بهرامی: بین اصلاح نظام بانکی و فروپاشی اقتصادی یکی باید انتخاب شود/ بانک‌های خصوصی عامل اصلی خلق پول و تورم

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، یکی از موضوعاتی که همواره از آن به عنوان سیلی ویرانگر اقتصاد که بازار‌های مختلف را با خود همراه می‌کند و می‌برد و خسارت‌های مختلفی به بنیان اقتصاد وارد می‌کند یاد می‌شود، افزایش بی رویه نقدینگی است. نقدینگی که علی رغم هراسناک بودن وصف‌هایی که از عدم کنترل آن می‌شود در حال تاخت و تاز است و گویی راهکاری برای جلوگیری از طغیان این سیل خانمان برانداز در نظر گرفته نشده است. عبور نقدینگی از مرز ۴ هزار و ۵۰۰ هزار میلیارد تومان زنگ خطری شد برای پرسش درباره این موضوع که نقدینگی کشور چگونه و از چه محل‌هایی به چنین رقم‌های بزرگی رسیده است؟ کارشناس و تحلیلگر مسائل اقتصادی در این باره توضیحاتی به دانشجو داده است.


عطا بهرامی؛ اقتصاددان و استاد دانشگاه در گفتگو با دانشجو به موضوع رشد نقدینگی و دلایل آن اشاره کرد ودر این باره گفت: با اینکه کارشناسان بار‌ها و بار‌ها در خصوص تورم زا بودن و معضلاتی که از ناحیه افزایش نقدینگی بر اقتصاد وارد می‌شود گفته و دولت‌ها را به برنامه ریزی برای جلوگیری از افزایش سرسام آور افزایش نقدینگی و هدایت نقدینگی به سمت تولید دعوت کرده اند، اما متاسفانه نقدینگی از مرز ۴ هزار و ۵۰۰ هزار میلیارد تومان عبور کرد. رسیدن نقدینگی به این عدد دست جریانی را رو کرده است که در تمام سال‌های گذشته به صورت پنهان و آهسته در حال افزایش نقدینگی کشور بوده اند.

وی در این باره خاطر نشان کرد: دولت آقای رئیسی مدعی است در شش ماه اخیر یعنی از مرداد ماه که بر سر کار آمده است دست به خلق پول نزده است. دولت سیزدهم تامین کسری بودجه خود را در ماه‌های اول با عرضه و فروش اوراق و اینک با افزایش انضباط مالی، فروش بیشتر نفت و دسترسی به منابع نفتی حاصل شده تامین کرده است، بنابراین قابل پذیرش است که دولت سیزدهم خلق پول جدیدی نداشته است، پس نخ تسبیح افزایش نقدینگی دست گروه‌ها و افراد دیگری است.

وی در ادامه خاطر نشان کرد: نقدینگی از ۳ هزار و ۷۰۰ هزار میلیارد عبور کرده و اینک رقم ۴ هزار و ۵۰۰ هزار میلیارد را رد کرده است. حال باید ببینیم چه نهاد‌ها و افرادی مقصر افزایش نقدینگی هستند، با توجه به اینکه دولت عامل خلق پول نیست. بنده بار‌ها بر این موضوع تاکید کرده ام ۱۳ درصد خلق پول در دو دهه گذشته توسط دولت‌ها انجام شده در حالی که ۸۷ درصد خلق پول توسط نظام بانکی بخصوص بانک‌های خصوصی صورت گرفته است؛ بنابراین نظام بانکی عامل اصلی افزایش نقدینگی و رسیدن نقدینگی به این عدد سرسام آور است.

عطا بهرامی در پاسخ به این سوال که نقدینگی و تورم چه ارتباطی با هم دارند، گفت: مساله مهم این است که برای مردم تفاوتی نمی‌کند چه کسی عامل خلق پول است، دولت یا نظام بانکی؟ چرا که نقدینگی از هر سمتی که باشد روزانه نرخ تورم را افزایش می‌دهد. برای یک شهروند با درآمد ثابت فرق نمی‌کند دولت عامل افزایش نقدینگی است یا نظام بانکی، چرا که باید میوه را کیلویی سی هزار تومان بخرد، پس رابطه بین افزایش نقدینگی و تورم، تحمیل تورم‌های سنگین به مردم است در حالی که روز به روز توان آن‌ها در برابر تورم‌های ناشی از افزایش نقدینگی کاهش می‌یابد.

