فرار دولت از پاسخگویی با اسم رمز «جنگ اقتصادی»

 به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، اتاق فکر دولت با عملیات روانی حول محور «جنگ اقتصادی» سعی دارد تا مشکلات اقتصادی و معیشتی را تماما متوجه خارج از کشور کند و از هئیت دولت سلب مسئولیت نماید. در صورتیکه مقام معظم رهبری بار‌ها تاکید فرمودند که در زمینه‌ی اقتصاد نگاه صحیح و اصولی این است که مطلقاً به بیرون کشور نگاه نکنیم و علاج را در درون خود باید جستجو کرد.
«تکرار» یکی از متداول‌ترین شیوه‌های عملیات روانی است. روش تکرار که معمولا پس از تاکتیک «انگاره‌سازی» استفاده می‌شود، یک موضوع غیرواقعی را به پیش فرض ذهنی مخاطب تبدیل می‌کند. اساتید و صاحب‌نظران ارتباطات معتقدند طراح عملیات روانی با استفاده از روش انگاره‌سازی، تصویر غیرواقعی از یک واقعیت را بجای همان واقعیت با استفاده از تاکتیک «تکرار» و «القا» در ذهن مخاطب جا می‌اندازد.
استفاده از تاکتیک‌های مذکور بار‌ها و بار‌ها توسط سیاستمداران و اتاق‌های فکر آن‌ها در فضای اجتماعی اتفاق افتاده است. یکی از موارد برجسته استفاده از این تکنیک به سال ۸۸ برمی‌گردد. زمانی که اتاق فکر بازنده انتخابات دو کلمه «دروغ» و «تقلب» را در سطح جامعه گستراندند و با القای دروغگویی رئیس‌جمهور و تقلب در انتخابات سعی در مخدوش‌کردن ذهنیت عمومی جامعه ایرانی و تضعیف اعتماد ملی داشتند.
در کنار تکرار و القای عناصر داخلی بر دو لفظ «دروغ» و «تقلب» هزارن سایت اینترنتی همزمان با ده‌های شبکه تلویزیونی غربی و معاند سعی در تکمیل این پازل داشتند.
اما روش «تکرار» نیز از قواعد خاصی پیروی می‌کند و اگر انگاره‌ها به درستی در زمان مناسب القا و تکرار نشوند، موجب محوشدن اثر یا ملال‌آوری آن در سطح اجتماعی می‌شوند لذا فاصله‌های تکرار انگاره نباید آنچنان زیاد باشد که از بین رود و نه باید آنقدر کوتاه و زیاد پرداخته شود که به قول معروف دل را بزند. نمونه آن می‌تواند یک تبلیغ تلویزیونی باشد که گاهی آنقدر تکرار می‌‎گردد تا در میان مردم به شوخی تبدیل می‌شود‎ و اثر تبلیغی خود را از دست می‌دهد.
در نهایت بنا به گفته «لئونارد دوب» اندیشمند حوزه ارتباطات: «تکرار مثل ضربه‌های پیاپی چکش است که سرانجام میخ را به داخل می‌راند؛ بنابراین فرستنده پیام امیدوار است که این شکل از ضربه زدن مداوم، باعث دریافت نکات پیام شود.»
در شرایطی که بیش از هر زمان مردم در تنگنای اقتصادی قرار دارند و مشکلات معیشتی فشار زیادی را بر آن‌ها وارد می‌کند، ظاهرا استفاده از روش «تکرار» جهت تنویر افکار عمومی از سوی اتاق فکر ریاست جمهوری در دستور کار آقای روحانی و اعضای هیئت دولت قرار گرفته است.
بار‌ها در مصاحبه‌های مردمی شنیده‌ایم که قیمت گوشت و مرغ، لبنیات و مواد غذایی هیچ ربطی به تحریم ندارد و این موضوع حتی از مسئولان نیز بار‌ها شنیده شده است. اما شخص رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت در اقدامی ظاهرا هماهنگ شده در اغلب سخنرانی‌های خود با اتکا به لفظ «جنگ اقتصادی» سعی دارند وضعیت موجود را به گردن دشمن بیندازند.
