گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- سینا احدیان؛ بحران همهگیری کرونا در سراسر جهان و آسیبدیدگی مشاغل از محدودیتهای این ویروس، سرمایهگذاران را راهی بازارهای نوین سرمایهگذاری با هدف حفظ ارزش دارایی کرد. در ایران نیز با زیان سرمایهگذاران خرد و تازه وارد در بورس و نیز رشد چشمگیر و ناگهانی قیمت رمز ارزها، توجه مردم نسبت به سرمایهگذاری در بازار رمزارزها بیش از پیش افزایش یافته است.
با توجه به نوپا بودن بازار ارزهای دیجیتال و دانش کم سرمایهگذاران نسبت به ماهیت رمزارزها و فرآیند استخراج آن، کلاهبرداران از اطلاعات اندک مردم سوء استفاده کرده و اعتماد آنان را با وعده سودهای غیرمتعارف به خود جلب میکنند. کلاهبردارانی که با طرحهایی نظیر اجاره ماینر، استخراج رمزارز و جذب پول در شرکتهای سرمایهگذاری ریسک این بازار را دوچندان کردهاند؛ بازاری که برای سرمایهگذاران خارج از کشور نیز به واسطه سرقت کیف پول، هک و نوسان بسیار شدید قیمتها، پرریسک محسوب میشود.
محمد میرزایی؛ کارشناس مسائل اقتصادی و بازار ارز دیجیتال در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو با توجه به افزایش سرمایه گذاری ایرانیان در بازار رمز ارزها در ارتباط با کلاهبرداریهای جدید شرکتهای ارز دیجیتال بیان کرد: افزایش قیمت بیت کوین در چند ماه گذشته و شرایط نابسامان اقتصادی در داخل کشور، عامل هدایت مردم به سمت سرمایهگذاری در سایتهای کلاهبرداری به روش هرمی و پانزی است.
کارشناس بازار رمز ارزها ادامه داد: عدم آگاهی و اطلاع رسانی از مسیرهای درست سرمایه گذاری در دنیای پر سود ارز دیجیتال باعث شده تا مردم در دام کلاهبرداران گرفتار شده و سرمایههای خود را از دست بدهند.
میرزایی افزود: به عنوان مثال سایتهای Wozur.com و enigmatrades.net سایتهایی هستند که در ایران بسیار فعال بوده و طرحهای خود را در غالب طرحهای پانزی ارائه میدهند. طرح پانزی در دنیای ارز دیجیتال نوعی کلاهبرداری در سرمایهگذاری است که با وعده پرداخت بازدهی مشخص به سرمایهگذاران موجود از محل کسب درآمد از طریق سرمایهگذاران جدید، افراد را فریب میدهند و متاسفانه این دست از سایتها فیلتر نیستند و این موضوع باعث شده افراد زیادی اعتماد کنند و سرمایههای خود را از دست بدهند.
وی اضافه کرد: در این طرح کلاهبرداری افراد ناآگاه را ترغیب میکنند تا برای سرمایهگذاری در یک یا چند پروژه بسیار پر سود سرمایههای خود را در اختیار آنها قرار دهند. سود این طرحها آنچنان بالاست که افراد زیادی فریب میخورند، این در حالی است که پول سرمایه گذاران در هیچجا سرمایه گذاری نشده و نوعی بازی با پول از محل سرمایهگذاری افراد جدید است. در نهایت زمانی که این شبکه به اندازه کافی بزرگ شد فرد کلاهبردار یک شبه ناپدید میشود. در حال حاضر سایتهایی مشغول فعالیت هستند که عملکرد آنها با طرحهای پانزی مطابقت دارد.
کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه این سایتهای کلاهبرداری توسط پلیس فتا رصد میشود گفت: این سایتها همچنان فیلتر نیستند و فیلتر نشدن آنها باعث میشود هم وطنان اطمینان اولیه به آنها پیدا کنند و در ادامه سرمایه گذاری خود دچار ضرر و خسران شوند اگر نگاهی به این سایتها بیاندازیم از ۳۲۵۰۰ جستجو ایران تقریباً جزو اولین کشورها برای استفاده از این سایت بوده و ۳۱ درصد ترافیک سایت این سایتها مربوط به کشور ماست.
در همین رابطه سرهنگ علیمحمد رجبی؛ رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرایم سایبری پلیس فتا نیز با حضور در یک برنامه تلویزیونی با بیان اینکه تعداد تخلفات در حوزه رمزارز افزایش پیدا کرده، گفت: در سال اخیر به دلیل نوسانات بسیار در ارزش ارزهای دیجیتال، این بازار با استقبال چشمگیری مواجه شده است.
وی افزود: بسیاری از این افراد اطلاعات و دانش کافی ندارند و تحت تاثیر تبلیغات وارد این بازار شدهاند. برخی حتی تلفظ صحیح عبارت بیت کوین را هم نمیدانند، چه برسد به آن که از فرآیند استخراج بیت کوین آگاهی داشته باشند.
رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرایم سایبری پلیس فتا با هشدار به متقاضیان کماطلاع برای ورود به بازار رمزارز گفت: عمده پروندههای ثبتی در پلیس فتا مربوط به مالباختگانی است که اطلاع و شناختی نسبت به پدیده رمزارز و فرآیند استخراج و معامله آن نداشته و سرمایه خود را با انگیزه سرمایهگذاری به راحتی در اختیار کلاهبرداران قرار میدهند.
