پرونده | قطع شبکه‌های برون مرزی؛
گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو: عباس اسماعیل گل؛ مدتی پیش بود که خبر قطع پخش شبکه الکوثر توسط شرکت ماهواره‌ای یوتل‌ست و همچنین قطع پخش شبکه سحر از روی ماهواره پاک‌ست به دلیل بدهی‌های انباشته سازمان صداوسیما به این شرکت‌های ماهواره‌ای خبرساز شده بود که با این اتفاق امکان دسترسی مخاطبان در کشورهای عربی منطقه در غرب آسیا و شمال آفریقا به شبکه الکوثر و صد‌ها میلیون مخاطب به شبکه سحر اردویی در منطقه شبه‌قاره قطع شده است و طی این مدت نه تنها اخباری مبنی بر تلاش مسؤولان دولتی برای حل مشکل و تامین ارزی این شبکه‌ها منتشر نشده است بلکه خبر‌های ناگواری مبنی بر احتمال قطع سایر شبکه‌های برون مرزی صداوسیما همچون پرس تی وی به خاطر انباشت بدهی‌های ارزی به شرکت‌های ماهواره‌ای به گوش میرسد که با عدم تخصیص نیافتن بودجه ارزی از سوی دولت به رسانه ملی این اتفاق محتمل خواهد بود.
عباس اسدی استاد روزنامه نگاری دانشگاه علامه طباطبایی و دانش آموخته علوم خبری و ارتباطات از دانشگاه پاریس،پرس تی وی را صدای مردم ستمدیده سراسر جهان دانست و آن را به نهالی تشبیه کرد که برای رسیدن به بلوغ نیاز به مساعدت و همکاری دستگاه های مختلف دارد. مشروح این گفت وگو را در ادامه می خوانید:
- با توجه به اینکه بستر شکل گیری شبکه پرس تی وی بر اطلاع رسانی استوار است نقش این شبکه را در بیان حقایق از جمهوری اسلامی برای مردم جهان چگونه می بینید؟
به نظر من پرس تی وی یک شبکه به معنای واقعی آلترناتیو است که توانسته در برابر امپریالیسم خبری ایستادگی کند و واقعیت های مربوط به جهان سوم را- جهانی که در واقع خبرگزاری ها و رسانه های دیگر نسبت به آن نگاهی منفی دارند- به نحو احسن بازتاب و پوشش دهد. پرس تی وی توانسته واقعیت های مربوط به جهان سوم را منعکس کند و نشان دهد علی رغم اینکه رسانه های غربی همواره در مورد جهان سوم، اخبار مربوط به جنگ و خشونت و اخبار منفی را پوشش می دهند، تمام ماجرا این گونه نیست. در واقع پرس تی وی نشان می دهد که نقاط مثبت هم درباره جهان سوم وجود دارد و می شود این ها را پوشش داد.
- برنامه خاصی از پرس تی وی مد نظر شما است که این ویژگی ها را دارا باشد؟
بله نمونه اش همین برنامه «ایران» که از شبکه پرس تی وی پخش می شود و زیبایی های مربوط به ایران را به مخاطبان جهانی خود معرفی و بیان می کند که بر خلاف نظر رسانه های غربی، ایران نه تنها یک کشور تروریستی نیست بلکه یک کشور توریستی است. برنامه هایی مثل «ایران» که پرس تی وی می سازد، می تواند به نمایش چهره مثبت و زیبای ایران در مجامع عمومی و بین المللی کمک کند.