در ۶ ماه اخیر رییس جمهوری در بیش از ۲۰ سخنرانی خود دم از جنگ اقتصادی زده است و قصد القای نقش برجسته دشمن در ناکارآمدی نظام اقتصادی جمهوری اسلامی ایران را داشته است.
در جدول زیر فقط بخشی از جملات رئیس‌جمهور مبنی بر «جنگ اقتصادی» در سخنرانی‌های ۶ ماهه گذشته خواهد آمد. بدیهی است که وی در هر سخنرانی بار‌ها و بار‌ها به این موضوع اشاره کرده است.


ردیف جمله تاریخ
۱ تحریم کنندگان و محصورکنندگان ایران امروز علاوه بر اذعان به شکست راه برون رفت را بازگشت به مسیر پیش از آغاز جنگ اقتصادی معرفی می‌کنند. ۱۹ اسفند
۲ برای اینکه مردم بدانند در زمان کل رژیم گذشته ۳۴۶ کیلومتر آزادراه ساخته شد یعنی کلاً در رژیم گذشته تا پیروزی انقلاب ۳۴۶ کیلومتر آزادراه ساخته شده است و بعد از انقلاب اسلامی تا آغاز دولت یعنی تا سال ۹۲، هزار و ۷۱۰ کیلومتر آزاد راه و در این ۸ سال با این شرایط سخت و در شرایط جنگ اقتصادی هزار کیلومتر آزادراه را تحویل می‌دهیم، این افتخار برای دولت، برای بخش خصوصی، برای مهندسین، طراحان و کارگران کشور است که کار بسیار عظیم و بزرگی را در این مدت انجام می‌گیرد.
۷ اسفند
۳ اکنون شاهد طلیعه‌های امیدبخش شکست دشمن در جنگ تحمیلی اقتصادی و ناکارآمدی تحریم‌ها هستیم و مقاومت حداکثری مردم در برابر این جنگ تمام عیار دشمن به ثمر نشسته است. ۵ اسفند
۴ با برنامه ریزی‌های انجام گرفته در سال جاری به ویژه تمهیداتی که در بودجه سال ۱۳۹۹ دیده شده بود، توانستیم درآمد‌ها و هزینه‌ها را مدیریت کنیم و این مهم در شرایط جنگ اقتصادی و فشار حداکثری دولت ترامپ حاصل شد که به اعتراف خود آنها، به شکست این سیاست انجامید. ۳ اسفند
۵ مردم عزیز بدانند اگر توطئه‌های خارجی و دشمنی صهیونیست ها، تندرو‌های آمریکا و ارتجاع منطقه نبود و جنگ تحمیلی اقتصادی علیه مردم ایران اعمال نمی‌شد، امروز در شرایط خیلی بهتری قرار داشتیم و به همه آرزو‌های خود دست می‌یافتیم. ۲۲ بهمن
۶ من یک بار دیگر هم گفتم که ما با دست بسته شنا می‌کنیم و دنیا با دست باز، این‌ها در این سه سال ما را در یک جنگ اقتصادی بردند، علیرغم اینکه دست ما بسته است، اما از دیگران عقب نخواهیم ماند، آن هم به برکت لطف خداوند، همت، ایثار و فداکاری مردم ما هست. ۲۱ بهمن
۷ واقعیت‌های تحریم و جنگ اقتصادی دشمن علیه ایران، کاملا برای مردم ملموس بود و نشان داد که دشمن حتی در ایجاد مانع در زندگی روزمره و بدیهی‌ترین نیاز انسان‌ها که تامین سلامت بود، تردیدی نکرد و همه راه‌های ممکن برای تهیه واکسن و دارو را بر ما بست. ۱۵ بهمن
۸ لایحه بودجه ۱۴۰۰ برای مدیریت اقتصاد کشور در شرایط جنگ اقتصادی و برای مدیریت مسیر توسعه تدوین شده است. ۱۴ بهمن
۹ درست است که امروز توپ در زمین واشنگتن است، اما اگر خودمان در داخل یکصدا نباشیم، زمان پایان یافتن جنگ اقتصادی طولانی‌تر خواهد شد. ۸ بهمن
