ارزان‌ترین خودروی خارجی چقدر آب می‌خورد؟

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، گرچه آیین‌نامه واردات خودرو از سوی دولت ابلاغ شده، اما این آیین‌نامه یک مورد مهم، اما مبهم را در خود دارد. این شاخص مهم، تعرفه‌های واردات خودرو است. البته منظور از تعرفه در اینجا، معنی عام آن بوده و شامل حقوق گمرکی و ورودی، سود بازرگانی، انواع مالیات‌هایی است که در سال‌های قبل که واردات خودرو ممنوع نبود؛ از واردات گرفته می‌شود. محاسبات نشان می‌دهد درصورتی‌که تعرفه‌های فعلی اصلاح نشود، مجموع تعرفه و مالیات‌ها قیمت خودرو‌هایی وارداتی را تا ۶۰ درصد افزایش می‌دهد. به این رقم ۳۰ تا ۳۵ درصد هم سود واردکننده و سایر هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده که اضافه کنیم، قیمت خودرو‌های وارداتی از مثلا ۵ و ۱۰ هزار دلار به ۱۰ و ۲۰ هزار دلار می‌رسد. این اصلاحیه اگر انجام نشود قیمت خودرو‌های وارداتی بین ۴۰۰ تا یک‌میلیارد تومان خواهد بود. این درحالی است که وزارت صمت در گزارشی می‌گوید ۵۰ درصد از مردم ایران قدرت خرید خودرو‌های بالای ۲۰۰ میلیون تومان را نداشته و درمجموع ۸۰ درصد از ایرانی‌ها قدرت خرید خودروی بالای ۴۰۰ میلیون تومان را ندارند.

آیین‌نامه واردات خودرو

براساس آیین‌نامه واردات خودرو که اوایل شهریورماه امسال توسط معاون اول رئیس‌جمهور ابلاغ شد، خودرو‌های با قیمت کمتر از ۱۰ هزار یورو در اولویت واردات قرار دارند و پس از آن واردات سایر خودرو‌ها که قیمتی کمتر از ۲۰ هزار یورو دارند مجاز خواهد بود. هرچند در این آیین‌نامه اشاره‌ای به چگونگی اعمال اولویت واردات خودرو‌های کمتر از ۱۰ هزار یورو نشده، اما به نظر می‌رسد سیاستگذار در نظر دارد با اعمال تعرفه شناور، نسبت به تشویق واردکنندگان برای واردات خودرو‌های ارزان‌قیمت اقدام کند. به‌عبارت دیگر احتمال می‌رود تعرفه واردات خودرو‌های کمتر از ۱۰ هزار یورو به‌مراتب کمتر از تعرفه واردات خودرو‌های بیش از ۱۰ هزار یورو باشد و به این ترتیب زمینه بهره‌مندی اقشار کم‌برخوردار از مزایای واردات خودرو فراهم شود. نکته دیگر آیین‌نامه واردات خودرو، ممنوعیت واردات خودرو‌های تک‌نیرویی و... هیبریدی به مناطق آزاد تجاری و صنعتی است؛ موضوعی که نشان می‌دهد سیاستگذار تصمیم گرفته ورود خودرو‌های لوکس به این مناطق را محدود کند. گذشته از این موضوع، نکته مهمی که بر تردید‌های فعالان بخش خودرو نسبت به نتیجه‌بخش بودن واردات خودرو افزوده، تعیین سقف یک‌میلیارد‌یورویی برای تخصیص ارز به امر واردات خودرو است. مطابق بند ۶ این آیین‌نامه، سقف منابع ارزی موردنیاز برای واردات خودرو‌های موضوع این تصویب‌نامه، به غیر از سرمایه‌گذاری خارجی، حداکثر معادل یک‌میلیارد یورو است. با این تفاسیر از آنجا که عمده خودرو‌های مورداقبال بازار در محدوده قیمتی ۱۰ تا ۲۰ هزار یورو قرار دارند، حتی با فرض آنکه تمام خودرو‌های وارداتی با قیمت ۱۰ هزار یورو وارد کشور شوند، عملا امکان واردات بیش از ۱۰۰ هزار دستگاه خودرو وجود نخواهد داشت، لذا انتظار نمی‌رود این حجم از واردات روی نیاز نزدیک به ۶۰۰ هزار دستگاه خودرو تاثیر چندانی داشته باشد.

