کلهر: زن و مرد در غرب تحت سلطه نظام سرمایه‎‌داری هستند / موسوی: توان ارائه مدلی از فمینیسم برگرفته از متون دینی را داریم

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، کرسی آزاداندیشی با موضوع عدالت یا برابری جنسیتی با حضور الهه کولایی ،نماینده مردم تهران در مجلس ششم، فرشته روح افزا معاون شورای فرهنگی اجتماعی زنان در شورای عالی انقلاب فرهنگی، سینا کلهر، عضو هیات علمی مرکز پژوهش‌های مجلس و محمد موسوی عقیقی، فعال حقوق زنان از سوی بسیج دانشجویی دانشگاه تهران و دانشگاه الزهراء (س) برگزار شد.

الهه کولایی، نماینده مجلس ششم در این کرسی آزاد اندیشی مجازی گفت: منظور از عدالت جنسیتی رعایت انصاف در مورد زنان و مردان است. در واقع عدالت جنسیتی نوعی دسترسی بخشی زنان و مردان به منابع اقتصادی و اجتماعی است تا بتوانند در تمام زمینه‌ها یک مشارکت فعال داشته باشند.

وی بیان کرد: برابری جنسیتی به معنای تشابه زن و مرد نیست؛ بلکه معنی آن این است که زن و مرد باید از امکانات، فرصت ها، شرایط مناسب، حق انتخاب و دسترسی‌های مناسب برای دسترسی به منابع اقتصادی و اجتماعی برخوردار باشند به این معنا که نقش زنان و مردان به صورت برابر در جامعه به رسمیت شناخته شده و ارزشگذاری شود.

کولایی تصریح کرد: برابری جنسیتی به معنای برخورداری زنان و مردان از شرایط برابر برای دستیابی به حقوق اجتماعی، فرصت مشارکت، سهیم شدن در توسعه، بهره‌مند شدن از منافع توسعه و شرکت در فرآیند‌های برنامه ریزی‌های اجتماعی و اقتصادی است.

وی با بیان اینکه معنی برابری جنسیتی این است که هنجارها، ارزش ها، نگرش‌ها و برداشت‌های ضروری برای داشتن یک موقعیت برابر و یکسان در جامعه وجود داشته باشد، اظهار داشت: هدف عدالت جنسیتی این است که ما به برابری جنسیتی دسترسی پیدا کنیم.

مجلس هفتم واژه عدالت جنسیتی را از برنامه چهارم توسعه حذف کرد

عضو هیات علمی دانشگاه تهران گفت: اساس اسلام و ادیان الهی مبتنی بر عدالت اجتماعی است، اما سوال این است که چرا وقتی این عدالت اجتماعی به عدالت جنسیتی می‌رسد با آن وارد تقابل می شود؟ خوشبختانه در برنامه چهارم توسعه بحث عدالت جنسیتی مطرح شده و به عنوان یک مبنا و اساس در برنامه ریزی‌ها و اجرای سیاست‌های اجتماعی مورد توجه قرار گرفته و نکته جالب این است که به دلیل مخالفت مجلس هفتم، عدالت جنسیتی که ریشه در دین و اسلام دارد از برنامه توسعه حذف شد و این نشان می‌دهد که ما در مسئله زنان با چه چالش‌هایی مواجه هستیم.

کولایی با بیان اینکه در قانون اساسی تصریح شده که دولت موظف است زمینه‌های شکوفایی استعداد‌هایی خدادادی زن و مرد را فراهم کند و راه را برای شکوفایی این استعداد‌ها باز کند و این حق جامعه است، افزود: وقتی ما در برنامه چهارم توسعه واژه عدالت را جایگزین برابری کردیم این یعنی زمینه سازی برای رسیدن به فرصت‌ها که یک دستاورد برای جمهوری اسلامی بود؛ اما در مجلس هفتم با یک تفسیر متفاوت و به نام اسلام و دین واژه عدالت از برنامه توسعه حذف شد.