۱۰ دولت با هدف آرامش بخشی به بازار و اقتصاد کشور با برنامه ریزی جهت زمینه‌سازی ثبات در حوزه توسعه‌ای و معیشت مردم در سال جاری، تبعات جنگ اقتصادی را به حداقل رسانده و آثار تحریم‌ها را با حداکثر توان خنثی کرده است. ۷ بهمن
۱۱ همه باید تلاش کنند به نحو موثر از ثمره مقاومت و مقابله با جنگ تحمیلی اقتصادی در جهت رونق اقتصادی کشور و جبران لطمات تحریم‌ها بهره ببرند. برای دولت مسجل و اثبات شده است که هدف کارگردانان شکست خورده جنگ اقتصادی، برهم زدن آرامش اقتصادی کشور است و امروز تلاش می‌کنند پیروزی ملت در جنگ اقتصادی را بی ثمر و به کام مردم تلخ کنند. ۵ بهمن
۱۲ اگر دولت در طول ۸ سال فعالیت خود و دوران جنگ اقتصادی و تحریم هیچ کاری نکرده باشد، همین افزایش ۲ برابری تولید محصولات پتروشیمی که از ۵۰ میلیون تن به ۱۰۰ میلیون تن و ارزش ۱۱ میلیارد دلار به ۲۵ میلیارد دلار افزایش یافته، یک کار بزرگ و ارزشمند است. ۴ دی
۱۳ ما در یک شرایطی هستیم که هم در جنگ اقتصادی هستم و هم کرونا تواماً فشار‌های فراوانی را بر زندگی مردم و اقتصاد کشور وارد کرد. ۲۶ آذر
۱۴ در شرایط جنگ اقتصادی همه تلاش دولت بر این بوده که به رغم فشار‌های تحریمی، مشکلات معیشتی مردم کاهش یابد و اولویت دولت، تامین کالا‌های اساسی در جهت افزایش رفاه عمومی و حمایت از اقشار آسیب پذیر جامعه بوده است. ۲۳ آذر
۱۵ همه شاخص‌ها را که مشاهده کنید، نشان می‌دهد که دولت جمهوری اسلامی ایران در طول ۳، ۴ سال قبل از شروع جنگ اقتصادی سیاست و عملکرد درست و قابل مقایسه و ارایه با دوره بلندمدت تاریخ اقتصادی ایران دارد. ۵ آذر
۱۶ مقاومت ملت ایران در بیش از دو سال و نیم جنگ اقتصادی بی سابقه با دشمنان قسم خورده به ثمر نشسته است. ۲۷ آبان
۱۷ متحد در کنار هم بودیم که توانستیم پیروز شویم. امروز هم همان صحنه است. منتها آن روز جنگ نظامی بود. امروز جنگ اقتصادی است. ۱۶ مهر
۱۸ در دوران دفاع مقدس و جنگ نظامی دشمنان علیه ایران همه مردم به جبهه‌ها رفتند و در خط مقدم مبارزه بودند، امروز هم که جنگ اقتصادی به ملت ایران تحمیل شده مردم ما مقاوم و استوار ایستاده اند. ۱۴ مهر
۱۹ در این ۳ سال جنگ اقتصادی اتفاق افتاده است. آنچه در گذشته بوده تحریم بوده و نه جنگ. ۹ مهر
۲۰ رونق تولید از جمله در بخش صنعت، معدن و تجارت، چه در بخش صادرات و چه در بخش واردات، هدف مستقیم جنگ اقتصادی آمریکا با مردم ایران در سال‌های اخیر بوده است. ۶ مهر
۲۱ جمهوری اسلامی ایران از سال ۵۹ با تحریم اقتصادی مواجه بود، اما جنگ اقتصادی از سال ۹۷ علیه ایران شروع شد و آمریکا در این جنگ با تمام امکاناتش به میدان آمده است. ۲ مهر

بنا بر بررسی‌های فوق، بیشترین فراوانی استفاده از کلمه «جنگ اقتصادی» توسط رئیس جمهور در سه ماه بهمن، اسفند و مهر هر کدام به ترتیب ۷، ۵ و ۴ سخنرانی بوده است. وی به صورت میانگین در هر سخنرانی ۵ مرتبه کلمه «جنگ اقتصادی» را استفاده کرده که در مجموع ۶ ماه ۱۰۵ مرتبه تنها در ۲۱ سخنرانی این لفظ را به کار برده است.