مقایسه خودرو‌های ۱۰ هزار یورویی با خودرو‌های داخلی

بررسی‌ها از شرایط فنی و کیفی آن دسته از خودرو‌های خارجی که در محدوده قیمتی کمتر از ۱۰ هزار یورو قرار دارند، نشان می‌دهد عمده خودرو‌های درخور توجه این گروه در مقیاس کوچک طراحی شده‌اند و به استثنای چند خودروی خاص از توان فنی قابل‌توجهی نیز برخوردار نیستند. با وجود این، اما برخی خودرو‌های این طیف قیمتی مانند هیوندای سانترو، هیوندای کپسر، سوزوکی اسپرسو، رنو کویید، هیوندای آئورا، سوزوکی سلریو، رنو ترایبر و سوزوکی دیزایر چنانچه از تعرفه واردات مناسبی برخوردار شوند ممکن است بتوانند جای خود را در بازار ایران نیز باز کنند و مورداقبال خانواده‌های ایرانی قرار گیرند.

بازار ارزان‌قیمت‌ها در اختیار سوزوکی

در میان خودرو‌های با طیف قیمتی کمتر از ۱۰ هزار یورو، شرکت سوزوکی در سال‌های گذشته توانسته سهم مناسبی از بازار خودرو را به خود اختصاص دهد. این خودروساز ژاپنی هرچند در رقابت قیمت، بازی را به چشم‌بادامی‌های چین واگذار کرده، اما این موضوع باعث نشده این کمپانی مشهور از کیفیت محصولات خود عقب‌نشینی کند. برند سوزوکی که بیشتر ایرانی‌ها آن را با گرند ویتارا می‌شناسند، با طراحی پنج محصول نسبتا باکیفیت و البته خوش‌قیمت آلتو لاپین، اسپرسو، سلریو، سوئیفت و دیزایر سهم قابل‌توجهی از بازار خودرو‌های ارزان‌قیمت را به خود اختصاص داده است.

گذشته از آلتو لاپین ۶۲۰۰ یورویی و اسپرسو ۷۵۰۰ یورویی که شاید به خودرو‌های نازل چینی شباهت بیشتری داشته باشند، سه محصول سوزوکی سلریو، سوزوکی سوئیفت و سوزوکی دیزایر که در محدوده قیمتی ۹ تا ۱۰ هزار یورو قرار دارند احتمالا مورد اقبال ایرانیان قرار خواهند گرفت.

به‌عنوان نمونه سوزوکی سوئیفت که با قیمت ۹ هزار و ۹۰۰ یورو به فروش می‌رسد به موتور ۱.۲ لیتری و گیربکس اتوماتیک مجهز شده و قدرتی معادل ۸۹ اسب بخار دارد که از برتری ۱۴ واحدی آن در مقایسه با پژو ۲۰۶ تیپ ۲ حکایت می‌کند. اگر قیمت این محصول سوزوکی را ۱۰ هزار یورو معادل ۳۰۰ میلیون تومان درنظر بگیریم با قطعیت می‌توان گفت با توجه به کیفیت ساخت کمپانی ژاپنی و مجهز بودن سوئیفت به جعبه‌دنده اتوماتیک، اساسا مقایسه این خودرو با پژو ۲۰۶ تیپ ۲ منطقی نیست!

ارزان‌ترین خودروی خارجی چقدر آب می‌خورد؟

چشم‌بادامی‌های چین هرچند در کیفیت حرف چندانی برای گفتن ندارند، اما نمی‌توان قیمت پایین محصولات چینی به‌ویژه تولیدات خودرویی این کشور را انکار کرد. خودروی «کیو کیو آیس‌کریم» یکی از آن خودرو‌های چینی است که بیشتر از آنکه به یک خودروی سواری شباهت داشته باشد به اسباب‌بازی کودکان شبیه است، بالاخص وقتی با رنگ‌های صورتی به بازار عرضه می‌شود.

