گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- سینا احدیان؛ سال گذشته هر چه به فصل تابستان نزدیک میشدیم، روند صعودی بازار سرمایه و تاکید مسئولان ارشد کشور از جمله رئیس جمهور و وزیر اقتصاد نظر بسیاری از سرمایه داران خرد را به خود جلب کرد به طوری که بسیاری از مردم حتی اقشار ضعیف جامعه به خرید سهام شرکتها در بازار بورس روی آوردند. اتفاقی که تا اواسط تابستان به طول کشید. شدت استقبال در نیمه اول سال گذشته از بازار سرمایه به حدی بود که به غیر از ۴۹ میلیون سهامدار سهام عدالت، بیش از ۱۴ میلیون کد بورسی جدید صادر شد و حجم نقدینگی سرازیر شده به بازار بورس در ۵ ماههی نخست سال ۹۹ به بیش از ۱۴۰ هزار میلیارد تومان رسید. اما بعد از ۱۹ مرداد سال ۹۹ ریزشها و دستکارییهایی که در بورس اتفاق افتاد شاخص کل را از ۲ میلیون و ۸۰ هزار واحد تا ۱ میلیون و ۱۸۰ هزار واحد پایین کشاند و بسیاری از سهامداران خردی که به دعوت مسئولین وارد بازار شدند نه تنها سودی نکردند بلکه ۳۰ تا ۷۰ درصد متضرر شدند! کار به جایی رسید که تا مرز اعتراضات خیابانی مردم در مقابل سازمان بورس و مجلس نیز کشیده شد و البته شرایط کرونایی به داد مسئولان رسید و باعث شد تا اعتراضات بورسی گسترده نشود.
در هر حال بسیاری از سهامداران خرد و تازه وارد بازار همانند بسیاری از حرفهایهای بازار سرمایه و کارشناسان اقتصادی مدعی فساد مدیران و شرکتهای بورسی و نابود شدن نابحق سرمایههای خود شدند، لذا از دستگاه قضایی درخواست و مطالبهی برخورد با مجرمین را در بازار سرمایه و بازار سهام داشتند. در همین رابطه نیز بارها نمایندگان مجلس شورای اسلامی از جمله قاضیزادهی هاشمی نایب رئیس مجلس از بررسی تخلفات و محرز شدن آن و فساد و رانت در بورس سخن گفتند و چندین بار مدعی شدند که لیست مدیران متخلف سازمان بورس و شرکتهای بورسی یا به اصطلاح حقوقیهای متخلف به دستگاه قضایی ارسال شده است، اما متاسفانه تا کنون خبری از برخورد قاطع و موثر و البته تغییر سیاستها و سازوکارهای ضد فساد و رانت در بازار سرمایهی ایران نیست! در همین رابطه دانشجو با حسین راغفر؛ اقتصاد دان و استاد تمام دانشگاه الزهرا (س) چند موضوع حول محور مطالب عنوان شده و بازگشت اعتماد به بورس با سیاستهای دولت آتی را مورد تحلیل و بررسی قرار داده که در ادامه تقدیم میشود.
حسین راغفر درباره تاثیر بورس در تولید و دلیل موفق بودن سایر بورس های دنیا نسبت به بورس ایران گفت: اینکه اصلا عامل موفقیت بورس های دنیا چیست مساله مهمی است که تبیین آن نیازمند بحث مفصلی است، در عین حال اینکه بنده معتقدم بورس، قمار بازی است اما به بازار سرمایه و بورس می توان اینگونه نگاه کرد که اگر منابع و سرمایه هایی به بورس منتقل شود که بتواند منابعی را برای فعالیت های تولیدی تجهیز کند؛ این موضوع اقدام خوبی در راستای رشد و بهبود روند تولید است.
