مسئله بیکاری فارغ التحصیلان لزوما ناشی از آموزش عالی نیست

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، محمد رضا آهنچیان مدیرکل برنامه‌ریزی آموزشی وزارت علوم تحقیقات و فناوری در برنامه غیرمحرمانه شبکه دو سیما درباره مسئله بیکاری فارغ التحصیلان آموزش عالی گفت: بیش از هر چیز باید گفته شود که منظور از بیکاری چیست و بعد از آن باید دانست که آموزش عالی به چه معناست و ما چه انتظاراتی از آن داریم. بنده تشبیهی که از وزارت علوم در این جریان دارم این است که گویی شخصی را دست و پا بسته درون یک استخر انداخته، بدون اینکه آن شخص بتواند شنا کند از آن انتظار شنا کردن داشته باشند؛ است.

وی ادامه داد: واقعیت این است که نظام آموزش عالی دارای هفت زیرنظام است که برخی از آن‌ها بسیار بزرگ هستند به طوری که از نظر تعداد اعضای هیئت علمی و دانشجو برابری می‌کنند. ما وقتی می‌گوییم ۴۰ درصد دانشجویان بیکار هستند باید ببینیم که کدام دانش‌آموختگان از کدام زیرنظام‌ها با بیکاری روبه رو هستند. این یک سوالی است که معمولا پاسخ داده نمی‌شود. واقعیت امر نیز این است که کیفیت آموزش عالی در طیف‌های گوناگون بسیار متفاوت است، به طوری که اکنون در دو سر طیف از یک سو با کیفیتی با استاندارد بالا و جهانی رو به رو هستیم و از سوی دیگر شاهد دانشگاه‌هایی که در کیفیت آن‌ها تردید‌ جدی وجود دارد؛ هستیم.

آهنچیان اظهار کرد: برخی زیرنظام‌های آموزش عالی استقلال و یا استقلال نسبی دارند که در خیلی موارد مانند بحث‌های آموزش عالی، وزارت علوم حاکمیتی بر آن‌ها ندارد. ما در در مجموع آموزش عالی را به عنوان یک هویت واحد در نظر می‌گیریم و شاهد هستیم که این آموزش عالی دانش‌آموخته‌هایی را دارد که بهترین دانشگاه‌های جهان از آن‌ها استقبال می‌کنند. به هر حال دانش آموختگان نیز محصولات این آموزش عالی هستند.

مدیرکل برنامه ریزی آموزشی وزارت علوم با بیان اینکه نسبت رشد ما در قیاس با سال‌های سپری شده، ده برابر آن عمری است که از توسعه آموزش عالی می‌گذرد؛ تصریح کرد: این موضوع دقیقا یک امتیاز فوق العاده‌ای است که ما در پیکره کلی آموزش عالی باید مورد قضاوت قرار دهیم.

آهنچیان تصریح کرد: در عین حال پدیده چند وجهی اشتغال و بیکاری یک نسبت کاملا مستقیم با روکود اقتصادی دارد. مسئله بیکاری فارغ التحصیلان لزوما ناشی از آموزش عالی نیست و یک مقدار بسیار زیادی تحت تاثیر جوانب اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آموزش عالی می‌شود.

وی اظهار کرد: آموزش عالی یک اندام یا یک عضو از یک ارگانیسمی به نام جامعه است که برای آن کارکردی تعیین شده است و براساس همان کارکرد نیز باید از آن انتظار داشته باشیم. وقتی سیستم عصبی پیام‌ها را به خوبی منتقل نمی‌کند، یک عضو که برای آن هزینه نیز می‌شود باید یک کنشی داشته باشد، بر اساس تعریفی که از کنش نظام آموزش عالی جهانی می‌شود،  آموزش عالی باید داوطلبان را بعد از دیپلم پذیرش و آموزش‌های تخصصی روز دنیا را به آن‌ها ارائه دهد.

آهنچیان با اشاره به اینکه صدای جامعه یا به آموزش عالی نمی‌رسد و یا بسیار گنگ است؛ بیان کرد: باید مشخص شود چگونه صدای جامعه می‌تواند به اموزش عالی برسد، حتی بازار و دستگاه‌های دولتی نیز مکانیسمی ندارند که بتواند صدای جامعه را به آموزش عالی برساند. ما میدانیم که به عنوان مثال به تامیر موتور‌های کشتی نیاز داریم اگر این صدای احساس نیاز از طریق سازمان بنادر کشور، شرکت‌ها به ما برسد خوب است، اما عموما احساس نیاز برای یک دستگاه به گوش آموزش عالی می‌رسد، اما صدای احساس نیاز به صد دستگاه، به ما نمی‌رسد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: عدم ارتباط با دستگاه‌های دولتی سبب می‌شود تا ما در فضای ابهام انچه که در دنیا رخ می‌دهد را به عنوان آموزش عالی در کشور معرفی کنیم منتهی این ارتباط یک مکانیسم چند وجهی متشکل از قوای قانون‌گذار مجلس، دولت و بخش خصوصی دارد که باید بتوانیم برای آن کانالی تعریف کنیم تا صدای جامعه و بازار به آموزش عالی برسد که در حال حاضر این کانال وجود ندارد.