این خودروی ارزان‌قیمت و تمام الکتریکی چینی که یکی از چند خودروی فوق ارزان جهان است با قدرت موتوری معادل ۲۷ اسب بخار و قیمت ۵۵۰۰ یورو توسط برند مشهور CHERY به بازار عرضه شده است. کمپانی چری که سابقه تولید خودرو‌های کوچک را در کارنامه خود دارد، در سال‌های اخیر محصول کیو کیو آیس کریم (QQ Ice Cream) را با قیمت ۴۶۹۰ تا ۶۸۹۰ دلار عرضه کرده است که با توجه به رده قیمتی و امکانات، گزینه جالبی به نظر می‌رسد. همان‌طور که از ظاهر این خودرو نیز معلوم است این محصول از زبان طراحی جعبه‌ای استفاده می‌کند که حاصل کار نیز درنهایت جذاب و البته کمی کودکانه شده است!

«کیو کیو آیس‌کریم» از منظر ابعاد برابر با ۲۹۸۰ میلی‌متر در طول، ۱۴۹۶ میلی‌متر در عرض و ۱۶۳۷ میلی‌متر در ارتفاع توسعه یافته است. فاصله بین محور‌های آن نیز برابر با ۱۹۶۰ میلی‌متر است. ارتفاع از سطح زمین آن ۱۲۰ میلی‌متر و وزن خالص خودرو کمتر از ۷۵۰ کیلوگرم است.

در بخش پیشرانه این بستنی چینی از تک موتور الکتریکی ۲۰ کیلوواتی با گشتاور ۸۵ نیوتن‌متر استفاده شده است. انرژی مورد نیاز این مجموعه از باتری ۱۳.۹ کیلووات ساعت تامین می‌شود و زمان لازم برای شارژ باتری‌ها به ترتیب ۶ و هشت ساعت محاسبه شده است.

برد حرکتی این سواری چینی با باتری ضعیف‌تر ۱۲۰ کیلومتر و با نمونه ظرفیت بالاتر حدود ۱۷۰ کیلومتر است. فضای داخل کابین این خودرو بسیار کوچک و ساده است. دو نمایشگر دیجیتال در نظر گرفته شده که یکی ویژه اطلاعات کیلومتر و دیگری مخصوص تنظیمات سیستم سرگرمی است. موادی که برای توسعه جزئیات کابین استفاده شده چندان باکیفیت به‌نظر نمی‌رسند که البته با توجه به برچسب قیمت جایی برای انتقاد باقی نمی‌گذارد! این خودروی ۵۵۰۰ یورویی اگر با همین قیمت و بدون تعرفه‌های قانونی وارد کشور شود قیمتی معادل ۱۶۵ میلیون تومان خواهد داشت و اگر بخواهد مشمول تعرفه‌های واردات شود بیش از ۳۲۰ میلیون تومان قیمت می‌خورد.

افزایش ۹۵ درصدی قیمت خودرو‌های وارداتی!

