چرا کنکور حذف نمی‌شود؟ / خدایی: کنکور سیستم مدارس و دانشگاه‌ها را به‌شدت ضعیف کرده است

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، ابراهیم خدایی رییس سازمان سنجش آموزش کشور در همایش ملی «سنجش علمی و آزمون‌های ورودی آموزش عالی: مبانی، چالش‌ها و راهکار‌ها با تاکید بر کنکور سراسری» در دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران که به صورت مجازی برگزار شد، در مقاله‌ای با عنوان «چرا کنکور قابل حذف نیست» بیان کرد: سنجش به عنوان یک علم و مکانیسمی برای برجسته کردن تفاوت‌ها در یادگیری دانش آموزان به کار گرفته می‌شود. ضمن اینکه غربالگری، پاسخگویی و تشخیص آموزشی از جمله نقش‌های سنجش است.

وی افزود: آزمون‌های ورودی سابقه ۱۵۰ ساله در دنیا دارد و در اکثر دانشگاه‌های دنیا مولفه‌هایی از جمله استعداد تحصیلی، پیشرفت تحصیلی، شهریه و میزان تقاضا وجود دارد، ولی سنجش و پذیرش از هم جدا هستند. تنها نقطه مشترک نظام سنجش و پذیرش ما با سایر نقاط دنیا در استفاده از مولفه اطلاعات پیشرفت تحصیلی است.

خدایی خاطرنشان کرد: پیش از انقلاب اسلامی آزمون عمومی، آزمون اختصاصی، معدل و استقلال دانشگاه‌ها در پذیرش و سنجش به کار می‌رفت و بعد از انقلاب همین مدل به علاوه تمرکز در نهاد سنجش و ۱۹ سهمیه ایجاد شد. در سه سال اخیر قوانین متعددی برای سنجش و پذیرش در نظر گرفته شده است. سال ۸۶ قرار بود کنکور حذف شود که قانون سال ۸۶ در سال ۹۲ ملغی شد و قانون سال ۹۲ نیز در سال ۹۵ اصلاحیه خورد.

وی اضافه کرد: یکی از دلایلی که قانون حذف کنکور امکان اجرا پیدا نکرد این بود که با وجود اینکه کشور در مسیر توسعه قرار گرفته است، اما تغییرات و انتظارات از رشد فعلی دانشگاه‌ها آنگونه که پیش بینی می‌شد اتفاق نیفتاد. کنکور مانند پلی میان مدرسه و دانشگاه در این سال‌ها هر دو سیستم را بشدت تضعیف کرده است.

رئیس سازمان سنجش با اشاره به مولفه‌های نظام سنجش و پذیرش از جمله عادلانه بودن اظهار داشت: یکی از پارامتر‌های مهم در دنیا آموزش یکپارچه است، اما در کشور ما جزیره‌های متعدد آموزشی وجود دارد و به دلیل نوع نگاه سیاسی به سنجش، حساسیت زیادی برای داوطلب به همراه دارد.

وی گفت: بازیگران متعددی در حوزه کنکور وجود دارند از جمله آموزش و پرورش، آموزش عالی، دستگاه‌های قانونگذار، دانشگاه‌ها خانواده‌ها و داوطلبان. آخرین نظرسنجی از داوطلبان سال ۹۹ نشان می‌دهد که بیش از ۸۰.۱ درصد داوطلبان و خانواده‌ها با حذف کنکور و تاثیر سوابق مخالف هستند.

خدایی دو گروه دلیل را دلایل عدم حذف کنکور برشمرد و گفت: یک جنبه آموزشی و یک جنبه اجتماعی است. از منظر آموزشی، انتخاب بر اساس علاقه، بازار کار، هدایت تحصیلی، متضرر شدن داوطلبان مناطق محروم، اطلاعات سابقه تحصیلی و تورم نمرات بالاتر موجب شده حذف کنکور سخت‌تر باشد.

وی افزود: از منظر اجتماعی نیز موضوع جنبه روانشناختی دارد. نگرش افراد به تحصیلات عالی، نگاه خانواده و جامعه، داشتن عناوین، تب مدرک گرایی و سرمایه گذاری سنگین خانواده‌ها، تغییر طبقه اجتماعی و رابطه مدرک تحصیلی با ارتقا شغلی و حقوقی نیز موجب عدم حذف کنکور است.

رئیس سازمان سنجش گفت: کنکور معلول یک فرهنگ ضد ارزش است و جامعه شناسان و روانشناسان و عالمان باید کمک کنند تا این فرهنگ اصلاح شود. پشت سیستمی که ۶۰۰ هزار داوطلب برای ۵ هزار صندلی تلاش می‌کنند یک فرهنگ ضد ارزش پنهان شده است. در واقع مسئله اصلی بود و نبود کنکور نیست بلکه تغییر مسیر آموزش است.

وی با اشاره به پیشنهاداتی برای بهتر کردن شرایط کنکور گفت: اعطای نقش غربالگری شفاف و روشن به سوابق تحصیلی برای کاستن از حجم وسیع سیاهی لشکر کنکور، برطرف کردن بی توجهی دانش‌آموز و معلم به فرایند یاددهی و یادگیری، تایید سوابق تحصیلی قابل اعتماد و تغییر سیستم ارزشیابی وزارت آموزش و پرورش، جدایی فرآیند سنجش از پذیرش، تقویت توان دانشگاه‌ها و دخالت آن‌ها در فرآیند پذیرش با قبول مسئولیت، تغییر شیوه سنجش به سنجش انطباقی و برگزاری الکترونیکی آن از جمله این پیشنهادات است.