بیشتر بخوانید:
استاد تمام اقتصاد دراین باره تصریح کرد: اما آنچه اصولا در بورس ایران پیرامون تامین مالی بخش تولید اتفاق می افتد، بیشتر در تئوری و بحثهای نظری باقی می ماند، لذا علی رغم آنچه بیان می شود چون قوانین و مقررات دقیقی مانند کشورهای توسعه یافته در بورس ایران اعمال نمی شود، هر چند در کشورهای توسعه یافته هم شاهد تخلفاتی در بازار سرمایه و سهام هستیم، اما شدت تخلفات صورت گرفته در بورس ایران به مراتب بیشتر از سایر کشورهاست و جای تاسف دارد که بورس ما هیچ گاه تا کنون به صورت مناسب نتوانسته در خدمت تولید باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا خاطر نشان کرد: یکی از مواری که عرصه را برای تخلفات بیشتر در بورس ایران باز کرده عدم ورود به موقع دستگاه قضایی به تخلفاتی است که به کرات انجام می شود، درحالی که از دستگاه قضایی انتظار می رود به عنوان دستگاه نظارتی و برخورد با مفاسد اقتصادی و با کمک سایر دستگاه های امنیتی با اقتدار لازم با مفاسد اقتصادی و مفاسد در بازار سهام مقابله کند، چرا که مسئله اعتماد مردم به بورس و حاکمیت مهمتر از دریافت موقفتی سود برای عده ای است.
حسین راغفر دراین باره خاطر نشان کرد: متاسفانه عدم ورود به موقع دستگاه های نظارتی و امنیتی به مفاسدی که در بورس انجام می شود به اعتماد مردم به بورس و سرمایه های حداقلی آنان آسیب فراوانی زده است و این بی اعتمادی به راحتی قابل بازگشت نیست.
بیشتر بخوانید:
وی درپاسخ به این سوال که آیا دولت آتی می تواند اعتماد از دست رفته به بورس را با سیاست گذاری های درست جبران کند گفت: قطعاً این موضوع باید یکی از مهمترین اهداف دولت بعدی در بازار سرمایه باشد، منتهی برای موفقیت سازمانی مثل بازار سرمایه؛ نیازمند بستر سازی های مختلفی هستیم که از جمله آنها می توان به تدوین قوانین روشن و شفاف و با جزئیات کامل اشاره کرد.
راغفر دراین باره توضیح داد: قوانینی که حامی حقوق سرمایهگذاران و سهامداران باشد و راه های برخورد با متخلفان یا هرگونه تخلفی در بورس را به درستی احصاء و بررسی کند وجود دارد. با توجه به اینکه در بورس ایران تخلفات آشکاری صورت گرفت، اعم از دستکاری در قیمت بعضی سهم ها، کاملاً شفاف و روشن و مشخص است که جرائم و مفاسد سنگینی در بورس رخ داده است، بدون اینکه شاهد برخورد قاطع و مطلوبی از سوی دستگاه قضایی با این مسئله باشیم، این موضوع یکی از اساسی ترین ضعف های سیستم بازار سرمایع و سهام در ایران به شمار می رود.
بیشتر بخوانید:
عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا درباره نیازهای بورس ایران گفت: به طور کلی بازار سرمایه ایران نیازمند اصلاحات کلی است، در عین حال نیازمند نظارتهای دقیق بر عملکرد بازار سهام است که متاسفانه چنین نظارت هایی تا کنون دیده نشده است. از سوی دیگر بازار سهام ما خارج از روندهایی که در اقتصاد تاثیر می گذارد اداره نمی شود، به این معنا که مثلا آنچه در حوزه فعالیتهای بانکی صورت میگیرد، فسادهای بسیار بزرگی که در نظام بانکی کشور رخ میدهد و پرونده هایی که در دستگاه قضا وجود دارد، نشان می دهد وقتی در این مسائل برخوردهای صورت گرفته با متخلفین تناسبی با حجم فساد انجام گرفته ندارد، مشخص است که بورس نیز به تبع عدم برخوردها دچار فسادهایی می شود که پوشانده می شود و اعتماد مردم به بورس را ضایع می کند.
استاد تمام اقتصاد و عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا در پایان خاطر نشان کرد: بنابراین مسئله اعتماد مردم به بورس با کارکرد نهادهای نظارتی و قضایی احیا می شود، ضمن آن بازگرداندن اعتماد به بازار سرمایه را دولت بعدی زمانی می تواند به منصه ظهور برساند که ساز و کارهایی که شفافیت فعالیت و مدیریت بازار سهام را تضمین کند و امکان نظارت محققین و مردم را بر عملکرد بازار بورس فراهم کند را در درجه اهمیت و اولویت قرار دهد، از سوی دیگر بسیار ضروری است که دستگاه قضایی نیز در صورت بروز هرگونه تخلفی در بازار سرمایه با سرعت و قاطعیت با متخلفین برخورد کند. اگر این موارد توسط دولت بعدی اجرا شود قطعا کمک موثری به بهبود وضعیت بازار سهام و اعتماد به این بازار خواهد بود.