بالسینی: خاندوزی گزینه مناسبی برای تصدی وزارت اقتصاد است/ وزیر پیشنهادی در تراز گام دوم انقلاب

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو؛ محمد نوروزی - در آستانه تشکیل کابینه دولت سیزدهم و رای اعتماد مجلس شورای اسلامی به وزرای پیشنهادی بررسی وضعیت وزیر پیشنهادی اقتصاد و دارایی از این حیث که بخش مهمی از مسائل مبتلا به این روز‌های اقتصاد مسائل اقتصادی است حائز اهمیت می‌باشد. مساله مهمی که سرنوشت اداره اقتصاد و معیشت مردم در چهار سال آینده قطعا ارتباط مستقیمی با انتخاب وزرای دارای صلاحیت دارد، چراکه در غیر این صورت فرجام نامعلومی در انتظار اقتصاد کشور خواهد بود. به دلیل اهمیت انتخاب وزرای اصلح دانشجو در گفتگو با اصغر بالسینی؛ اقتصاددان و پژوهشگر اقتصاد ایران به بررسی برنامه‌های دکتر سید احسان خاندوزی پرداخته تا مردم و مخاطبان با وزیر پیشنهادی وزارتخانه اقتصاد آشنا شوند.

بالسینی با اشاره به دو بعد شخصیتی و برنامه‌ای وزیر پیشنهادی اقتصاد گفت: آقای دکتر خاندوزی به عنوان وزیر پیشنهادی وزارت امور اقتصادی و دارایی علاوه بر اینکه از لحاظ شخصیتی شخصیت مناسب و آماده‌ای برای تصدی وزارت اقتصاد و دارایی است به شدت برنامه محور است که ویژگی برجسته‌ای برای وی به شمار می‌رود. ویژگی‌های شخصیتی آقای دکتر خاندوزی شامل آگاهی ایشان به دانش اقتصاد، نگاه عدالت محورانه به مسائل و معضلات اقتصادی ایران، تجربه بسیار موفق در مرکز پژوهش‌های مجلس به عنوان مهمترین مرکز تحقیقاتی اقتصادی ایران و همچنین دارا بودن نگاه چند بعدی و مسئله محور به معضلات اقتصادی ایران از ایشان یک گزینه مناسب برای تصدی وزارت اقتصاد ایجاد کرده است. از سوی دیگر بر اساس برنامه‌های اعلامی ایشان مشخص است که شناخت کافی از اقتصاد ایران دارند.

کارشناس مسایل اقتصادی در ادامه با اشاره به مهمترین برنامه‌های دکتر خاندوزی برای برون رفت از چالش‌های اقتصاد ایران گفت:اولین مسئله‌ای که باید در برنامه‌های دکتر خاندوزی جا بگیرد، اصلاح نظام مالیاتی است. واقعیت این است که اصلاح نظام مالیاتی پیش‌زمینه رفع بسیاری از معضلات در اقتصاد ایران است. هنوز از خاطره‌ها دور نشده برنامه و وضعیتی که دولت آقای روحانی در حوزه اصلاح نظام مالیاتی داشت و منجر به این شد که به دلیل عدم تحقق درآمد‌های مالیاتی دولت دست اندازی به منابع بانک مرکزی کرده و از طریق افزایش پایه پولی و خلق پول کسری بودجه را که ناشی از عدم تحقق درآمد‌های مناسب مالیاتی و سایر درآمد‌ها بوده جبران کند. در چنین شرایطی اصلاح نظام مالیاتی که یکی از برنامه‌های جدی آقای دکتر خاندوزی است کمک ویژه‌ای خواهد کرد برای اینکه تبعات ناشی از پولی شدن کسری بودجه از بین برود. در این زمینه چند برنامه محوری و کلیدی وجود دارد که شاید بشود گفت مهم‌ترین آن وضع مالیات برمجموع درآمد- مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات بر ثروت است.

وی در این باره افزود: می‌دانیم که ابزاری مثل مالیات بر عایدی سرمایه یا مالیات بر مجموع درآمد علاوه بر اینکه باعث درآمدزایی برای دولت خواهد شد یک ابزار تنظیم‌گری بسیار مهمی هم در اقتصاد است. آنچه که الان مشخص است این است که در سه سال اخیر بسیاری از بازار‌های کلیدی در اقتصاد ایران به دلیل فعالیت‌های گسترده سفته بازانه با چالش‌های جدی مواجه شده، در چنین شرایطی به دلیل نبود  ابزار‌های تنظیم گری مانند مالیات بر عایدی سرمایه عملا امکان محدود کردن این سفته بازی‌ها وجود نداشته که به نمونه تمام عیار این مسئله در بازار ارز بازار سکه و بازار بورس در سال ۹۹ می‌توان اشاره کرد. پس وضع پایه‌های جدید مالیاتی خصوصا مالیات بر عایدی سرمایه و هر آنچه که ابزار‌های تنظیم گری مالیاتی است می‌تواند دو هدف را همزمان محقق بکند هم درآمد‌ها را افزایش دهد و هم اینکه جلوی بسیاری از فعالیت‌های نامولد را در اقتصاد بگیرد. در کنار این امر در برنامه‌های دکتر خاندوزی اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی برای اینکه بالاخره بخش مهمی از فعالیت‌های صنعتی و بازرگانی در ذیل نظام مالیاتی قرار بگیرد و همچنین کاهش مالیات بر درآمد تولید هم دیده شده است.

