به صفر می‌رسانند، این کار را در قبال گاز و برق ایران انجام دهند، به خصوص در تعامل ایران و عراق. چرا که عراقی‌ها به شدت نیاز به گاز و برق ما دارند و بخش زیادی از انرژی خودشان را از ایران تامین می‌کنند و در کوتاه مدت یا حتی میان مدت امکان جایگزینی کشور دیگری را ندارند؛ لذا آمریکایی‌ها نمی‌توانند صادرات گاز و برق ایران به عراق را قطع کنند و به همین دلیل هر چند ماه یک بار معافیت تحریمی صادر می‌کنند. با توجه به این مسئله، ایران دست برتر را در این زمینه دارد و پذیرش چنین توافقی، نشان می‌دهد که از ظرفیت‌های کشور در دیپلماسی با طرف خارجی استفاده نشده است و توافق، کاملا نامتوازن و به نفع آمریکایی‌ها نوشته شده است.
کارشناس دیپلماسی اقتصادی در خصوص پول‌های بلوکه شده ایران در عراق افزود: توافق اشتباه مالی ایران و عراق برای تسویه مالی صادرات نفت و گاز منجر به این اتفاق شد که نتوانستیم در سال‌های اخیر از پول خودمان استفاده کنیم. طبق اعلام شرکت ملی گاز ایران حدود ۶ میلیارد دلار از طرف عراقی طلب داریم. راهکاری که اخیرا برای تسویه مالی اعلام شده این است که ایران اقلام اساسی مورد نیاز خود از جمله گندم و جو را از عراق وارد کند که این راهکار در کوتاه مدت خوب است چرا که ما به کالا‌های اساسی و واردات آن احتیاج داریم که بخش زیادی از این واردات از کشور‌های بسیار دور صورت می‌گیرد. این درحالی است که در برخی از همین اقلام، کشور همسایه یعنی عراق مازاد تولید دارد و برنامه صادرات هم دارد، لذا این راهکار خوبی است که ما بتوانیم از این کشور واردات اقلام اساسی داشته باشیم.
حاجیلو ادامه داد: به خصوص در شرایطی که ناترازی تجارت ایران و عراق به شدت زیاد است، واردات از عراق می¬تواند توازن این تجارت را بهبود دهد و منجر به پایداری این رابطه اقتصادی شود. ما بیش از ۱۰ میلیارد دلار به عراق صادر می‌کنیم و حدود ۱۰۰ میلیون دلار واردات داریم و این عدم واردات ما از عراق موجب عدم پایداری این تعامل خواهد شد؛ لذا یک مسئله جدی در تعاملات دو کشور، واردات ایران از عراق است که ضرورت دارد افزایش پیداکند؛ بنابراین تهاتر پول‌های بلوکه شده با جو و یا گندم برای کوتاه مدت راهکار خوبی به حساب می‌آید.
وی ادامه داد: راهکار بلند مدت و اصولی‌تر این است که توافق جدیدی منعقد شود و توافق جدید می¬بایست ویژگی‌های جدیدی نیز داشته باشد. از جمله اینکه توافق جدید خارج از نظارت وزارت خزانه داری امریکا باشد. دخالت امریکایی‌ها برای دو کشور مسلمان و هم مرز که با یکدیگر تعاملات بسیاری دارند، غیر قابل پذیرش است. شرط دیگر این است که ایران بتواند از ارز خودش آزادانه استفاده کند یعنی این اختیار را داشته باشد که هم پول هم اقلامی غیر از غذا و دارو، حتی اقلام تحریمی از عراق بگیرد و این اقلام می¬تواند هم از تولیدات عراق و هم از کالای بازصادراتی باشد، یعنی لازم است عراق به پایگاه وارداتی ایران برای کالا‌های تحریمی تبدیل شود.