فمینیسم در احقاق حقوق زنان موفق نبوده است

روح افزا معاون شورای فرهنگی اجتماعی زنان در شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز گفت: هیچ کس با تعریفی که از برابری جنسیتی توسط خانم کولایی ارائه شد مخالف نیست، چون هیچ کس نمی‌تواند به واسطه قانون و یا روش‌های دیگر مانع شکوفایی استعداد افراد شود؛ منتهی مبنای تعریف برابری جنسیتی خیلی مشخص نیست؛ مثلا خانم کولایی یک تعریف قابل قبول و همه پسندی از برابری جنسیتی ارائه داد، ولی در جا‌های مختلف می‌بینیم که تعاریف تغییر می‌کنند.

وی با بیان اینکه امروز در تمام دنیا به وضوح می‌بینیم که رنگ، نژاد و جنسیت در تمام دنیا هنوز به عنوان یک مسئله تلقی می‌شوند و پذیرفته نشده اند، تصریح کرد: برابری جنسیتی در کشور‌های غربی به گونه‌ای نبوده که بتواند حقوق زنان را محقق کند؛ مثلا زنان در مقایسه با مردان حقوق کمتری دریافت می‌کنند و یا می‌بینیم که در آمریکا چگونه با مهاجرین و رنگین پوست‌ها برخورد می‌شود.

روح افزا تصریح کرد: آنچه که در کشور ما در مورد آن بحث می‌شود این است که زنان در دنیا به حق خود رسیده اند و فقط این زنان ایرانی هستند که به حقوق خود دست نیافتند و این در حالی است که هیچ یک از کشور‌های اسلامی از جمله عربستان از معیار‌های اسلامی برخوردار نیستند. در واقع کشور‌های اسلامی بیشتر در پی سنت گرایی‌های عصر جاهلیت بوده اند و اکنون نیز که می‌خواهند مقداری مدرن‌تر برخورد کنند باز هم از ما عقب‌تر هستند.

وی با بیان اینکه امروز غربی‌ها از حد حقوق اولیه زنان نیز پایین رفته اند به گونه‌ای که تا چند سال پیش بالاترین تجارت دنیا متعلق به مواد مخدر بوده، ولی هم اکنون بالاترین تجارت مربوط به پرنوگرافی است با این وجود ما نمی‌توانیم در مسائل زنان دنباله رو غربی‌ها باشیم، اضافه کرد: فمینیسم در دنیا موفق نشده که اهداف و حقوق زنان را احقاق کند.

معاون شورای فرهنگی اجتماعی زنان در شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: در غرب هر گاه که اسم زنان به میان می‌آید حقوق آن‌ها بازیچه قرار می‌گیرد و به ابزار تبدیل می‌شود با این وجود می‌توان گفت که فمینیسم قابل اطمینان نیست؛ البته بنده من نمی‌گویم که زنان در کشورمان به حقوق خود دست یافته اند، اما ما در زمینه‌های مختلف علوم همچون نانوتکنولوژی، بایو تکنولوژی و مهندسی مشکلی برای شکوفائی استعداد‌های زنان و ورود آن‌ها به این عرصه‌ها نداریم.

زن و مرد در غرب تحت سلطه نظام سرمایه داری هستند

سینا کلهر عضو هیات علمی مرکز پژوهش‌های مجلس نیز با اشاره به اینکه بخش قابل توجهی از مسئله جنسیت در غرب بیش از آنکه در جهت احقاق حقوق زنان باشد در جهت بهره کشی از زنان بوده است، گفت: در غرب فرقی بین زن و مرد وجود ندارد، چون هر دو تحت ستم و بهره کشی نظام سرمایه داری قرار دارند؛ منتهی زنان برای اینکه تن به این بهره کشی و ستم بدهند باید به نام آزادی از قیوداتی همچون نظامات سنتی و دینی رها شوند.

وی افزود: جنبش بهبود وضعیت زنان در ایران به جای اینکه معطوف به شرایط واقعی زنان باشد و به نوعی به جای اینکه شرایط اقتصادی، شغلی، مشارکت سیاسی و مسائل آموزشی زنان را اصلاح کند به دگرگونی نظام ارزشی و عمدتا ارزش‌های دینی پرداخته است.

