حکمرانی در آموزش عالی مبحثی پایه‌ای برای برنامه هفتم توسعه

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، به نقل از دانشگاه فنی و حرفه‌ای؛ ابراهیم صالحی عمران رییس دانشگاه فنی و حرفه‌ای در نشست وبیناری حکمرانی آموزش عالی و توسعه پایدار که با مشارکت انجمن آموزش عالی ایران و با حضور و سخنرانی علیرضا منادی رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، حمیدرضا امیدوار معاون اداری و مالی شورای عالی انقلاب فرهنگی در سازمان دانشگاه فنی و حرفه‌ای برگزار شد، گفت: انشالله مباحث ارائه شده در این وبینار زمینه‌ای برای سیاست گذاری و انتخاب مسیر درست آموزش عالی باشد. دلیل این است که ما در ابتدای برنامه هفتم توسعه هستیم و این بحث حکمرانی در آموزش عالی و توسعه پایدار می‌تواند مباحث پایه‌ای و نظری خوبی برای برنامه هفتم و آموزش عالی کشور هم باشد.

وی افزود: برای داشتن حکمرانی خوب در آموزش عالی شناخت گذشته، حال و آینده آموزش عالی و در کنار مباحث توسعه و رشد لازم است. اگر شناخت جامع و کافی نباشد شاید مسیر درست را نتوان انتخاب کرد.

رییس دانشگاه فنی و حرفه‌ای در پاسخ به سوال چرایی ایجاد شدن آموزش عالی در کشور گفت: در پاسخ به پرسش‌هایی از این دست باید ویژگی‌های آموزش عالی و توسعه در کشور به طور دقیق بررسی شوند. یکی از دلایل ایجاد آموزش عالی رشد و توسعه بود که آرزوی هر دولت و ملتی است. در گذشته سرمایه گذاری مادی و فیزیکی در کشور‌ها اهمیت داشت و مسیر پیشرفت را در سرمایه‌های مادی می‌دیدند. اما سپس متوجه سرمایه انسانی شدند و به سراغ سیستم‌ها و سرمایه گذاری‌های آموزشی رفتند.

وی افزود: در این جا آموزش و پرورش و آموزش عالی اهمیت یافت. در ۵۰ سال گذشته رشد بی سابقه موسسه‌های آموزش عالی صورت گرفته است. این مرحله در ایران نیز صورت گرفت و برای دستیابی به توسعه، آموزش عالی نیز توسعه یافت. در این میان، اما و اگر‌هایی وجود داشت که دیده نشد. منطق اقتصادی توسعه آموزش عالی یکی از این، اما و اگر‌ها بود که دیده و جدی گرفته نشد.

وی افزود: از این رو آموزش عالی و توسعه با چالش‌هایی روبه رو شد. یکی از این چالش‌های بیکاری فارغ التحصیلان بود. یکی دیگر نیز انتخاب رشته‌های تحصیلی بود و دانشگاه‌ها در تعداد معدودی از رشته‌ها رشد یافت و دانشجو‌ها تنها در این رشته‌ها مشغول به تحصیل شدند در حالی که منطق بازار کار به رشته‌های دیگر نیز نیاز داشت و این منطق اقتصادی نبود و بیکاری رخ داد.

به بیان صالحی عمران، پایین بودن بهره وری نیروی کاری نیز چالش دیگری بود. انتظار بر این بود که افراد با مدارک در دست خود بازده خصوصی شان نیز افزایش یابد در حالی که نه تنها افزایش بلکه کاهش یافت و مدرک بر توانایی غلبه کرد.

وی ادامه داد: در ادبیات اقتصادی آموزش عالی سرمایه انسانی به اصطلاح به بی فایدگی تبدیل شد و وارد ادبیات آموزش عالی کشور شد. این بی فایدگی باعث رویداد‌های دیگری در این ساختار شد که منجر به اصلاحات آموزش عالی شد. مدرک گرایی مورد نقد قرار گرفت و بحث جدیدی به نام کیفیت اموزش آغاز شد.

رییس دانشگاه فنی و حرفه ای ادامه داد: در این جا صحبت از اثرات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی پیش آمد و تلاش شد تا دانشگاه با معنای واقعی توسعه مورد نظر قرار گیرد. دیگر خوش بینی سابق میان نظام آموزشی عالی و نظام توسعه نیز از بین رفت. صحبت از یک سری اصلاحات درون و بیرون دانشگاه آغاز شد. یکی از این اصلاحات توجه به نظام آموزش عالی مهارتی و آموزش مهارت بود؛ که الان نیز آموزش عالی در عرصه بین المللی نیز ایجاد شد و حرفه‌ای گرایی در دنیا اهمیت پیدا کرد.

رییس دانشگاه فنی و حرفه‌ای با اشاره به وضعیت آموزش‌های مهارتی کشور‌های پیشرفته گفت: فنلاند ۶۴ درصد از آموزش عالی خود را مهارتی کرده است و برای اینکه به توسعه پایدار نزدیک شوند توجه به آموزش عالی مهارتی ضروری است.

وی تصریح کرد: نظام آموزش عالی مهارتی از نگاه ما یک ضرورت است. آموزش عالی اگر به سوی آموزش عالی مهارتی سوق نیابد جوانان کشور به سویی خواهند رفت که نه در آموزش پرورش عمومی هستند، نه در استخدام و اشتغال حضور دارند و نه در مهارت آموزشی هستند. هرگاه این میزان جمعیت زیاد شوند ممکن است شاهد آسیب‌های امنیتی و سیاسی شویم؛ لذا یکی از توصیه‌های ما در حکمرانی جدید آموزشی توجه به نظام آموزش مهارتی است و آموزش عالی مهارتی است که در بسیاری از کشور‌های توسعه یافته به عنوان یک اصل پذیرفته شده است. این مفهوم باید به طور جدی در برنامه هفتم دیده شود.

صالحی عمران در پایان گفت: امیدواریم این سلسله بحث‌ها منجر به سیاست گذاری جدید شود که در کمیسیون آموزش و تحقیقات و شورای عالی انقلاب فرهنگی مورد توجه قرار گیرد.

وی تاکید کرد: دانشگاه فنی و حرفه‌ای این آمادگی را دارد که مسئولیت تقویت و آموزش مهارتی کشور و همچنین اشتغال فارغ التحصیلان را برعهده بگیرد تا در این حکمرانی جدید آموزش عالی و در برنامه هفتم شاهد آموزش عالی پویا، پیشرو و همگام با نیاز‌های جامعه داشته باشیم.