جولان جک‌زن‌ها در بازار خودرو

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، چند سال پیش بود که مراکز خرید و فروش خودرو در شهر‌های کشور ایجاد شد. هدف از راه‌اندازی این مراکز، حذف واسطه‌ها و ایجاد ارتباط مستقیم میان خریداران و فروشندگان بود تا طرف‌های معامله با این پیش‌فرض که با قیمتی منصفانه و کارشناسی مواجه هستند در این مراکز حاضری بزنند. اما این تصویر «رتوش‌شده» این مراکز است؛ در نبود نظارت‌های جدی و دقیق، این دلالان هستند که بازار را با خود همراه کرده و از شگرد‌های عجیبی برای کلاهبرداری بهره می‌برند. کسانی که تجربه معامله با دلالان این پارکینگ‌ها را دارند می‌گویند این افراد از چند صدمتری در ورودی پارکینگ‌ها، روی سرشان آوار می‌شوند و اصرار دارند که بی‌جهت ۸۰ هزار تومان پول ورودی ندهند چراکه با بهترین قیمت می‌توانند نیاز‌های آن‌ها را تامین کنند؛ چه در موضع فروشنده و چه در مقام خریدار. به محض نزدیک‌شدن به پارکینگ نعمت‌آباد، دلال‌ها مانند شکارچیان شکارت می‌کنند. تجربه جالبی که در نوع خود می‌تواند فروشندگان و خریداران خودرو را با این واقعیت آشنا کند که در زیر پوست معاملات چه می‌گذرد.

عمده خودرو‌هایی که در پارکینگ نعمت‌آباد عرضه می‌شود، خودرو‌های ایرانی با رنج قیمت متوسط رو به پایین است؛ انگار فروشندگان و خریداران در یک توافق نانوشته خودرو‌های گران‌قیمت و خارجی را به سایر مراکز خرید مانند چیتگر می‌برند و مابقی از اینجا سر در می‌آورند.

با وجود توقف تولید پراید، این خودرو به دلیل قیمت مناسب‌تر نسبت به سایر خودروها، همچنان مورد اقبال مردم واقع می‌شود؛ البته چاره‌ای نیز نیست چرا که انحصار خودروسازان، راه دیگری را برای آن‌ها باقی نگذاشته‌است.

عمده کسانی که اینجا هستند، «در به در» پراید هستند. احمد یکی از متقاضیان بی‌کیفیت‌ترین خودروی ایران می‌گوید: «نعمت آباد، مرکز فروش پراید است. من کارم خرید و فروش پراید است و جمعه‌ها، همیشه سری به این پارکینگ می‌زنم».

ورودی ۸۰ هزار تومانی

برای ورود به پارکینگ، باید ۸۰ هزار تومان پرداخت کرد؛ یکی از مدیران مجموعه می‌گوید: «تا سه ماه پیش، ورودی پارکینگ ۶۰ هزار تومان بود، اما مسوولان به منظور پوشش هزینه‌ها تصمیم گرفتند ۲۰ هزار تومان به ورودی اضافه کنند. با پرداخت این هزینه، کارشناسی اولیه از بدنه خودرو و موتور انجام می‌شود؛ در صورت نهایی‌شدن معامله بین طرفین، علاوه بر صدور قولنامه به قیمت ۱۵۰ هزار تومان، تست فنی و بدنه خودرو به صورت ویژه صورت می‌گیرد. البته اگر کسی بخواهد خودروی خود را در پارکینگ نگه دارد، باید برای هر شبانه‌روز ۱۰ هزار تومان پرداخت کند».

در پارکینگ‌های خرید و فروش، این کارشناسان هستند که خودرو‌ها را کارشناسی می‌کنند. آن‌ها هیچ مسؤولیتی در قبال کار خود ندارند و همه تبعات تصمیم‌گیری برای معامله، بر عهده طرف‌هاست و نه کارشناسان فنی و بدنه. حتی در‌صورتی که موردی از خرابی خودرو در گزارش عنوان نشود، مسؤولیت آن برعهده فروشنده خواهد بود.

کارکنان این مرکز به خبرنگار ما می‌گویند: «تن‌ها کارشناس رسمی دادگستری، توانایی ارائه سند قطعی دارد که متاسفانه در هیچ کدام از مراکز خرید‌و‌فروش خودرو کارشناسی از دادگستری حضور ندارد. هزینه قیمت‌گذاری خودرو نیز به این صورت است که کارشناسان مجموعه معادل یک هزارم قیمت خودرو را به عنوان کارمزد دریافت می‌کنند، البته عمده کسانی که از این روش برای قیمت‌گذاری استفاده می‌کنند مربوط به خودرو‌های ورثه‌ای و مزایده‌ای است و سایر خریداران کمتر از این روش استفاده می‌کنند».

در انتظار توافق

تقارن اولین جمعه سال نو پس از تعطیلات با اولین جمعه ماه رمضان باعث شد که فروشندگان و خریداران با تاخیر کار خود را آغاز کنند. سراغ یکی از فروشندگان قدیمی رفتیم تا در خصوص وضعیت بازار خودرو گفتگو کنیم. این فروشنده در حالی که با دستمال، شیشه خودروی پراید را تمیز می‌کرد، با این جمله که بازار راکد است حرف خود را آغاز کرد. وی انتظارات مردم برای کاهش قیمت و به سرانجام‌رسیدن مذاکرات وین را عامل اصلی راکد بودن بازار عنوان می‌کند: «بسیاری از مردم تحت تاثیر اخبار مذاکرات و وعده‌های وزیر صمت، منتظر کاهش قیمت هستند، اما روند فعلی بازار نشان از ادامه افزایش قیمت دارد. به دلیل مشکلات اقتصادی و کاهش توان خرید مردم، تعداد مراجعانی که خودرو ندارند و می‌خواهند برای خرید خودرو اقدام کنند به شدت کاهش یافته است و عمدتا کسانی به دنبال خرید و فروش خودرو هستند که صاحب خودرو بوده و به دنبال تعویض خودرو با مدل بالاتر یا در مواردی فروش خودرو برای برداشتن وسیله نقلیه ارزان‌تر هستند».

