چرخ اقتصاد و پای تولیدکننده با زنجیر تحریم‌های داخلی بسته شده/ مشکلات اقتصادی با رفع تحریم‌های خارجی برطرف نمی‌شود!

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- سینا احدیان؛ در سال‌های گذشته همه ملت ایران شاهد این موضوع بودند که دولت بخش بزرگی از انرژی و تمرکز خود را بر روی مساله لغو تحریم‌ها قرار داده، با اینکه تلاش زیادی در دو دولت یازدهم و دوازدهم صورت گرفته و نتیجه‌ای بالعکس داده است اما، دولت درآخرین ماه‌های مدیریت خود همچنان برای این موضوع زمان می‌گذارد و ادعا می‌کند که تحریم‌ها در حال رفع شدن است. البته مثل دوران ۵ ساله برجام و پسا برجام اقتصاد ایران در یک رکود روانی فرو رفته و همچنان سرمایه گذاران معطل نتایج مذاکرات وین و به دنبال آن برداشته شدن تحریم و آزادسازی منابع ارزی و سطح تعادلی نرخ ارز هستند، لذا بسیاری از سرمایه گذاران از سرمایه گذاری امتناع کرده‌اند.

اخیرا هم بسیاری از کارشناسان اقتصادی نسبت به خطر گره خوردن اقتصاد به مذاکرات و رکود اقتصادی ناشی از ترس سرمایه‌گذاری در فضای غبارآلود " ادامه یا رفع تحریم" هشدار داده‌اند. مرتضی عزتی؛ اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس همزمان با شروع دور جدید مذاکرات دولت ایران با دولت جو بایدن در ویَن گفت: اگر اعلام کنیم می‌خواهیم در تحریم بمانیم و رفع تحریم نمی‌خواهیم بهتر از شرایط فعلی است. سیاستمداران آمریکایی از طریق کِش دادن مذاکرات به دنبال ضربه زدن به اقتصاد ایران هستند.

این وضعیت درحالی است که دولت تدبیر و امید رکورد رشد نقدینگی در کشور را شکسته به طوری که بر اساس آمار و ارقام بانک مرکزی در سال ۹۹ در بی سابقه‌ترین حالت ممکن با رشد ۴۰.۶ درصدی، رشد نقدینگی به ۱۰۰۳ هزار میلیارد تومان رسید. این رشد لجام گسیخته‌ی غول نقدینگی در سایه‌ی بی تدبیری و سومدیرت مالی دولت و فریز شدن سرمایه‌های در انتظار نتایج مذاکرات و همچنین باز بودن فضای دلالی و سفته بازی در بازار‌های نامولد همچون طلا، سکه، ارز، مسکن و خودرو به دلیل بی ارادگی دولت برای اخذ مالیات از فعالیت‌های مخرب و فاقد ارزش افزوده دست به دست هم دادند تا بخش‌های مولد و تولیدی کشور وارد رکود گسترده شود و به دنبال آن شاهد بیشترین سقوط ارزش پول ملی، افزایش فزاینده‌ی ضریب جینی یا همان فاصله طبقاتی و گرانی‌های متعدد و فشار کمرشکن به معیشت ۷ دهک غیرثروتمند جامعه باشیم. در واقع می‌توان عنوان کرد که اگر تاثیر مخرب تحریم‌های داخلی یا همان سیاستگذاری و اجرای سیاست‌های حکمرانی اقتصادی بیشتر از تحریم‌های خارجی نبوده دست کم به همان میزان آسیب رسانده و یا مکمل آن بوده است. این مسئله را علاوه بر کارشناسان اقتصادی، بسیاری از تولیدکنندگان و صنعت گران موفق و پیشروی کشور نیز همواره اذعان داشته اند. در ادامه لینک یک گفتگوی تصویری با چند تولیدکننده و صادرکننده صنعتی موفق که دو سال پیش انجام دادم را مشاهده می‌کنید که گواه همین موضوع است. آن‌ها تاکید می‌کنند که " مسئولین نگران نباشند؛ ما راه‌های دور زدن تحریم‌های خارجی را بلدیم، جلوی تحریم‌های داخلی را بگیرید! "