رجبی با بیان اینکه تا کنون خرید و فروش ارزهای دیجیتال جرم انگاری نشده است، افزود: بر اساس اعلام بانک مرکزی بسیاری از صرافیها مجوزی برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال ندارند و سازوکار آن نیز هنوز مشخص نشده است. در حال حاضر تعیین تکلیف این موضوع در گرو قانونی است که در مجلس شورای اسلامی در حال تدوین است.
وی در خصوص دیگر مخاطرات سرمایهگذاری در بازار ارزهای دیجیتال اظهار داشت: سرمایهگذاری به صورت پانزی یکی دیگر از دامهایی است که کلاهبرداران برای سرمایهگذاران پهن کردهاند. در این روش افراد سرمایه خود را در اختیار شرکتهایی قرار داده که قول سود چشمگیر ماهیانه به آنان میدهند. عمده این شرکتها خارج از کشور هستند و تا زمانی که هرم سرمایهگذاری تکمیل نشده باشد، به اعضاء سود میدهند. اما پس از تکمیل هرم، اقدام به کلاهبرداری کرده و دیگر اثری از آن شرکت نخواهد بود.
رجبی ادامه داد: یکی دیگر از روشهای کلاهبرداری در این حوزه، استخراج بدون دستگاه و یا استخراج ابری است که بر اساس نظر کارشناسان فنی، ارزهای دیجیتال امکان استخراج با روش ابری را ندارند و سرمایهگذاری با این روش نیز در نهایت به کلاهبرداری ختم خواهد شد.
وی افزود: برخی دیگر از کلاهبرداریها از طریق نرمافزارهای جعلی صورت میگیرد که اشتراک آنان توسط فرد سرمایهگذار خریداری میشود. حتی دیده شده کیف پولهای رسمی نیز توسط این نرمافزارها که برخی از آنان در گوگل پلی وجود دارد، هک شده است.
رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرایم سایبری پلیس فتا در پایان با اشاره به فیشینگ صرافیها گفت: در فیشینگ، ظاهر سایت جعلی مطابق سایت اصلی بوده و صرفاً آدرس آن متفاوت است. در تبلیغات فضای مجازی آدرس این سایتهای جعلی در اختیار مردم قرار گرفته و مردم پس از وارد کردن نام کاربری و رمز عبور در این سایتها، اطلاعات حساب کاربری و یا حساب بانکی خود را در اختیار کلاهبرداران قرار میدهند.
اصغر بالسینی؛ اقتصاددان و استاد دانشگاه نیز نسبت به استقبال بی سابقهی سرمایه گذاران ایرانی در بازار رمز ارزها به خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو گفت: آنچه که میتواند باعث نگرانی جدی شود ورود بخشهایی از جامعه برای سرمایهگذاری در این حوزه است در حالی که متاسفانه تجربه و تحلیل دقیق و آگاهانه از روند بازار کریپتو کارنسی ها، نحوه قیمت، گذاری، استخراج و معاملات ندارند و بر اساس جو روانی و فضای تبلیغاتی به وجود آمده وارد چنین بازاری میشوند.
تحلیلگر مسائل اقتصادی دراین باره خاطر نشان کرد: تجربه نشان داده در چنین بازارهایی ریسک عدم نفع و تحمیل زیان به سرمایه گذاران بسیار بسیار جدی و کلیدی است، همانطور که در روزهای اخیر بخش قابل توجهی از خریداران کریپتو کارنسیها و بیت کوین که با قیمتهای بسیار بالایی اقدام به خرید کرده بودند دچار خسران و زیان جدی شدند.
بالسینی افزود: کسانی که وارد چنین بازاری میشوند باید نسبت به تحولات و نحوه قیمتگذاری آگاهی لازم را داشته باشند در حالی که متاسفانه بخش مهمی از سرمایهگذاران چنین بازاری از این آگاهی برخوردار نیستند، لذا این مساله موجب نگرانی شده است به این دلیل که عموم مردم جامعه که دارای پساندازهای محدودی هستند مایل به ورود به چنین بازارهایی هستند تا در کوتاه مدت سود قابل توجهی کسب کنند.
استاد اقتصاد با تاکید بر اهمیت ورود آگاهانه به این حوزه گفت: آنچه که در مورد بازارهای مالی میتوان گفت چه در بازار کریپتو کارنسیها و بازار بورس و سایر بازارهای مالی آن است که سرمایه گذاری در این بازارها باید آگاهانه باشد همچنین نگاه کوتاه مدتی به این بازارها خصوصاً برای تازه واردها مطلقا وجود نداشته باشد.
وی دراین خصوص خاطر نشان کرد: عموم مردم باید به جد نسبت به این مسئله توجه داشته باشند که چنین بازارهای سرمایهگذاری، بازارهای مطمئنی به ویژه برای تازه واردان و کسانی که علم و آگاهی کافی از نحوه فعالیت در این بازار ندارند نیست.
بالسینی افزود: ورود غیر آگاهانه به چنین بازارهایی قطعاً منجر به زیان جدی به سرمایه گذاران میشود. در چنین فضایی متولیان و مسوولین که رسالت آگاه سازی مردم را در فضاهای ایجاد شده بر عهده دارند حتما باید به این وظیفه مهم خود اهتمام داشته باشند چرا که بازار کریپتو کارنسیها بازار پر ریسکی است که حتی نحوه قیمت گذاری و پیش بینی قیمتها برای بخش مهمی از متخصصین کار دشواری است.