تحلیلگر اقتصاد ایران با انتقاد از وضعیت کنونی نظام مالیاتی کشور و اثرات منفی آن بر تولید و صنعت کشور خاطر نشان کرد: واقعیت آن است که بخش تولید به دلیل نرخ رشد متوالی منفی در اقتصاد ایران در سال‌های اخیر عملاً نای و توان کافی برای پرداخت مالیات‌های سنگین ندارد و در چنین شرایطی منطقی کردن مالیات بر تولید می‌تواند بسیاری از گره‌های بخش تولید را هم از بین ببرد.

بالسینی در ادامه با اشاره به اهمیت مدیریت دارایی‌های عظیم دولت در مسیر توسعه کشور افزود: دومین برنامه‌ای که در برنامه‌های آقای دکتر خاندوزی به درستی دیده شده و بسیار مسئله کلیدی است مسئله مدیریت دارایی‌های دولت و شرکت‌های دولتی است. آمار‌های جالبی وجود دارد که اهمیت مساله را دو چندان میکند. بر اساس آمار‌های رسمی که مربوط به سال ۱۳۹۷ می‌باشد مجموع ارزش دارایی‌های دولت شامل سهام دولت در شرکت‌ها و املاک و مستغلات‌ای که در اختیار دولت می‌باشد حدود ۱۸ میلیون میلیارد تومان می‌باشد که این دارایی‌ها شامل ۴۵۷ هزار ملک دارای شناسنامه و همچنین صد‌ها هزار میلیارد تومان سهام دولت در شرکت‌های مختلف است که متاسفانه از چنین دارایی عظیمی به هیچ عنوان استفاده بهینه صورت نمی‌گیرد. بر اساس برآورد‌های کارشناسی صورت گرفته اگر قرار بر استفاده درست از یک چنین دارایی عظیمی باشد سالانه دولت حدود ۷۰ تا ۸۰ هزار میلیارد تومان می‌تواند کسب درآمد کند.

پژوهشگر اقتصاد ایران با اشاره به سومین برنامه دکتر خاندوزی برای اصلاح اقتصاد ایران گفت: برنامه‌ای که در برنامه‌های دکتر خاندوزی قابل مشاهده است و البته بسیار مساله مهمی است مدیریت بدهی‌های دولت است متاسفانه به دلیل کسری‌های بودجه متمادی که دولت با آن دست به گریبان بوده و به دلیل عدم تحقق درآمد‌های نفتی و غیر نفتی و مالیاتی و به دلیل ولنگاری دولت روحانی در افزایش هزینه‌های جاری خود دولت سیزدهم میراث‌دار حدود هزار و پانصد هزار میلیارد تومان بدهی دولت و شرکت‌های دولتی است که شامل انتشار ۸۲ هزار میلیارد تومان اوراق بدهی در سال ۹۸ و ۲۰۰ هزار میلیارد تومان در سال ۹۹ و تداوم یک چنین وضعیتی در سال ۱۴۰۰ است. یک چنین حجم عظیمی از بدهی‌های دولت، اگر مدیریت نشود می‌تواند بار بسیار سنگینی را بر دوش اقتصاد تحمیل نماید که آثار آن در میان مدت حتماً گریبانگیر اقتصاد خواهد شد. در چنین وضعیتی تصویر نمودن یک تصویر شفاف از وضعیت بدهی‌های دولت اولین و مهمترین گام است که دولت باید آن را انجام دهد علاوه بر این باید به شدت مراقبت شود که در سال‌های آینده هزینه‌های غیر منطقی از این ناحیه متوجه اقتصاد نشود.

اصغر بالسینی با اشاره به چهارمین محور کلیدی در برنامه‌های وزیر پیشنهادی اقتصاد افزود: چهارمین برنامه‌ای که در برنامه‌های دکتر خاندوزی وزیر پیشنهادی اقتصاد می‌باشد مسئله اصلاحات بازار سرمایه است. بازار سرمایه ایران در سال ۱۳۹۹ فرصت بسیار عظیمی را از دست داد که ناشی از نگاه کاسب کارانه دولت آقای روحانی به بازار سرمایه بود و نه اینکه بازار سرمایه را به عنوان یک بازار مهم در اقتصاد مدیریت کند. نتیجه آن شد که بسیاری از کسانی که علاقمند به بازار سرمایه شده بودند به دلیل زیان‌های هنگفت از این بازار خارج شوند. در چنین شرایطی تعمیق بازار سرمایه کمک به شفافیت در این زمینه -افزایش تامین مالی از طریق بازار اولیه و همچنین جلوگیری از سفته بازی و هر آنچه فعالیت غیر شفاف در بازار است حائز اهمیت زیادی است. در مجموع میتوان گفت ویژگی‌های شخصیتی و مسئله برنامه محوری دکتر خاندوزی از ایشان وزیری در تراز گام دوم انقلاب بوجود آورده که می‌تواند امید بخش انشالله روز‌های خوبی در اقتصاد ایران باشد.