بررسی‌ها نشان می‌دهد تعرفه واردات خودرو در سال ۱۴۰۱ فعلا تغییری نداشته و در آیین‌نامه واردات خودرو مصوب هیات‌وزیران نیز به تعرفه اشاره‌ای نشده است؛ بنابراین اگر تعرفه‌های قبلی تغییر نکند، تعرفه خودرو‌های وارداتی براساس حجم موتور در بازه ۴۰ درصد تا ۷۵ درصد خواهد بود. البته این تمام ماجرا نیست؛ چراکه ۹ درصد مالیات بر ارزش‌افزوده، حدود ۳ درصد مالیات علی‌الحساب، عوارض هلال‌احمر معادل یک درصد حقوق ورودی، حدود ۵ درصد از ارزش فوب به‌عنوان عوارض خاص واردات خودرو، هزینه استاندارد معادل ۸ در هزار ارزش cif، حدود ۱۰ درصد از ارزش گمرکی خودرو طبق سند ترخیص جهت شماره‌گذاری (عوارض راهنمایی و رانندگی) و سه درصد ارزش گمرکی هنگام شماره‌گذاری هزینه نقل‌وانتقال دارایی نیز ازجمله هزینه‌های واردات خواهند بود که موجب خواهند شد قیمت ریالی تمام‌شده خودرو‌های وارداتی را به‌طور قابل‌توجهی افزایش یابد. بر این اساس خودرو‌های طیف قیمتی ۱۰ تا ۲۰ هزار دلار نیز که در آیین‌نامه مصوب هیات‌وزیران ابلاغ‌شده، با این تعرفه‌ها از دسترس طبقات پایین و متوسط خارج خواهند شد.
اما نگاهی به اخبار تعرفه‌ها نشان می‌دهد امسال هیات‌وزیران به پیشنهاد وزارت صنعت، معدن و تجارت اصلاحات تعرفه‌ای را برای ۴۴۰ قلم کالا در نظر گرفته است. در این اصلاحیه، که خودرو و قطعات نیز جزء آن‌ها به شمار می‌رود، خودرو‌های دارای حجم موتور هزار تا دوهزار سی‌سی، با تعرفه ۳۲ درصدی (۲۸ درصد سود بازرگانی به‌علاوه ۴ درصد حقوق ورودی) خواهند بود.

بر این اساس تا این لحظه که تعرفه واردات خودرو ابلاغ نشده، پرداختی‌های لازم جهت واردات خودرو به شرح زیر خواهد بود.
۱- حقوق ورودی + سود بازرگانی ۳۲درصد (۲۸‌درصد سود بازرگانی به‌علاوه ۴ درصد حقوق ورودی)
۲- حدود ۹ درصد مالیات بر ارزش‌افزوده (از جمع ارزش گمرکی به‌علاوه حقوق ورودی)
۳-حدود ۴ درصد مالیات علی‌الحساب (از جمع ارزش گمرکی به‌علاوه حقوق ورودی)
۴- عوارض هلال‌احمر معادل یک درصد حقوق ورودی
۵- پنج ۵ درصد از ارزش فوب به‌عنوان عوارض خاص واردات خودرو
۶- هزینه استاندارد معادل ۸ در هزار ارزش cif
۷- ده (۱۰) درصد از ارزش گمرکی خودرو طبق سند ترخیص جهت شماره‌گذاری (عوارض راهنمایی و رانندگی)
۸- سه درصد ارزش گمرکی هنگام شماره‌گذاری هزینه نقل‌وانتقال دارایی
با این حساب، حداقل ۶۰ درصد به قیمت اولیه خودرو تا قبل از سود واردکننده افزوده می‌شود و اگر هم ۳۵ درصد به‌عنوان سود واردکننده در نظر بگیریم، قیمت تمام‌شده خودرو‌های ۱۰ هزار دلاری تا رسیده به دست مشتری ۹۵ درصد افزایش خواهد یافت.

خودرو‌های ۴۰۰ تا ۱ میلیارد تومانی

آن‌طور که در آیین واردات خودرو ابلاغی دولت آمده است؛ واردات خودرو با قیمت زیر بیست هزار (۲۰.۰۰۰) یورو (فوب) مجاز است؛ اولویت واردات با خودرو‌های زیر ده هزار (۱۰.۰۰۰) یورو (فوب) خواهد بود. مطابق آنچه در جدول آمده است؛ در صورتی که تعرفه‌ها و مالیات‌های واردات خودرو اصلاح نشود، کف تعرفه و مالیات واردات به ۶۰ درصد رسیده و اگر ۳۵ درصد سود واردکننده را نیز به این موارد اضافه کنیم قیمت خودرو‌های وارداتی افزایش ۹۵ درصدی خواهد یافت. با این حساب، قیمت خودرو‌های وارداتی به شکل قابل‌توجهی تغییر خواهد یافت.