کلهر بیان کرد: نقطه کانونی و تمرکز جریان‌های گفتار‌های جنسیتی چه از نوع برابری خواه و چه از نوع عدالتخواه مداخلات حقوقی و قانونی است به گونه‌ای که این جریانات تلاش می‌کنند تا با استفاده از ابزار قانون و مداخلات قانونی وضعیت زنان را بهبود ببخشند؛ اما ما در مقابل این مداخلات قانونی و حقوقی شاهد یک واکنش عرفی هستیم که بهترین مثال آن در ظهور پدیده ازدواج سفید در برابر ازدواج رسمی است در واقع بنده به این قائلم که بخشی از عوامل فراگیر شدن ازدواج‌های سفید متاثر از شرایط حقوقی و قانونی و سخت‌تر شدن حمایت‌ها از ازدواج‌های رسمی است.

عضو هیات علمی مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان اینکه سیطره ارزش‌های عرفی، تبدیل شدن عامل زیبایی به عنوان مهمترین مسئله زنان و مسئله شدن موفقیت و شهرت از جمله نظامات هنجاری هستند که جریانات گفتار‌های جنسیتی همواره آن‌ها را دنبال می‌کردند، افزود: ما امروز با ظهور پدیده‌هایی مانند تتلو و طرفدارانش که عمدتا زنان و دختران جوان جامعه هستند روبرو هستیم و این پدیده‌ای است که با آرمان‌های جریان‌های حمایت و بهبود وضعیت زنان فاصله بسیاری دارد.

کلهر تصریح کرد: تجربه جمهوری اسلامی در چهل سال گذشته نشان می‌دهد که گفتار‌های جنسیتی برابری خواه و عدالتخواه همواره با هم چالش داشته و به عنوان دو گفتمان رقیب مطرح بوده اند؛ اما این گفتمان‌ها از لحاظ اجرایی چه در نظام قانونگذاری و چه در نظام سیاست گذاری و همینطور بازطراحی نظام اجتماعی کاملا با هم همسو و همراه بوده اند.

وی اظهار داشت: اگر مجلس هفتم واژه عدالت جنسیتی را از برنامه چهارم توسعه حذف کرد مجلس نهم دوباره این واژه را به لایحه بودجه بازگرداند و این مجلس هم مجلس اصولگرا بوده است.

توان ارائه مدلی از فمینیسم برگرفته متون دینی را داریم

موسوی عقیقی فعال حوزه زنان نیز با بیان اینکه از نظر بنده عدالت در برابر برابری قرار ندارد و در واقع عدالت همان برابری است، گفت: برخی از تفاسیر فمینیسم در ایران شکست خورده است؛ اما ما از لحاظ گفتمان درون وطنی و درون دینی توان این را داریم که مدل دیگری از فمینیسم را ارائه دهیم که نقاط ضعف دیگر مدل‌های فمینیسم را نداشته باشد.

وی با اشاره به اینکه نه عدالت در عدالت حقوقی و نه حق در ادبیات دینی ما تعریف شده اند، افزود: ما باید برای رسیدن به حقوق برابر زن و مرد مبنا را انسان بودن در نظر بگیریم و پس از آن حقوق مساوی را بین جنسیت‌ها تقسیم کنیم.

موسوی عقیقی با بیان اینکه فمینیسم در ایران وارداتی است و البته این نیز ناشی از ضعف ماست، چون ما نتوانسته ایم نسخه جامعی از برابر خواهی پیش روی جامعه بگذاریم به گونه‌ای که از ابتدای مشروطیت تاکنون هیچ کار علمی در این زمینه انجام نداده ایم، تصریح کرد: بنده قبول دارم که ما می‌توانیم از دل قرآن و متون دینی فمینیسم برابرخواهی استخراج کنیم، ولی مشکل این است که ما هویت زنان را در آرای اندیشمندان اسلامی به عنوان یک هویت مادون انسان در نظر گرفته ایم.

وی گفت: باید هویت زن در ایران بازسازی شود، ولی باید ابتدا بررسی کنیم که آیا ما می‌توانیم از درون سنت فقهی خودمان این برابری خواهی را استخراج و به جامعه عرضه کنیم. معتقدم که نمی‌توانیم، چون فقهای ما هویت زن را در فقه به گونه‌ای تنظیم کرده اند که یک هویت مادون انسان است.