ببینید:

برای واکاوی سایر موانع داخلی اقتصاد علاوه بر مدیریت پولی و مالی که کمترین تلاشی در ۸ سال گذشته صورت نگرفته تا در صورت تداوم تحریم‌های بین المللی و حتی رفع تحریم، اقتصاد از بند تحریم‌های داخلی نجات بیابد، مهدی موحدی بک نظر؛ اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد  نظر خود را درباره تاثیرات این تحریم‌های داخلی بر روند رشد اقتصادی کشور بیان کرده که جمع بندی این گفتگو را در ادامه می‌خوانید.

مهدی موحدی بک نظر در واکنش به تکرار موضوع رفع تحریم‌ها از سوی دولت و حتی شخص رئیس جمهور و با انتقاد از تحریم‌های داخلی که دولت آن‌ها را نادیده می‌گیرد گفت: متاسفانه دولتی‌ها هشت سال است که کل اقتصاد ایران را به مقوله رفع تحریم‌ها و مذاکرات وین گره زده‌اند و تولید و بازار‌ها و هر گونه فعالیت اقتصادی را تحت الشعاع این موضوع قرار داده اند، درحالی که همان اندازه‌ای که تحریم‌ها زیان‌های متعددی به اقتصاد ما وارد کرده است، تحریم‌های داخلی هم یک پای اقتصاد را لنگ کرده است.

وی در این باره خاطر نشان کرد: منظور از تحریم‌های داخلی در اقتصاد ایران تمام موانعی است که دست و پای تولید را بسته است. از زمان روی کار آمدن دولت آقای روحانی یا بهتر بگوییم از یک دهه گذشته، دولت منتظر رفع تحریم‌های آمریکاست تا آن زمان برای اقتصاد کشور برنامه ریزی کند. دولتی‌ها فقط این موضوع را باور دارند که در صورت برداشته شدن تحریم‌ها اقتصاد ایران نفس راحتی می‌کشد و دسترسی بخش تولید و صنعت کشور به فناوری‌های روز آسان می‌شود. دولت از این موضوع مهم غفلت کرده است که در هشت سال گذشته که زمان زیادی از دست داد اگر به افزایش بهره وری نیروی کار و ارتقای تولید داخلی و استفاده از نخبگان و عدم بی مهری با آن‌ها توجه می‌کرد، قطعا اینک وارد دوره رونق شده بودیم، اما، چون دولت دست یابی به همه موارد فوق را صرفا منوط به برداشته شدن تحریم‌ها کرده است، دیگر به تحریم‌های داخلی و لغو آن‌ها هیچ توجهی نمی‌کند.

مهدی موحدی بک نظر دراین باره اضافه کرد: قطعا نمی‌توان منکر این موضوع شد که تحریم‌های خارجی برای ما هزینه دارد، چرا که هر تحریمی روی ارکان مختلف اقتصاد تاثیرات منفی خود را به جا می‌گذارد و موانعی پیش پای رشد اقتصادی کشور ایجاد می‌کند، اما اتفاقی که می‌افتد این است که در صورت وجود تحریم‌های داخلی، تولید کننده‌ای که تمام تلاش خود را برای واردات فناوری، مواد اولیه، ماشین آلات یا نهاده‌های مورد نیاز تولیدش انجام می‌دهد و هزینه تحریم‌ها را به جان می‌خرد، تحریم‌ها را دور می‌زند، چه بسا در این بین مجبور به پرداخت هزینه اضافی به دلالان برای واردات یک سری کالا‌های مورد نیاز تولید خود هم شود، بنابراین این مراحل را یکی پس از دیگری می‌گذراند تا کالایش وارد گمرک کشور می‌شود.