برای مثال در طیف قیمتی تا ۱۱ هزار دلار در این گزارش به ۲۶ خودرو رسیدیم. برخی از این خودرو‌ها همان‌طور که گفته شد ممکن است مناسب ایران نباشند، اما درصورتی‌که وارد شوند، قیمت ۶ تا هفت‌هزار دلاری این خودرو‌ها در ایران به ۱۲ تا ۱۴ هزار دلار افزایش می‌یابد. به‌عبارتی، کف قیمت ریالی این خودرو‌های ارزان‌قیمت در ایران به ۴۰۰ میلیون تومان خواهد رسید. اما خودرو‌های هشت تا ۱۰ هزار دلاری نیز با افزایش صددرصدی به ۱۶ تا ۲۰ هزار دلار می‌رسد که کف قیمت آن‌ها در ایران بین ۴۸۰ تا ۶۰۰ میلیون تومان است. البته با توجه به ابلاغیه دولت، واردات خودرو منحصر به ارقام بالا نخواهد بود و خودرو‌های بین ۱۰ تا ۲۰ هزار دلار نیز وارد کشورمان خواهد شد. در این خودرو‌ها نیز قیمت نهایی احتمالا بین ۸۰۰ تا یک‌میلیارد و یک‌میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان خواهد بود. به هر صورت، واردات خودرو‌های اقتصادی کاملا به تصمیم دولت در خصوص تعرفه و مالیات واردات بستگی دارد و اگر این نرخ‌ها اصلاح نشود، شاید دولت نتواند از ادعای واردات خودرو‌های اقتصادی دفاع کند.

قدرت خرید ۸۰ درصد ایرانی‌ها زیر ۴۰۰ میلیون

طبق آمار‌هایی که در این گزارش ارائه شد، درصورتی‌که تعرفه‌های واردات خودرو اصلاح نشود، عملا قیمت خودرو‌های وارداتی بالای ۴۰۰ میلیون تومان خواهد بود. البته این خودرو‌ها کف قیمت‌های جهانی بوده و ممکن است واردات برخی از آن‌ها صرفه اقتصادی نداشته باشد یا به‌لحاظ فنی مورد اقبال بازار ایران واقع نشود. در هر حال، اغلب این خودرو‌ها بین ۴۰۰ میلیون تا یک‌میلیارد تومان خواهد بود مگر اینکه دولت تعرفه‌ها و مالیات‌های وارداتی را به‌طور اساسی اصلاح کند. درخصوص خودرو‌های داخلی نیز بررسی‌ها نشان می‌دهد درحال حاضر قیمت برخی خودرو‌های داخلی به این شرح است: کوئیک ۶۵۰۰ دلار، ساینا ۶۶۰۰ دلار، کوئیک‌اتوماتیک ۱۰ هزار دلار، پژوپارس سال ۱۰ هزار دلار، راناپلاس ۱۱ هزار دلار، پژوه‌پارس‌ال‌ایکس ۱۲ هزار و ۳۰۰ دلار، پژو ۲۰۷ حدود ۱۲ هزار و ۸۰۰ دلار، دنا ۱۳.۳ هزار دلار و قیمت پژو ۲۰۷ اتوماتیک ۱۶ هزار و ۱۰۰ دلار. با این حساب، درصورتی‌که تعرفه‌ها اصلاح نشود، تنها قیمت یک خودروی وارداتی به‌نام کیوکیوآیس‌کریم زیر ۱۰ هزار دلار برای ایران تمام خواهد شد و این موضوع برای مشتری ایرانی یعنی خودرو‌های غیراقتصادی؛ چراکه براساس آمار‌هایی که وزارت صمت از تقسیم‌بندی دهک‌های بازار خودروی کشور منتشر کرده، حدود ۴۹ درصد از مردم ایران قدرت خرید خودرو‌های بالاتر از ۲۰۰ میلیون تومان را ندارند. این دهک‌بندی که براساس قدرت خرید خودرو تنظیم شده، نشان می‌دهد قدرت خرید ۸۸ درصد از مردم ایران زیر ۴۰۰ میلیون تومان است.