- در شبکه ای مثل پرس تی وی با توجه به هویت و نقشی که در آگاهی بخشی دارد، کارشناسانی که دعوت می شوند، باید از چه ویژگی هایی برخوردار باشند؟
بله این موضوع بسیار مهمی است، پرس تی وی کارشناسان بسیار توانمندی را که دعوت می کند که ابعاد یک موضوع و یک خبر را می شکافند و روشنگری می کنند این بسیار بسیار قابل تحسین است. ما در بسیاری از رسانه های غربی شاهدیم که این استقلال عمل، جرات و شجاعت را ندارند که مسائل مربوط به یک کشور و جامعه را بیان کنند، اما این شبکه توانسته با جذب کارشناسان متنوع و متفاوت از سراسر جهان یک الگوی جدید به جهانیان نشان دهد و بگوید که می توان از ظرفیت های جهانی برای بیان حقیقت استفاده کرد. وقتی ما بی بی سی و سایر رسانه های وابسته را نگاه می کنیم، شاهد هستیم که این ها در واقع دو نفر و نصفی کارشناس دارند که همیشه هم تکراری اند و حرف های کلیشه ای می زنند ولی ما در پرس تی وی تحلیلگران مختلفی می بینیم حتی کارشناسان از جنس مختلف یعنی مرد و زن . این یعنی تنوع کارشناس از لحاظ جنسیتی، موقعیت مکانی و تخصص، ظرفیتی مناسب را برای پرس تی وی ایجاد کرده و سیاستگذاران پرس تی وی توانسته اند موقعیت اخبار جهان را به خوبی دریابند و بر اساس نیاز مخاطبان جهانی سیاستگذاری تحلیلی کرده و برنامه هایشان را پیش ببرند.
- همانگونه که شاهد هستید شبکه های معاند تمام تلاش خود را برای مخدوش کردن چهره انقلاب اسلامی به کار بسته اند. به نظر شما پرس تی وی چقدر در خنثی کردن این پیام ها موفق عمل کرده است؟
من معتقدم پرس تی وی یک شبکه جهانی و بین المللی است. نباید جایگاه آن را فرو بکاهیم به شبکه های معاندی که به زبان فارسی برنامه پخش می کنند. اصلا شبکه پرس تی وی مخاطبانش فارسی زبانان نیستند، مخاطبان پرس تی وی در واقع مخاطبان جهانی هستند که به زبان انگلیسی صحبت می کنند یا مطالب را در سراسر جهان می فهمند. بنابراین ما باید جایگاهی را برای پرس تی وی تعریف کنیم که بسیار بالاتر از شبکه های فارسی زبانی باشد که مخاطبان آنچنانی هم ندارند. بنابراین نباید این گونه مقایسه کنیم. اینگونه مقایسه کردن نوعی ظلم و جفا در حق پرس تی وی است. ما باید پرس تی وی را با رسانه های بین المللی مقایسه کنیم نه با رسانه های معاند فارسی زبان برون مرزی.
- پرس تی وی چقدر توانسته در ایجاد روایتی جدید از اتفاقات منطقه نقش موفقی داشته باشد؟
به نظر من این شبکه توانسته همپای سایر رسانه های منطقه ای مثل الجزیره و .... یک جریان سازی خبری بسیار تاثیر گذار را ایجاد کند و در میان رقبا به یک رسانه اگر نگوییم بی رقیب، به یک رسانه کم رقیب تبدیل شود. این شبکه توانسته به دنیا بفهماند که جمهوری اسلامی ایران در حوزه رسانه ای هم حرفی برای گفتن دارد. پرس تی وی رسانه ای خود ساخته است؛ یعنی این شبکه را کسانی اداره می کنند که در درون خود این جامعه بزرگ شده اند و تحصیل کرده اند.در نقطه مقابل، سایر رسانه ها مثل الجزیره در واقع اجاره ای اند، یعنی افرادی از بی بی سی می آیند و الجزیره را درست می کنند، اما پرس تی وی در اصل یک رسانه بومی است. الجزیره و امثال آن یک نوع رسانه اجاره ای هستند که کارمندانشان از جاهای دیگر آمده اند و آنجا فعالیت می کنند.
