ندری: «مالیات بر عایدی سرمایه» از تجمیع درآمد خانوار اخذ شود

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، کلیات طرح مالیات بر عایدی سرمایه از سوی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید، علی رغم اینکه تصویب این طرح یکی از مهمترین خواسته‌های اقتصاد دانان و کارشناسان امر بود، اما توجه به جزییات این طرح است که می‌تواند ضریب کارآیی و اجرای آن را افزایش دهد. کامران ندری؛ اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) نظر خود را درباره جزییات طرح مالیات بر عایدی سرمایه بیان کرده است که ماحصل آن در ادامه بحث آمده است.


کامران ندری اقتصاد دان و عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق در گفتگو با دانشجو در خصوص معایب و محاسن طرح مالیات بر عایدی سرمایه مصوب مجلس شورای اسلامی گفت: بنده هنوز فرصت نکرده ام بند‌ها و جزییاتی که مورد نظر نمایندگان مجلس در طرح مالیات بر عایدی سرمایه بوده را به صورت دقیق مورد بررسی و مطالعه قرار دهم، اما به هر حال مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات بر دارایی‌ها مالیات‌های تعریف شده‌ای هستند که کشور‌های توسعه یافته و در حال توسعه سالهاست آن را از مردم خود در اشکال مختلف و با رعایت جزییاتی که حقی از شهروندان ضایع نشود گرفته می‌شود.

وی دراین باره خاطر نشان کرد: یکی از مهمترین ایرادات مالیات بر عایدی سرمایه‌ای که در مجلس کلیات تصویب شده موضوع اخذ مالیات از فرد است تا خانوار، این یک تفاوت محسوس بین توجه به جزییاتی است که در کسب مالیات در کشور‌های توسعه یافته با ما مصوب و اجرا می‌شود، به این دلیل که در ایران بهتر بود به جای اخذ مالیات از فرد مالیات بر عایدی سرمایه در قالب مالیات بر تجمیع درآمد خانوار در نظر گرفته می‌شد، چرا که اینگونه ممکن است هر فردی در خانواده‌های ثروتمند دارایی قابل توجهی باشد، اما چون به شخصه به نام فرد است مشمول مالیات نشود، اما دارایی و سرمایه خانواده‌ای که رقم پایینی دارد مشمول مالیات شود در حالی که به خانواده ثروتمند که هر کدام به صورت شخصی ملک یا خودرویی دارند تعلق نگیرد، از این جهت در این طرح با شرایط عنوان شده عدالت محقق نمی‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق درباره عملکرد کشور‌های توسعه یافته درخصوص مالیات بر عایدی سرمایه توضیح داد: معمولا درکشور‌های دیگر واحدی که مالیات به آن‌ها تعلق می‌گیرد خانوار است نه فرد، یعنی مسوولین و سیاست گذاران کشور‌های توسعه یافته بر مجموع درآمد خانوار مالیات می‌بندند نه فرد، مجموع درآمد خانوار و اینکه آیا درآمد کسب شده کفاف زندگی را می‌دهد، یا خیر؟ لذا اگر درامد از یک حداقل معینی کمتر باشد مالیات به آن خانوار تعلق نمی‌گیرد، اما اگر بیشتر باشد به ازای میزان درآمد خانوار مالیات به صورت طبقه‌ای و تصاعدی افزایش می‌یابد.

ندری درخصوص شباهت طرح مالیات بر عایدی سرمایه با پرداخت یارانه درایران به مثالی اشاره کرد و گفت: ببینید مثلا در ایران مرد خانوار درآمدی ندارد و بیکار است، اما همسر وی درآمد بسیار بالایی دارد، اما چون مرد سرپرست خانوار محسوب می‌شود به آن‌ها یارانه پرداخت می‌شود در حالی که برخلاف این خانوار، خانواده‌ای با درآمد کم که مرد درآمد دارد، چون مرد سرپرست خانوار از نظر دولت دارای درآمد است، مشمول دریافت یارانه نمی‌شوند، این مورد در مالیات بر عایدی سرمایه هم صادق است.

استاد اقتصاد با ارائه یک راهکار توضیح داد: آنچه در ادامه اصلاح و اجرای طرح تصویب شده مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات بر دارایی‌ها باید مورد توجه سیاست گذاران و قانون گذاران قرار بگیرد این است که مالیات باید مانند همه کشور‌هایی که دراین موضوع تجربه موفق داشته اند بر روی تجمیع درآمد خانوارمتمرکز شود، البته اگر افرادی به صورت تکی هم دارای سرمایه‌ها و عایدی سرمایه‌های قابل توجهی هستند اخذ مالیات از آن‌ها نیز مهم است؛ بنابراین اگر مالیات را بر جمع درآمد‌ها و عایدی‌های خانواده در نظر بگیریم، ضمن اصلاح سیستم مالیاتی برخی از مشکلات مالیاتی و سوداگری و دلالی با راه حل مالیات بر عایدی سرمایه حل و فصل می‌شود.

کامران ندری در انتها خاطر نشان کرد: اغلب کشور‌ها تمرکز خود را بر روی مالیات بر مجموع درآمد PIT گذاشته اند، یعنی با توسل به این روش مشکلات اخذ مالیات را حل کرده اند، قطعا اگر دولت ما بخواهد مالیات را به صورت فرد به فرد دریافت کند به دلیل جزییات زیاد آن به در بسته می‌خورد و اجرای طرح عایدی بسیار سخت و مشکل می‌شود لذا دولت باید تمرکز خود را در این طرح برای جلوگیری از هر گونه سفته بازی و سوداگری و کسب درآمد و توزیع عادلانه منابع روی تجمیع درآمد خانوار بگذارد، تا در بررسی جزییات با دشواری‌های کمتری رو به رو شود و مالیات بر عایدی سرمایه به صورت عادلانه‌ای اخذ شود، ضمن اینکه برای بازتوزیع آن هم باید برنامه مدون، اجرایی و عملیاتی داشته باشیم.