کارشناس و تحلیلگر مسائل اقتصادی دراین باره تصریح کرد: از زمانی که کالای مورد نیاز تولید وارد گمرک کشورمی شود تولید کننده در برابر سد نفوذ ناپذیری از تحریم‌های داخلی قرار می‌گیرد، در حالی که انتظار می‌رود اینجا امور اداری به سهولت انجام شود، رشد اقتصادی و تغییر ساختار اقتصادی در بنگاه‌های اقتصادی و تولید به شدت مورد نظر و توجه دولت باشد، یعنی با این مولفه‌ها از تولید کننده و تولید دفاع کند، اما شاهد هستیم چندین و چند عامل به اشکال مختلف جلوی تغییر و تحولات ساختار مالی و اقتصادی بنگاه تولیدی را می‌گیرند.

ببینید:

ماجرای ۴ سال پیگیری برای پاسخگویی دولت به صد‌ها تولید کننده!

موحدی بک نظر در این باره بیشتر توضیح داد و به چند مثال اشاره کرد و گفت: مثلا گمرک ایران به دلیل مشکلاتی اجازه ترخیص نمی‌دهد. بانک مرکزی تا نوع و منشاء ارزی که کالا با آن خریداری شده را مشخص نکند به تولید کننده اجازه ترخیص نمی‌دهد و بسیاری از عناوین دیگر؛ یعنی همه ارگان‌ها و نهاد‌ها دست به دست هم می‌دهند تا پروسه تولید زدایی و عدم حمایت از تولید و مانع تراشی را یک به یک اجرا کنند.

کارشناس اقتصادی با انتقاد از عدم حمایت از تولید واقعی گفت: متاسفانه حمایت مالی و تامین مالی از تولید صورت نمی‌گیرد، نه تنها حمایت مالی صورت نمی‌گیرد، بلکه تولید کننده‌ای که با هزینه خود کار می‌کند هم تحت فشار‌های دیگری است که ترجیح می‌دهد بی خیال تولید شود؛ لذا با وجود هزاران مانعی که در کشور وجود دارد حتی اگر تحریم‌ها برداشته شود و دسترسی آسانی به منابع ارزی خود در خارج از کشور داشته باشیم، با وجود هزاران مانع در داخل کشور ولو اینکه تحریم خارجی هم وجود نداشته باشد، بخش بزرگی از مشکلات همچنان باقی است.

کارشناس و تحلیلگر اقتصاد با ارائه یک راهکار درباره این موضوع گفت: اگر تفکر اینکه مانع اصلی در برابر اقتصاد ایران، تحریم‌های آمریکاست از ذهن مدیران و مسوولان دولتی برداشته شود و آن‌ها بیش از اینکه روی لغو تحریم‌های خارجی تمرکز کنند، مانع‌ها و تحریم‌های داخلی را حذف کنند، آن زمان با مفروض گرفتن تحریم‌های خارجی هم می‌توان شرایطی را به وجود آورد که رشد و پیشرفت اقتصادی در کشور ایجاد شود. متاسفانه به هر دلیلی مسوولین ما تا کنون تلاشی برای اینکه چنین تفکری داشته باشند و اقتصاد کشور را براین مبنا اداره کنند نداشته و در آن‌ها دیده نشده است.

مهدی موحدی بک نظر در پایان گفت: طبیعتا تا زمانی که تحریم‌های داخلی اعم از امور بانکی، بیمه ای، مالیاتی و ... لغو نشوند و زنجیری که به پای تولید کننده و چرخ‌های اقتصاد کشور توسط مسوولین بسته شده، باز نشود تحریم‌های داخلی که زیرپوست تفکر مسوولین ما جا خشک کرده اجازه عملکرد مثبت را به ما نمی‌دهد. اگر مسوولین به نقش مهم تحریم‌های داخلی پی ببرند آن روز، روز خوش اقتصاد ماست، اما متاسفانه، چون انگاره اصلی در ذهن مسوولین کشور، اصل قلمداد کردن یک طرفه تاثیرات سوء تحریم‌های بین المللی است، آنها، چون اصل موضوع تحریم‌های داخلی را به خودی خود قبول ندارند، برای لغو آن‌ها چونان تلاشی که برای لغو برجام صورت می‌دهند، نمی‌کنند و این یعنی مصیبت اقتصاد ما تمامی ندارد.