همچنین رئیس‌دفتر، وزرا و اعضای هیئت دولت نیز بار‌ها و بار‌ها به این کلمه اشاره کرده‌اند و سعی دارند تا نقش دشمن را در مقابل عملکرد ضعیف مسئولان برجسته کنند.
علاج در داخل است.
اما اگر در مدت مشابه گفتمان مقام معظم رهبری را بررسی کنیم مشخص می‌شود که ایشان هیچ بار از کلمه «جنگ اقتصادی» استفاده نکردند و علاج اغلب مشکلات اقتصادی کشور را معطوف به داخل می‌دانند.
مقام معظم رهبری در ۱۹ دی‌ماه سالجاری، از تحریم‌های دشمن به عنوان یک حرکت خباثت‌آمیز وخائنانه یاد کردند و علاج مقابله با تحریم را توجه به اقتصاد مقاومتی دانستند: «ما [هم]باید اقتصادمان را جوری تنظیم و برنامه‌ریزی کنیم که با وجود تحریم هم بتوانیم کشور را بخوبی اداره کنیم؛ این را من بار‌ها تکرار کرده‌ام، الان هم باز می‌گویم. ما فرض کنیم تحریم برداشته نخواهد شد -البتّه تحریم بتدریج دارد بی‌اثر هم میشود؛ یعنی دارد به صورت یک چیز لغوی درمی‌آید، امّا حالا گیرم که تحریم باقی بماند- ما باید اقتصاد کشور را جوری برنامه‌ریزی کنیم که با رفتن و آمدن تحریم و با بازیگری‌های دشمن، در امر اقتصاد کشور دچار مشکل نشویم. این هم ممکن است؛ این را من نمی‌گویم، صاحب‌نظران اقتصادی میگویند، دلسوزان می‌گویند؛ می‌گویند این کار ممکن است، ظرفیّت‌های داخلی خیلی فراوان است و ما این را به صورت یک سیاست ابلاغ کردیم که همان سیاست «اقتصاد مقاومتی» است که این باید بشدّت و با جدّیّت دنبال بشود.»
ایشان همچنین در ۴ آذرماه مجدد به این موضوع اشاره می‌کنند که برای برون‌رفت از شرایط فعلی اقتصادی به همت، شجاعت، اهتمام جدی و پیگیری نیاز داریم: «مشکل اقتصاد کشور نداشتن راهکار یا ندانستن راهکار نیست؛ راهکار‌ها را کارشناسان می‌دانند. من می‌بینم از دولتی‌ها، از کسانی که در بخش‌های دولتی هیچ مسئولیّتی ندارند، امّا اقتصاددانند، از دانشگاهی‌ها، همه چیز‌های مشترکی را بیان می‌کنند. هم آن که در دولت است، هم آن که در مجلس است یا آن که در دانشگاه است، وقتی می‌خواهند راهکار ارائه بدهند، راهکار‌های مشترکی را، چیز‌های مشترکی را [بیان می‌کنند]؛ بنابراین راهکار‌ها معلوم است. ما چه کم داریم؟ آنچه ما نیاز داریم، یک همّت و شجاعت و اهتمام جدّی و پیگیری است؛ این را ما لازم داریم.»
یا در ۲۱ مهرماه در مراسم مشترک دانش‌آموختگی دانشجویان دانشگاه‌های افسری نیرو‌های مسلح راه علاج را ۳ موضوع عنوان کردند: «علاج در زمینه‌ی مسائل اقتصاد را ما در این دو سه ساله مرتّباً تکرار کرده‌ایم؛ علاج این است که تکیه کنیم و متمرکز بشویم بر مسئله‌ی تولید و جلوگیری از سقوط پی‌درپی ارزش پول ملّی، و بستن رخنه‌ها.»
نگاه به بیرون، مطلقا ممنوع!
