محرومیت در عین داشتن ظرفیت / علت عدم پیشرفت منطقه آزاد قشم چیست؟

به گزارش گروه استان‌ها خبرگزاری دانشجو، وقتی از جزایر خلیج فارس به خصوص جزیره قشم صحبت می‌کنیم ناخودآگاه ذهنمان به سمت سفر‌های لوکس، پاساژگردی و سواحل زیبا جزیره قشم می‌رود، اما با نگاهی دقیق‌تر متوجه لایه‌های پنهانی از محرومیت در جزیره قشم می‌شویم؛ جایی که از اولین مناطق آزاد در کشور از دهه ۷۰ شناخته می‌شود و قرار بود با درج قید منطقه آزاد ویژه اقتصادی توسعه پیدا کند و باعث پیشرفت و تولید شود، اما عملا تبدیل به فضایی برای لابی‌گری و نمادی از تبعیض شده است.

مناطق روستایی و بومیان جزیره قشم به رغم ظرفیت بزرگ اقتصادی که در این جزیره وجود دارد دچار مشکلات عدیده و عجیبی هستند، از بیکاری گرفته تا مشکلات کمبود و قطعی آب و برق که گریبان منطقه آزاد کشور را گرفته است؛ مردم ساکن جزیره قشم حتی از داشتن آب آشامیدنی سالم و پایدار محروم هستند و شبکه آبرسانی و فاضلاب جزیره در وضعیت بحرانی قرار دارد؛ اوضاع زیرساخت‌ها و امکانات نیز چنگی به دل نمی‌زند و مشکلات جاده‌ای بسیاری در فضای جزیره وجود دارد.

بیکاری و مشکلات اقتصادی نیز از مهمترین مسائل ساکنان جزیره قشم است؛ به طوری که تعداد زیادی از بومیان، تحت پوشش کمیته امداد هستند و از تهیه حداقلی‌ترین نیاز‌های زندگی عاجزند در حالی که هدف از تاسیس مناطق آزاد این بود که نیرو‌های بومی به واسطه ظرفیت وافر اقتصادی منطقه بتواند اشتغال پایدار پیدا کند، اما اکنون بسیاری از افراد جزیره با کار‌های موقت امرار معاش می‌کنند و بیشتر ایام ماه را بیکار هستند.

برای متوجه شدن ابعاد محرومیت مردم جزیره قشم میتوانید این مستند کوتاه را که ساخته یکی از گروه‌های جهادی فعال منطقه است را ببینید:

حجت‌الاسلام غلامرضا حاجبی، امام جمعه جزیره قشم درباره مسئله بیکاری در این جزیره بیان کرد: بسیاری از منابع غنی و قوی و همچنین منطقه آزاد در این جزیره قرار دارد، اما جوانان این منطقه بیکار هستند و آمار اشتغال بسیار پایین است، متأسفانه توجه جدی از سوی مسئولان در خصوص امر اشتغال جوانان صورت نگرفته است، هر از گاهی برخی شرکت‌های تجاری و تولیدی در این منطقه راه‌اندازی می‌شوند،، اما شاهد این هستیم که بیش از ۱۰۰ نیروی کار از شهر‌ها و استان‌های دیگر به کار گرفته می‌شوند و مردمان خود این منطقه بیکار هستند.

وی با هشدار جدی به مسئولان استانی و کشوری تصریح کرد: مگر کسانی که در این جزیره زندگی می‌کنند و ۲۰ سال است که سکونت دارند، آن‌ها بومی به حساب نمی‌آیند که شما برای به کارگیری نیروی انسانی از دیگر استان‌ها و شهر‌ها اقدام می‌کنید؟ چرا نیروی بومی را مورد توجه قرار نمی‌دهید، مگر رئیس جمهور تأکید نکردند که به اشتغال نیروی بومی اهتمام داشته باشید و جوانان را به کار بگیرید؟

چرا وضعیت جزیره قشم بدین شکل است؟
برای پاسخ به این پرسش باید از سطح کلان‌تر به مسئله بپردازیم، سازمان مناطق آزاد در مناطقی که طبق مصوبات دولت به عنوان منطقه ویژه اقتصادی ذکر می‌شود قدرت و نظارت بالایی دارد، اما متاسفانه امری که باعث می‌شود این سازمان نتواند در اداره این مناطق و پیشرفت آن موفق باشد این است که در منطقه آزاد از مدیران بومی استفاده نمی‌شود و اکثر مدیران اصطلاحا «مدیران پروازی» هستند و انتصابات آنان با زدوبند صورت می‌گیرد و باعث می‌شود لابی‌گری و عدم شفافیت در فعالیت مناطق آزاد به اوج خود برسد.

مورد دیگر نیز چالش حکمرانی در این مناطق است به عنوان نمونه در سال گذشته مقرر شد که تمامی مسائل مربوط به واگذاری زمین‌ها به جای سازمان جهاد کشاورزی توسط سازمان منطقه آزاد قشم صورت بگیرد البته که در برخی از واگذاری‌ها اتفاق نظر نسبت به واگذاری زمین‌ها وجود ندارد مثلا درباره واگذاری زمین برای تاسیس بزرگنرین مرکز پرورش میگو استان هرمزگان که در محدوده ژئوپارک توسط جهاد کشاورزی مجوز داده شده است در حالی که منطقه آزاد قشم با تاسیس این مرکز مخالف بود و حتی مراسم افتتاح را هم شرکت نکردند.

جزیره قشم و دیگر جزایر خلیج فارس و سواحل استان هرمزگان ظرفیت فوق العاده اقتصادی برای پیشرفت کشور را دارد، اما متاسفانه مشکلات مدیریتی و تخلفات در دستگاه‌های اجرایی مخصوصا مناطق آزاد در حدود دو دهه گذشته باعث شده است که شاهد مسائل و مشکلات عدیده برای مردم و ساکنان باشیم که حل این مسائل در بازنگری جدی نسبت به سیاست‌های مناطق آزاد و نظارت جدی بر عملکرد آن‌هاست.