تفاوت بودجه ای که پرس تی وی و به طور مثال الجزیره دارد چقدر در کیفیت برنامه سازی این دو شبکه تفاوت ایجاد کرده است؟
بودجه ای که پرس تی وی دریافت می کند و بودجه ای که الجزیره می گیرد اصلا قابل مقایسه با هم نیستند، پرس تی وی با دست خالی با امپریالیسم خبری مبارزه می کند اما دولت و ثروت عظیمی پشت سر امثال الجزیره است، لذا باید این مسئله را هم مورد توجه قرار دارد. آن نوع روزنامه نگاری که پرس تی تی وی دنبالش است، بومی است تا روزنامه نگاری اقتباس شده از غرب یا سایر کشور های دیگر. پرس تی وی هم در تولید محتوا و هم در ارائه شکل بسیار متفاوت است. بنابر این حتما بایستی دولت و افرادی که دست اندرکار هستند کمک کنند که پرس تی وی بتواند روز به روز رشد پیدا کند، من به آینده این شبکه امیدوار هستم به شرط اینکه به آن کمک شود. این رشد و شکوفایی پرس تی وی است که باعث شده بسیاری از کشور های غربی دنبال این باشند که این شبکه را فیلتر یا سانسور کنند و از بین ببرند؛ اگر این شبکه اثر نداشت پس برای چه محدود می شود که مثلا در مقطعی فرکانسش پخش نشود و به جاهای دیگر نرسد، یا چرا حساب های کاربری اش را در شبکه های اجتماعی مسدود می کنند؟ پس این شبکه اثر گذار است. در پاسخ به برخی که می گویند پرس تی وی اثرگذار نیست یا مخاطب ندارد، باید پرسید پس این ایجاد محدودیت ها برای چیست؟
- با توجه به اینکه شبکه های برون مرزی صداوسیما تریبون نظام جمهوری اسلامی ایران هستند و همه هم فراجناحی عمل می کنند و در شرایط حساس حال حاضر این شبکه های برون مرزی هستند که می توانند پرچم دار نظام باشند، نقش حمایتی مجلس و دولت را چگونه می بینید؟
من رسانه های بین المللی جمهوری اسلامی را فقط رسانه های برون مرزی جمهوری اسلامی نمی دانم، فکر می کنم اینها رسانه های برون مرزی ملل ستم دیده هستند و برای همه مللی که مظلوم واقع شده اند و در سنگر مقاومتند، کار می کنند. این شبکه ها را باید فراتر از این موضوع نگاه کرد. اینکه متاسفانه دست اندرکاران تعیین و تزریق بودجه به شبکه های برون مرزی در خارج از صداوسیما ما به دلایل سیاسی حاضر نیستند از شبکه های برون مرزی آنچنان که باید و شاید حمایت کنند، جای تاسف دارد. این در حالی است که در اکثر کشورهای دنیا حمایت های بسیار بسیار مالی و معنوی از رسانه های برون مرزی شان می کنند.
- چشم انداز شما برای آینده شبکه های برون مرزی چیست؟
من معتقدم که پرس تی وی آینده خوبی دارد به شرط اینکه بتواند از صاحبنظرانی که در عرصه بین المللی تجربه و ایده دارند، استفاده کند و اتاق فکری تشکیل دهد تا بتواند سیاستگذاری خبری فعال تری داشته باشد. پرس تی وی باید همچنان سیاست مستقلانه داشته باشد و به صدای مردم مظلوم دنیا تبدیل شود. آینده روشنی هم در انتظار است چون پرس یک رسانه جدید است و 13 سال است که از تولدش می گذرد، یعنی هنوز به بلوغ نرسیده است، تازه پا گرفته و یک نهال است. به نظر من اگر بتواند در آینده تداوم پیدا کند که می کند، به یک رسانه ابرقدرت تبدیل خواهد شد. اگر مثلا بی بی سی یا سی ان ان قوی هستند به این خاطر است که یک سابقه طولانی دارند، بنابراین ما باید منتظر باشیم این شبکه هر چه سنش بالاتر برود شکوفایی بیشتری نیز بیابد، چون رسانه رسمی جدیدی است و کم سن و سال است. بنابراین حتما آینده خوبی خواهد داشت و می تواند به یک رسانه ممتاز تبدیل شود و مخاطبان بیشتری هم در سایر نقاط جهان پیدا کند . دنیای امروز خسته شده و به دنبال اخبار واقعی تر، عینی تر و اخباری با تحلیل های عمیق تر است و از رسانه هایی که از طرف صاحبانشان اخبار کلیشه ای و مسائل کلیشه ای پخش می کنند، خسته شده اند. مردم امروز دنبال رسانه ای هستند که از آن حقیقت را بشنوند، پرس تی وی این صدای حقیقت برای آنها است.
ارسال نظرات