با بررسی‌های بیشتر در بیانات رهبر عظیم‌الشان انقلاب هیچگاه «تحریم» و «جنگ اقتصادی» را آنچنان پررنگ نمی‌بینیم که بخواهد در عمل اقتصاد ایران را فلج کند. ایشان همواره نگاه به تولید داخل و توانمندسازی اقتصاد را تاکید می‌فرمایند و حتی در بیانات روز میلاد پیامبر اسلام (ص) و امام جعفر صادق (ع) در تاریخ ۱۳ آبان نیز مستقیم به مسئولان تذکر دادند که باید در حوزه اقتصادی تحرک‌شان را بیشتر کنند: «به نظر من در سه زمینه مسئولین بایستی یک مقداری تحرّک بهتری داشته باشند: یکی در زمینه‌ی اقتصاد است، یکی در زمینه‌ی امنیّت است، یکی در زمینه‌ی فرهنگ است؛ ما مسئولین در این سه زمینه باید تلاشهای‌مان را افزایش بدهیم. در زمینه‌ی اقتصاد نگاه صحیح و اصولی این است که مطلقاً به بیرون کشور نگاه نکنیم؛ نه اینکه رابطه‌مان را قطع کنیم؛ بنده هر دفعه که می‌گویم علاج را در داخل بجوییم، یک عدّه‌ای برمی‌دارند اینجا و آنجا، در فضای مجازی [می‌گویند:]«معتقدند که ما با خارج ارتباط را قطع کنیم»؛ نه، این نیست؛ ارتباطات باید برقرار باشد؛ مهم این است که ما علاج را از دیگران نخواهیم، علاج را از بیرون خودمان نخواهیم؛ علاج در درون خود ما است، در داخل کشور است که یک قلم عمده اش هم افزایش تولید است که بار‌ها روی آن من تکیه کرده‌ام. باید یک تلاش برنامه‌ریزی‌شده و سازمان‌یافته در زمینه‌ی اقتصاد انجام بگیرد.»
ایشان دقیقا اشاره می‌کنند که بسیاری از مشکلات و معضلات اقتصادی به تحریم مرتبط نیست: «خیلی از مشکلات کنونیِ ما ربطی هم به تحریم و مانند این چیز‌ها ندارد؛ مربوط به خود ما است، مربوط به ناهماهنگی‌ها است. این گرانی‌های اخیر واقعاً توجیه ندارد؛ بسیاری از این گرانی‌های اخیر واقعاً توجیه ندارد؛ باید علاج بشود و قابل علاج است؛ بایستی مسئولین با هماهنگی علاج کنند. شما نگاه که می‌کنید، گرانی از گوشت قرمز و گوشت مرغ و گوجه فرنگی بگیرید تا پوشک بچّه [وجود دارد]؛ خب گرانی‌های اینها، گرانی‌های بی‌دلیلی است، هیچ استدلالی پشت این گرانی‌ها وجود ندارد و جنس هم هست؛ هم وزارت صمت، هم مسئولین تعزیرات، هم بسیج، هم بعضی از دستگاه‌های دیگری که مرتبط با قضیّه هستند، [مثل]گمرک و دیگران، با همدیگر همکاری کنند و این مشکل را از جلوی پای مردم بردارند؛ همه‌ی این‌ها قابل کنترل است؛ بنابراین با مدیریّت هماهنگ دستگاه‌ها این مشکلات قابل برطرف شدن است.»
با مرور بیانات مقام معظم رهبری مشخص می‌شود که عملیات روانی حول محور «جنگ اقتصادی» و شانه از زیر بار مسئولیت خالی کردن و عدم پاسخگویی مسئولان هیچ‌گونه توجیهی ندارد و تنها با هدف فرافکنی انجام شده است.
سایه جنگ برگشت
هم‌اکنون که در آستانه انتخابات ریاست جمهوری هستیم این شائبه پیش می‌آید که این عملیات روانی می‌تواند در راستای پروژه تطهیر چهره دولت روحانی و هموارسازی مسیر کاندیدای هم‌راستای او باشد.
اما در پایان لازم است صحبت‌های رئیس‌جمهور در ۱۰ فروردین ۱۳۹۶ در جلسه مناطق آزاد تحاری و صنعتی در رشت را یادآوری کرد که گفته بود: «برجام سایه جنگ و تهدید و تحریم ظالمانه را از کشور برداشت و فضای کار و تعامل با جهان را مساعدتر کرد.»، اما هم‌اکنون به اذعان وی در شرایط «جنگ اقتصادی» به سر می‌بریم و تمام مشکلات اقتصادی و معیشتی کشور هم تقصیر آمریکا و غرب است.