پراید طلاست

دلال دیگری در پاسخ به این سوال که چه خودرو‌هایی در بازار طرفدار بیشتری دارند، با ذوق خاصی پراید را معرفی می‌کند: «خودروی پراید سفیدرنگ، رند بازار است و به راحتی فروش می‌رود. پراید با این رنگ در مقابل رکود بازار نیز مقاوم است و به‌راحتی پول می‌شود و حتی مدل‌های پایین با کارکرد بالا نیز در صورتی که منصفانه قیمت‌گذاری شود به راحتی به فروش می‌رسد».

یکی از خریداران که از مشهد خود را به بازار خودروی نعمت‌آباد رسانده‌است، از سختی خود برای خرید خودرو می‌گوید: «پیداکردن ماشین سالم در این بازار بسیار سخت است، چون اکثر فروشندگان اینجا دلال خودرو هستند و با استفاده از ترفند‌هایی ماشین را سرپا نگه می‌دارند و پس از خرید، خرج کردن برای خودرو آغاز می‌شود. در صورتی که بررسی دقیق با همراهی چند کارشناس صورت نگیرد احتمال ضرر مالی ناشی از خرید بسیار بالاست».

حرفه‌ای مثل چپی‌فروش

اما این بازار روی دیگری نیز دارد. یکی از فروشندگان با لقب چپی‌فروش موفق، برای خود شهرتی در بازار دست و پا کرده است. این فروشنده ادعا می‌کند کشف برخی ایرادات خودرو‌های چپی از سوی خودروسازان نیز به سختی امکان‌پذیر است. در این میان فروشندگان اصطلاحی به عنوان «جَک‌زن» دارند که معنی آن فروش خودرو با قیمت بالا یا خرید خودرو با قیمت پایین‌تر از بهای واقعی آن است.

دام اصلی، بیرون از پارکینگ

اما این تنها بخشی از ترفند دلالان برای خرید و فروش خودرو است؛ یکی از مدیران این مجموعه به برخی ترفند‌های سودجویان اشاره می‌کند: «گام اول این دلالان برای برداشتن کلاه فروشندگان و خریداران خودرو، انتقال آن‌ها به خارج از پارکینگ است؛ به بهانه این‌که خروج از پارکینگ مانع از هزینه‌کرد اضافی خواهد شد. این دلالان، خریداران و فروشندگان را به بیرون از پارکینگ می‌کشانند و در آنجا برگه‌ای مقابل خریدار یا فروشنده قرار می‌دهند که مفاد آن با زیرکی به سود دلال تنظیم شده است. فروشنده می‌خواهد خودروی خود را ۱۰۰ میلیون تومان بفروشد که دلال با چانه‌زنی فرمالیته، با او به توافق می‌رسد. پس از امضای قولنامه به دفتر اسناد رسمی می‌روند و خودرو را بیرون دفتر پارک می‌کنند تا امور اداری انجام شود. دلال‌ها به دور از چشم فروشنده، با استفاده از کیلر یا ریختن آب در داخل موتور، روی ماشین عیب گذاشته و درخواست خرید خودرو با قیمت پایین‌تر را به دلیل خرابی مطرح می‌کنند. اگر فروشنده این درخواست را نپذیرد باید طبق سندی که میان طرفین تنظیم شده و به امضا رسیده بود، به دلال خسارت پرداخت کند».

ترفند دیگر مورد استفاده دلالان جابه‌جایی خودرو از طریق کندن پلاک است؛ آن‌ها با خریدار توافق کرده، خودرو را به پارکینگ برده و دو قبض دریافت می‌کنند. فردا که قرار است سند خودرو در دفترخانه تنظیم شود، خریدار با خودروی دیگری مواجه می‌شود.

یکی از افرادی که داغدیده این روش کلاهبرداری است، روایت جالبی دارد: «قرار بود پراید سفید تمیزی را بخرم؛ یکی از دلالان، خودروی مناسبی را پیشنهاد کرد که با او توافق کردیم و قرار شد پراید را به پارکینگی ببریم. دو قبض صادر شد و مطمئن بودم کلاهبرداری در کار نیست. فردا که به پارکینگ مراجعه کردم با صحنه عجیبی مواجه شدم. به جای آن پراید سفید تمیز، یک پراید سفید مستهلک پارک شده بود و پلاکی که در قولنامه قید شده بود، برای همان پراید خسته بود».

استفاده از سند مرکز خرید و کپی‌کردن روش دیگری برای کلاهبرداری است. به این صورت که با سندسازی، یک خودروی خراب و تصادفی را بدون رنگ اعلام کرده و با جعل سند اعتماد خریدار را جلب می‌کنند. تمام این روش‌های کلاهبرداری به پشتوانه امضای قولنامه‌های دستی است که تنها منافع صاحبان سند را تامین می‌کند.

این روش‌های عجیب، تنها بخشی از کلاهبرداری‌هایی است که در بازار معاملات خودرو در حال رخ دادن است؛ نبود نظارت جدی در این بازار و مانور دلالان در پارکینگ‌هایی مثل پارکینگ نعمت‌آباد، فقط یک قربانی می‌گیرد؛ مردمی که نمی‌دانند در این بازار‌ها چه داستان‌هایی خلق می‌شود.

منبع: جام جم