این کارشناس اقتصادی خاطر نشان کرد: رشد بالای نقدینگی به این دلیل است که بازارپول ایران قانون ندارد. هر چند که اصلا نباید بازار پول به رسمیت شناخته شود، اما علاوه بر به رسمیت شناختن این بازار، قانونی برای تبعیت از آن ننوشته ایم یا به عبارت بهتر، بانک‌های کشور مشمول تبعیت از هیچ قانونی نیستند، لذا هر آنچه خود می‌خواهند را انجام می‌دهند.

کارشناس اقتصادی در این باره تصریح کرد: نظام بانکی سپرده‌های مردم را خرج خرید دارایی‌های مورد نظر خود می‌کند یا در خارج از کشور سرمایه گذاری می‌کند. صورت‌های مالی بانک‌ها بیانگر این موضوع است. از آن سو بانک‌ها برای اعطای سود سپرده‌ها دست به خلق پول جدید می‌زنند. هر زمان پولی برای اعطای وام نیاز داشته باشند به راحتی و بدون کمترین نظارتی از سوی بانک مرکزی به منابع بانک مرکزی دست درازی می‌کنند. وام‌هایی که به مردم عادی داده نمی‌شود، بلکه سهم افراد ذی نفع، سهامداران و سیاسیون قدرتمند می‌شود.

عطا بهرامی استاد اقتصاد در این باره خاطر نشان کرد: با جرات می‌توان گفت متاسفانه نظام پولی کشور در خدمت افراد معدودی در این حلقه قرار گرفته است؛ بنابراین خروجی تورم این است که انتخاب برخی از مسوولین است نه خروجی و حاصل سیاست گذاری‌های دولتی. به بیان بهتر، ریشه‌های تورم بدون هیچ ابهامی روشن است. به گونه‌ای که ایران تنها کشوری است که قادر به حل تورم نیست، چرا که اراده‌ای برای حل تورم وجود ندارد.

وی در خصوص نقش نظام بانکی در ایجاد تورم حاصل از افزایش نقدینگی گفت: مسوولین نظام بانکی و بانک مرکزی برای دور کردن نگاه‌ها از خود به ما آدرس غلط می‌دهند و اصولا تلاش می‌کنند تا تحریم‌ها را عامل اصلی تورم قلمداد کنند یا اینکه به ناترازی بودجه دولت نسبت دهند، درحالی که این افراد کاسبان واقعی تحریم هستند.

وی تعریفی درباره خلق پول ارائه داد و گفت: خلق پولی که در نظام بانکی کشور صورت می‌گیرد به نوعی سرقت و چاپ پول است. گویی من و شما در منزل خود پول چاپ کنیم، چاپ پول جعل وجرم است. متاسفانه نظام بانکی کشور به دلیل عدم نظارت بانک مرکزی بر این موضوع سالهاست در اقتصاد ایران خلاف می‌کند بدون اینکه نظارتی یا تحت تعقیب قضایی قرار بگیرد.

عطا بهرامی در پاسخ به این سوال که براساس سخنان وزیر اقتصاد آیا سال آینده نرخ تورم کاهش می‌یابد، گفـت: ممکن است بنا به برخی سیاست‌های دولت نرخ تورم کاهش بیابد، اما مثلا از ۵۰ به ۳۵ درصد می‌رسد. در حالی که کشور‌های بزرگ دنیا به دلیل کرونا تورم آن‌ها به ۵ درصد رسید، بیشترین نرخ تورم. اما در ایران مردم زیر بار تورم‌های سنگین قامت خم کرده اند.

تحلیلگر مسائل اقتصادی در پایان گفتگو خاطر نشان کرد: ریشه افزایش نقدینگی چاپ پول را باید عدم نظارت‌های بانک مرکزی دانست چرا که بانک مرکزی خدمت دهنده اصلی به بانک‌های خصوصی و به یک نهاد فرمایشی تبدیل شده است. اگر این موضوع کنترل نشود خروجی آن اغتشاش در اقتصاد است، به گونه‌ای که بین اصلاح نظام بانکی و فروپاشی کامل اقتصاد باید یکی را انتخاب کنیم.